KARLIOVA HAVZASI VE ÇEVRESİNDEKİ (BİNGÖL) AKTİF HEYELANLARIN LİTOLOJİ, YÜKSELTİ, EĞİM, BAKI VE NDVI SINIFLARINA GÖRE DAĞILIMI
Author:
Abstract
Bu çalışmada, Karlıova Havzası ve çevresinde yoğun olarak görülen heyelanların litoloji, yükselti, eğim, bakı ve NDVI sınıflarına göre dağılışı incelenmiştir. Karlıova Havzası, sağ yanal doğrultu atımlı Kuzey Anadolu Fayı (KAF) ile sol yanal doğrultu atımlı Doğu Anadolu Fayı (DAF) arasında Kuvaterner'de açılmaya başlayan tektonik kökenli bir depresyondur. Bu faylar havzanın oluşum ve gelişiminde önemli bir etkiye sahiptir. Karlıova Havzası'nın bu fayların doğrultusunda uzaması ve havzayı çevreleyen dağlık alanlardan havza tabanına geçişte görülen yüksek eğim değerleri bu etkilerin başında gelmektedir. Havza çevresinde faylanma etkisiyle sismik aktivite çok yüksektir. Karlıova Havzası ve çevresinde litoloji daha çok bazalt ve tüflerden oluşmaktadır. Bu litolojik yapı, yüksek eğim, sismik aktivite ve havzanın fazla yağış alması, Karlıova Havzası’nda heyelanların yoğun olarak oluşmasını sağlamıştır. Havza çevresinde, Göynük Çayı Vadisi ve Kargapazarı Havzası heyelanların en yoğun görüldüğü alanları oluşturmaktadır. Bu alanlar dışında da havza çevresinde tektonik ve litolojik yapıya bağlı olarak yoğun heyelan görülmektedir. Göynük Çayı Vadisi'nde olduğu gibi volkanitlerin fayla kesildiği, bitki örtüsünün zayıf olduğu dik yamaçlar boyunca heyelan oluşumu hızlanmıştır. Karlıova Havzası ve çevresinde yerleşme, ulaşım gibi beşeri faaliyetleri doğrudan etkileyen heyelanlar büyük boyutlardadır. Bunun yanında tarım ve mera alanları heyelandan zarar görmekte, Bingöl Şehrinin içme suyu şebekesi her yıl heyelanlardan etkilenmektedir. Heyelanlar nedeniyle morfoloji sürekli olarak değişmektedir. Yörenin tektonik yapısı ve sismik aktivite düşünüldüğünde bu hareketlerin devam etmesi kaçınılmazdır. Heyelanların vereceği zararların azaltılması için havza ve çevresini içine alan heyelan duyarlılık haritalarının yapılması gerekmektedir. Bu çalışma heyelan duyarlılık haritalarının oluşturulmasına önemli ölçüde katkı sağlayacaktır.
Keywords
Abstract
In this study, distribution of landslides densely seen Karlıova Basin and surrounding is observed in accordance with elevation, slope, aspect and NDVI parts. Karlıova Basin is a tectonic origin depression which has begun to open between right-lateral strike-slip North Anatolian Fault (NAF), and left-lateral strike-slip, Eastern Anatolian Fault (EAF) in Kuvaterner. These faults have an important effect on formation and development of basin. The major effect is that high slopes are seen in intersection of the basin and mountainsides surrounding the basin and Karlıova Basin run parallel to the faults. The seismic-activity rate is very high in around the basin because of the effect of faulting. The lithology in Karlıova Basin and surrounding mostly consists of basaltic and tufa. That lithologic construction leads the basin to be more rainy, the landslides in Karlıova Basin to happen densely and high slope, seismic activity. The landslides are densely seen in Göynük Stream Valley and Kargapazarı Basin around the basin. Apart from these areas, they are densely seen in surrounding the basin due to tectonic and lithological formation. As it used to be in Göynük Stream Valley, the happening of the landslides accelerates along steep slopes where plant cover is weak and volcanites are broken by faults. The landslides directly affecting human activities like accommodation and transportation in Karlıova Basin and the surrounding have a deep effect. However, agriculture, range fields and drinkable water supply network of Bingöl City are affected negatively by the landslides per year. Morphology is constantly changing because of the landslides. Considering the seismic and tectonic formation of that area, the ongoing of these moves is indispensable. To decrease the probable harms of the landslides, it needs to construct the landslide susceptibility maps including the basin and surrounding. This study largely contributes to formation of the landslide susceptibility maps.