İŞLETMELERİN GÖRECELİ ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ÖLÇÜLMESİ: İMALAT SANAYİNDE BİR UYGULAMA
Author:
Abstract
Çalışmada, Borsa İstanbul’da işlem gören ve imalat sanayinin alt dallarından olan; “Taş ve Toprağa Dayalı Sektör’e ait 26 işletmenin 2012 yılına ait mali tablolarından veriler üçer aylık dönemler halinde incelenmiştir. İşletmelerin performansların analiz edilmesi, işletmenin sahipleri, yöneticileri, rakipleri ve kreditörleri açısından oldukça önemli olmasının yanı sıra mevcut ve potansiyel yatırımcılar için de önem arz etmektedir. Çalışmada söz konusu işletmelerin performanslarının ölçülmesi ve elde edilen performansların karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu amaçla işletmelerin etkinlikler, karar birimlerinin belirlenmesi ile girdi ve çıktıya yönelik göreceli etkinliklerinin ölçülmesine olanak tanıyan olanak tanıyan “Veri Zarflama Analizi” (VZA) yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Veri Zarflama Analizi girdi ve çıktıya yönelik olduğu için araştırmada kullanılacak girdiler ve çıktılar literatürle uyumlu olarak belirlenmiştir. Cari oran, asit-test oranı, alacak devir hızı, stok devir hızı ve toplam borçlar / toplam aktifler oranı girdi olarak kullanılırken net kar/ toplam aktif oranı, net kar/ öz sermaye oranı ve net kar/ net satışlar oranı ise çıktı olarak kullanılmıştır. Analiz sonucunda tam etkin çalışan firmalar tespit edilmiş olup, etkin olmayan firmaları etkin hale dönüştürmek için referans alınan firmalar ile girdi ve çıktılarda yapılması gereken artırma veya azaltma oranları saptanmıştır. Ayrıca çalışma sonucunda, bazı firmaların incelenen tüm dönemlerde etkin olduğu, bazı firmaların ise etkinliğinin dönemsel olarak değiştiği tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
In study, quarterly data of year 2012 gathered from financial reports of 26 businesses –of which stocks being traded in Borsa İstanbul- operating through a sub-sector of manufacturing industry, namely “Stone and Earth Industry” was evaluated. Performance analysis of business is very vital on one hand for business owners or employers, managers, competitors and creditors and current and potential investors on the other. The aim of study is to evaluate performance of aforementioned businesses and make a comparison between their performance rates. In this context, Data Envelopment Analysis (DEA) is used to evaluate business efficiency, relative efficiency of input-output and determination of decision-making units. As Data Envelopment Analysis is relevant to input and output, input and output data included in study was collected in accordance with literature. Ratios such as current ratio, acid-test ratio, receivable turnover ratio, stock turnover ratio and total debt to total asset ratio were used as input data while ratios like net profit to total asset ratio, net profit to equity ratio and net profit to net sales ratio were used as output data. After analysis, full efficient firms were determined and necessary increase or decrease rates for input and output data were established in order to transform inefficient firms into efficient ones. In addition, it was shown that some firms were efficient during all periods while some others had varying levels of efficiency periodically.