Author:
Abstract
Nitelikli insan gücü yetiştiren ve bilim üreten kurumlar olan üniversitelerde bilimsel gelişimi teşvik eden olumlu faktörler olduğu gibi üretkenliği olumsuz yönde etkileyebilecek faktörler de bulunmaktadır. Yurtdışı alanyazında “academic inbreeding” olarak tanımlanan olgu, akademide üretkenliği ve bilimsel başarıyı olumsuz yönde etkileyen faktörlerden biri olarak bilinmektedir. Böyle bir durumun süreç içerisinde tekrarlanması durumunda bilimsel üretkenliğe zarar verebileceği gerekçesiyle, yakın dönemde bu olgu akademisyenlerce oldukça tartışılmış ve karşı çıkılmıştır. Bilgi üretmek, yeni fikirlere açık olmak ve bilimsel bilgi birikimini gelecek nesillere iletmekle yükümlü olan üniversitelerde özgün eserlerin ortaya çıkabileceği, nitelikli fikir tartışmalarının yapılabileceği ve farklı bakış açılarının kazandırılabileceği ortamlar oluşturulmasında “akademik vesayet (academic inbreeding)” önemli bir engel olarak görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, alanyazında Türkçe karşılığı olmayan “academic inbreeding” kavramına ilişkin kavramsal ve analitik bir çerçeve sunmaktır. Bu çalışmada, yurtdışı alanyazında “academic inbreeding” olarak tanımlanan kavram, “akademik vesayet” olarak Türkçeye çevrilmiştir. “Academic inbreeding” kavramı, üniversitelerin kendi üniversitelerinde doktora eğitimi verdikleri öğrencileri akademisyen olarak işe almaları şeklinde tanımlanmaktadır. Bu konuda, yurtdışında önemli bir alanyazın oluşmuş olmasına rağmen, Türkiye’de bu kavram çok az incelenmiştir. Bu çalışmada, “academic inbreeding” kavramının bilim camiasındaki etkileri üzerinde durulmuş ve konuya ilişkin kavramsal bir temel oluşturulmaya çalışılmıştır. Bu anlamda, bu çalışmanın Türkiye’de bu kavrama ve bu kavramın etkilerine ilişkin araştırmaların gerçekleştirilmesine kaynaklık ederek alanyazına önemli bir katkı sunması beklenmektedir.
Keywords
Abstract
As there are positive factors promoting scientific development, there are also factors that may affect productivity negatively in universities which train qualified manpower and develop scientific knowledge. The term defined as “academic inbreeding" in foreign literature is known as one of the factors that adversely affects productivity and scientific success in academia. In case of recurrence of such a situation in the process, it may damage the scientific productivity, so this term has been discussed and opposed against by academicians recently. Academic inbreeding is seen as a major obstacle in forming environments where can occur original works, do qualified opinion discussions, gain different perspectives in the universities that are responsible for producing knowledge, being open to new ideas, transmit scientific knowledge to future generations. The aim of this research is to present a conceptual and analytic framework based on the term “academic inbreeding” which doesn’t have equivalent in Turkish. In this study, the term that is called “academic inbreeding” in English is translated as “akademik vesayet” into Turkish. The term “academic inbreeding is defined as the practice of having PhDs employed by the university that trained them. Although the international literature on academic inbreeding is quite developed, this term has been analyzed in few studies in Turkey. In this study, it is focused on the effects of the term academic inbreeding on scientific community and form a theoretical base concerning the topic. In this respect, by leading to the realization of studies on this term and its effects, this study is expected to provide an important contribution to the literature.