RUS DİLBİLİMİNDE BİYOLOJİK CİNSİYETİN FONKSİYONEL-SEMANTİK ALANININ SÖZCÜKSEL VE DİLBİLGİSEL KARŞILAŞTIRILMASI

Author:

Year-Number: 2014- 29
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu : RUS DİLİ VE EDEBİYATI
Number of pages: 485-497
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Bu makalede, Rus dilbiliminde biyolojik cinsiyetin fonksiyonel-semantik alanının yapısını tek merkezli veya çok merkezli bir yapının mı oluşturduğu sorunsalı incelenmekte ve bu fonksiyonel-semantik alanda sözcük bileşenlerinin ne gibi bir rolü olduğu ortaya konulmaktadır. A. V. Bondarko’nun tanımladığı gibi farklı seviyelerdeki dil araçlarının gruplaşmasıyla semantik kategori olarak ortaya çıkan fonksiyonel-semantik alan, fonksiyonel dilbilgisinin temel kavramlarından birisi olarak nitelendirilmektedir. Yine A. V . Bondarko’nun da dile getirdiği gibi bu fonksiyonel-semantik alan tek merkezli ve çok merkezli olarak ikiye ayrılmaktadır. Tek merkezli fonksiyonel-semantik alanın merkezini yüklem, sıfat v.b gibi sadece bir dilbilgisi kategorisi oluşturmaktadır. Çok merkezli fonksiyonel-semantik alanın merkezi ise, yüklem ve özne, yüklem ve zaman, isim ve sıfat gibi dilbilgisinin farklı kategorilerinin bir arada kullanılmasıyla ortaya çıkmaktadır. A. V. Bondarko fonksiyonel-semantik alanın esasını oluşturan semantik kategorileri, canlı / cansız varlıklar ve biyolojik cinsiyet gibi isim kategorileri olarak göstermemesine rağmen, özellikle S.G. Mameçkov biyolojik cinsiyetin fonksiyonel-semantik alanını tamamen farklı ve bağımsız bir alan kategorisi olarak ele alıp özellikle tez çalışmasında incelemektedir. S. G. Mameçkov’a göre biyolojik cinsiyetin fonksiyonel-semantik alanı çok merkezli bir alan tipidir. Çok merkezli tip de merkez ve çevresi diye ikiye ayrılmaktadır. Biyolojik cinsiyetin fonksiyonel-semantik alanının merkezinde, cinsiyetin morfolojik isim kategorileri yer almaktadır. Merkezin uzağındaki araçlara da sözcük bileşenlerini, kelime yapım araçlarını, sözdizim araçlarını ve fonetik araçlarını verebiliriz. Bu araçlardan sözcük bileşenleri diğerlerine kıyasla merkeze daha yakın bir konumdadır. Bu bağlamda N. Gumilyev’in “Dünyevi aşkın sevinci (??????? ?????? ?????)” adlı kısa öyküsünden bir parça incelenmektedir.

Keywords

Abstract

In this article, It is studied whether a monocentric or a polycentric forms the basis of the structure of the functional semantics field of biological sex in Russian Linguistics, and in this functional semantics field it is revealed what sort of role the lexical components have in functional and semantic fields. As A.V Bondarko has defined, functional semantic field,which emerges as a semantic category by grouping of language tools in different levels, is characterised as one of the basic terms of functional grammar. And also as A.V Bondarko has pointed out , this functional semantics field splits into two as monocentric and polycentric. Th centric of monocentric functional semantic field is formed just by a grammar category such as verb, adjective e.t.c. while the centric of polycentric functional semantics field is formed by being used of different categories of grammar such as verb and tense, noun and adjective. Although A.V Bondarko hasn't stated the semantic categories,forming the essence of the functional semantics field, as noun categories such as biological sex and living / non-living beings, especially S.G Mameckov, handling the functional semantics field of biological sex as completely different and as an independent field category, scrutinizes it in his thesis study. According to S.G Mameckov, functional semantic field of biological sex is a polycentric field type. Polycentric type

Keywords