Author:
Abstract
Bu makalede, bilişsel psikolojik yaklaşımlardan gestalt yaklaşımının müzik alanındaki işleyişi ele alınmış; konu ile ilgili verilerin toplanmasında kaynak taraması yapılarak betimsel araştırma yöntemi uygulanmıştır.Algısal bütünlük temeline dayalı bu yaklaşımın başlıca prensiplerinin müzikal sentaks (söz dizimi) ile doğrudan bağlantıları ortaya çıkarılmaya ve deşifre becerisindeki yapılandırma alanlarıyla ilişkilendirilmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda çeşitli kaynaklar incelenip değerlendirilmiş, örnekler sunulmuştur. İncelenen örnekler neticesinde şekil-zemin, yakınlık, benzerlik, ortak yön, sadelik, gruplama ve tamamlama ilkelerinin müzik alanında da etkin olarak yer aldığı, bu bağlamda notasyon üzerinde okuyucunun bilişsel algılamasına yönelik düzenlemelerin var olduğu anlaşılmaktadır. Gestalt yaklaşımının şekil-zemin prensibi ile tema, eşlik ve ritmik yapı arasındaki ilişki; gruplama prensibi ile melodik, armonik ya da ritmik grupların algılanması anlaşılmaktadır. Yakınlık, benzerlik, tamamlama, ortak yön ve sadelik prensipleri ise eserlerin dönemsel veya yapısal özelliklerinin çözümlenmesinde etkin olarak rol oynamaktadır. Bütün bu prensipler, icracının deşifre (müzikal ilk okuma) aşamasında çözümleme yaparak yorumladığı eserin algılanmasında büyük bir önem taşımaktadır. Taranan çeşitli kaynaklarda da bu doğrultuda düşünceler olduğu görülmektedir. Gestalt yaklaşımı ve temel prensiplerini müzik ile ilişkilendirmenin, müzikal algımızı, müziği oluşturan taslağı, bu taslak içerisinde yer alan metrik ve tonal ögelerin oluşturduğu ritmik, melodik ve armonik yapıları ve aralarındaki anlam ilişkisini görme yönünde geliştireceği düşünülmektedir. Bu tümel yaklaşım genel anlamda müzikal ilk okumada ögelerin değil, anlamlandırılmış yapıların süreçlendirilmesi anlayışını kazandırmaktadır.
Keywords
Abstract
In this article, the functioning of gestalt approach, one of the cognitive psychological approaches in music field, has been taken in hand and a descriptive method has been applied through resource scan for the data aggregation about the subject. A connection between the gestalt fundamental principles and musical syntax has been tried to be established and this connection has been associated with the configuration fields of sight-reading abilitiy. Various resourches have been reviwed and assessed and some examples have been presented in this direction. As a result of examined samples, it has been understood that the laws of figure-ground, proximity, similarity, common direction, simplicity, closure and grouping is effectively taken place in music and therefore, the presence of the arrangements based on the cognitive perception of the reader on notation. The figure-ground principle provides the understanding of the relationship between musical theme, accompaniment and rhythmic structure while the other principles aforementioned assume an active role to define the periodical and structural features of a musical piece. There seems to be the confirming opinions in this direction by the scanned resourches. It is believed that the association of gestalt principles with music will progress the musical perception in the direction of seeing the outline of the music and the rhythmic, melodic, harmonic structures which isconstituted by the metric and tonal units and in the direction of seeing the meaningful relationship between this structures. Also it is believed that this integral approach will provide the acquirement about the understanding of structural process of written music while reading at first sight.