ERGENLİKTE ÖZ-YETERLİĞİN YAŞAM DOYUMUNU YORDAYICI ETKİSİNİN YANISIRA SOSYOEKONOMİK STATÜ VE CİNSİYETİN ETKİLERİ
Author:
Abstract
Ergenlikte sağlıklı psikolojik gelişim, temel olarak gençlerin kendilerini, yaşamlarını, ilişkilerini ve ekonomik seviyelerini nasıl gördüklerine bağlıdır ve bu görüşler, cinsiyete göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bu araştırmanın amacı, bir Türk örneklemde, ergenlerin öz-yeterlik inançlarının yaşam doyumunu ne derece yordadığını incelemektir. Buna ek olarak, cinsiyetin ve algılanan sosyo-ekonomik düzeye gore ergenlerin öz-yeterliklerinde ve yaşam doyumlarında fark olup olmadığını araştırmaktır. Cinsiyet ve algılanan sosyoekonomik düzeyin etkisine ilişkin literatürde farklı sonuçlar göze çarpmaktadır. Veriler, Çocuklar için Öz-Yeterlik Ölçeği, Yaşam Doyumu Ölçeği ve kişisel bilgi formu ile toplanmıştır. İzmir’de okuyan 207 kız, 237 erkek olmak üzere toplam 444 ergen, çalışmanın katılımcılarını oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri t-testi, Tek Yönlü Varyans Analizi ve Çoklu Doğrusal Regresyon yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın istatistiksel analizleri SPSS 16 programı kullanılarak yapılmıştır. Bulgular, akademik, sosyal ve duygusal öz-yeterlik inançlarının ergenlikte yaşam doyumunun önemli bir yordayıcısı olduğunu ortaya koymaktadır. Öz-yeterlik, Türk ergenlerde yaşam doyumuna ilişkin varyansın %45’ini açıklamaktadır. Sonuçlar, cinsiyete gore genel ve sosyal öz-yeterlikte anlamlı faklılıklar olduğunu, akademik ve duygusal öz-yeterlik ile yaşam doyumunda anlamlı farklılıklar olmadığını göstermektedir. Bulgular sosyo-ekonomik düzeyini yüksek algılayan ergenlerin sosyal ve genel öz-yeterlik düzeyleri ile yaşam doyumlarının daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak türk ergenlerde öz-yeterlik, yaşam doyumunun önemli bir yordayıcısıdır; cinsiyet, duygusal ve genel özyeterlik üzerinde etkili görülmektedir; algılanan sosyoekonomik düzey ise hem öz-yeterliği hem yaşam doyumunu etkilemektedir.
Keywords
Abstract
The healthy psychological development in adolescence depends on basicly how they view themselves, their lives, their relations and their economic statues which may differ by sex. The aim of this research was to examine the extent to which self-efficacy beliefs may serve as predictors of life satisfaction in adolescents in a Turkish sample. Moreover, the effects of gender and perceived socio-economic status were investigated because literature shows contradictory results about their effectiveness on both self-efficacy and life satisfaction in adolescence. The data was gathered by The Self-Efficacy Questionnaire for Children and The Satisfaction with Life Scale with a questionnaire. Participants consisted of 444 adolescents from different schools, 207 girls and 237 boys, in Izmir, Turkey. Findings indicated that academic, social and emotional self-efficacy are important predictors of life satisfaction in adolescents. Self-efficacy explained 45% of the variance of life satisfaction of Turkish adolescents. According to gender, results showed significant differences in emotional and general self-efficacy while there were no significant differences in life satisfaction, academic and social self-efficacy. Results also showed that adolescents who perceive higher socio-economic status indicated higher social and general self-efficacy, higher life-satisfaction as well. As a conclusion, self-efficacy is an important predictor of life satisfaction; gender is effective on emotional and general self-efficacy; perceived soscio-economic level is effective on both self-efficacy and life satisfaction in Turkish adolescents.