Author:
Abstract
Özet Kindi (ö.866) ilk İslam filozofudur. O kelamdan felsefeye geçişin köprü ismidir. Yine o, İslam’da iki tür felsefe geleneğini başlatan kimsedir. Birincisi “felsefe sözlüğü” oluşturarak sonraki filozoflar için de adeta bir “hudûd”, ikincisi oluş-bozuluş (kevn ve fesad) geleneğidir. Yine bir filozof olarak Kindi Allah’ın varlığının kozmolojik delillerinden nizam deliline yer vermiştir. Nizam delili, Kitabfi’l-ibanetiani’l-illeti’l-karibetili’l-kevnve’l-fesad adlı eserinde yer alır. Doğa yahut görünüşler dünyası Empedokles’in dört unsuru olan ateş, hava, toprak ve su’dan oluşur. Âlemde beş hareket türü vardır. Onlardan birisi ‘oluş ve bozuluş’tur. Oluş, her bir unsurun diğerinden parçalar almasıyla; bozuluş, aldığı parçaların unsurdan ayrılmasıyla gerçekleşir. Oluş ve bozuluş, unsurların aldığı dış tesirlerle gerçekleşir. Dış tesirler unsurlarda dört etki yapar. Galenci bu dört etki, sıcaklık, soğukluk, rutubet ve kuruluk ilkeleridir. Ayrıca her unsurun doğal hareketi vardır. Bu hareketler, merkezden çevreye-çevreden merkeze doğrudur. Oluş ve bozuluşun iki sebebi vardır. Yakın sebep, uzak sebep. Felsefe ilk sebebi ele alır. Kindi’nin nizam delili ise unsurların oluş ve bozuluşu ile onun yakın sebebi arasındaki düzene dayanır.
Keywords
Abstract
Abstract Kindi (d.866) is the first Islamic philosopher. He is the bounding name of the transition from Kalam to philosophy. Moreover, he commenced two kinds of philosophy tradition. One of them is a kind of border tradition by creating a dictionary of philosophy and the other is generation/corruption tradition. As a philosopher he has included the order argument which is one of the cosmological arguments of God’s existence. His order argument takes place in his work named Kitabfi’l-ibanetiani’l-illeti’l-karibetili’l-kevnve’l-fesad. The world of appearances consists of Empedocle’s four elements, air, fire, earth, water. There are five sorts of movement; one of the five movements in the universe is generation and corruption (al-kevnve’l-fesad). Generation occurs when the components takes a piece of each other’s, so does the corruption when these pieces leave the component. Generation and corruption arises from the external effects received by the components. The external effects have four kinds of influence on the components. These four Galenic influences are heat, coldness, damp and aridity. Furthermore, every component has a natural movement. The movements are from center to periphery and vice versa. There are two reasons for generation and corruptionas close and far reason. The order argument of Kindi is based on the order between al-kavnva’l-fasad and its close reason.