Author:
Abstract
Zamanın ve şartların değişmesi sosyal hayatta değişimi beraberinde getirir. Sosyal hayatın değişmesiyle birlikte, yeni ortaya çıkan meselelerin hukukî çözümü bir zaruret halini alır. Hukukun görevi meseleleri yok saymak değil, hukuken çözüm bekleyen sorunlara hukukun temel yapısına uygun çözümler sunmaktır. Temel hükümlerini koruyarak ortaya çıkan meselelere hukukî çözümler sunmak, bir hukuk sisteminin en önemli özelliğidir. Tea’bbüdî (değişime kapalı) ilahî ilkeler İslâm hukuk düşüncesinin aslî kimliğini korumayı sağlarken, ta’lilî hükümler çerçevesinde oluşan düşünce faaliyeti hukukî gelişmeye imkân tanımaktadır. Vahiy kaynaklı olması ve içtihat kapısının kapalı olduğu yönündeki görüşler nedeniyle İslâm hukukuna bazı eleştiriler yöneltilmesine karşın, İslâm hukukçuları kıyas, istihsân, genel örf (urf âmm), kamu yararı ilkesi (maslahat) gibi hüküm kaynaklarını işleterek İslâm hukuk düşüncesinde hukukî gelişmenin olduğunu ortaya koymuşlardır. Müslümanların davranışlarının dini değerini belirleyen fıkıh, temelde usûl ve füruû adı altında iki ayrı kategoride şekillenmiştir. Bu faaliyetler neticesinde oldukça zengin bir gelenek oluşmuş; fıkıh zamanla kendine özgü bir yapıya kavuşmuştur. İslam hukukçularının ortaya çıkan meselelere çözüm arayarak hüküm kaynaklarına işlerlik kazandırmaları, İslâm hukukunda değişim ve gelişim potansiyelini sosyal hayata yansıtmıştır. Bunun yanı sıra zamanın değişmesiyle birlikte hükümlerin değişebileceği ve meşakkat karşısında zaruretin dikkate alınacağı ilkesi etrafındaki tartışmalar, İslâm hukukunda değişim olabileceği düşüncesine önemli katkılar sağlamıştır. Günümüzde ise içtihat ve maslahat etrafındaki tartışmalarla, gelişim ve değişim olgusu gündeme gelmektedir.
Keywords
Abstract
The changing of time and conditions brings along the changing of the social life. Along with the changing of the social life, the juristical solution of new issues become compulsory. The mission of law is to solve the awaiting issues in accordance with its essential structure, not to ignore them. Preserving its basic features to provide legal solutions to the emerging problems is the most important feature of a legal system. The thought of Islamic Law, while preserving its essential identity with