Author:
Abstract
Bu makalede öncelikle bir kuram olarak karşılaştırmalı edebiyat tanıtıldı. Söz konusu kuram; kökeni, önemli temsîlcileri, uygulanım ölçütleri, çalışma prensibi, ekolleri, Türk ve dünyâ edebiyatındaki takipçileri ve bilim âlemindeki yetkinliği gibi özellikler bağlamında tartışıldı. Ardından ilgili kurmamın temel prensiplerinden hareketle; yazıda karşılaştırmaya alınan Grimm masalları ve klâsik aşk mesnevîleri üzerinde çeşitli açılardan kısa değerlendirmelerde bulunuldu. Daha sonra okunan tüm Grimm masalları ve taranan on sekiz ikili aşk mesnevîsinin sunduğu veriler ekseninde Grimm masalları ve klâsik aşk mesnevîlerinin motifsel, örgüsel ve kurgusal değerleri yorumlandı. Bu doğrultuda; özellikle Süheyl ü Nev-bahâr, Hüsrev ü Şîrîn ve Hûrşîd ü Ferahşâd isimli ikili aşk anlatılarının izlenimlerinin ve anlatısal değerlerinin Grimm masallarındaki varlığı paylaşıldı. Öte yandan geleneksel anlatı formu niteliği yansıtan ikili aşk mesnevîlerinin kurgusunu sağlayan motiflerin, Grimm masallarının örülmesi adına da içkin olduğu gösterildi. Ayrıca öncül bir anlatıda kayıtlı olmasına karşın, yadsınan ve yalnızca sonraları oluşturulmuş bir anlatı ile özdeşleştirilen kültürel değerlerin örneklemine yer verildi. Böylelikle; söz konusu örnekçe etrafında anlatım esasına dayalı metinlerin etkileşiminin kaçınılmaz olduğu, kıstasları oldukça farklı anlatısal verilerin dahi çokça benzer değeri taşıdığı ya da taşıyabileceği, anlatım esasına dayalı metinlerin anılan etkileşimsel bağlar yadsınmaksızın değerlendirmeye alınması gerektiği, hemen her kültürel değer ile edebî metnin okunmasında karşılaştırmalı bir diyalogsal yapının gözetilmesinin yarar sağlayacağı dikkatlere sunuldu.
Keywords
Abstract
In this study, first comparative literature is introduced as a theory. That theory is discussed according to its origin, its representatives, application measures, study principles, schools, followers in Turkish and World Literature and its efficacy in science world. After that, moving according to basic principles of the theory, some short determinations are done on Grimm tales and classical love Mesnevis that are selected for comparison. According to the data gathered from the reading of Grimm tales and skimming of eighteen dual love Mesnevis, the motif, plot and fictional values of Grimm tales and classical love Mesnevis are interpreted. A existence of discourse trace and values of dual love Mesnevis named as Süheyl ü Nev-bahâr, Hüsrev ü Şîrîn and Hûrşîd ü Ferahşâd at Grimm Tales are shared. Additionally, it is shown that the motifs that consisted the plot of dual love Mesnevis which reflects traditional discourse form, are also inherent for Grimm Tales. Furthermore, the sample of cultural values that identified with a narrative that is denied and constructed later although registered in a premise narrative, are given. Hereby, moving from the sample it is put forward that, the interaction between narrative texts is inevitable, the narrative data that have very different principles carry similar values or may carry, narrative texts must be evaluated without denying cited interactional bonds, it is of benefit to use a comparative dialogical structure on almost every reading of cultural values and literary texts.