Author:
Abstract
Selçuklu Devleti’nin dağılma sürecinde Anadolu’yu ayakta tutan, Anadolu Selçuklu Devletini uzun süre koruyan ve kollayan, sonrasında Osmanlı Devleti’ni kuran en önemli kurumlardan biri Ahiliktir. Türkistan coğrafyasının İpek Yolu Pazarlarında oluşan Akı/Ahi geleneği, Acem ve Arap ticaret anlayışıyla kaynaşarak Anadolu’da kendine has bir Ahilik teşkilatı meydana getirdi. Merv, Nişabur, Belh ve Herat gibi Horasan kentleri, İpek yolunun ticaret merkezleriydi ve bu ticaret merkezlerinin en önemli ticari mallarından biri deri ve deri işlemeciliğiydi. On üçüncü asrın ilk çeyreğinde Güney Azerbaycan coğrafyasının Hoy şehrinden Anadolu’ya geçen Ahi Evren’in, Kayseri ve Konya’da Deri işlemeciliği öncülüğünde kurduğu Ahilik teşkilatı, zaman içerisinde Türkmen şehirlerinin ağırlıkla yer aldığı İç Anadolu’da gelişti ve Osmanlı Devleti’nin temel kurumlarından biri haline geldi. Yaklaşık yedi bin yıllık bir medeniyetin merkezinde yer alan, Germiyân ve Osmanlı Coğrafyasının iki yüz elli yedi şehri içerisinde edebi anlamda altıncı şehri olan Kütahya’nın öne çıkarılamayan kültürel kodlarından biri de Ahilik teşkilatıdır. Bu makalede ahilik ve köyleri, vakıfları, mezraları, çiftlikleri, tekyeleri, zaviyeleri, türbeleri, mahalleleri, mescitleri, çeşmeleri, kabirleri, mezarlıkları, kendilerine has adları ve başta Tabakhaneleri olmak üzere çok sayıda farklı esnaf kurumları ile önemli bir Ahi şehri olan Kütahya’nın ahilik geleneği üzerine bazı değerlendirmeler yapılacaktır.
Keywords
Abstract
One of the most important institutions that supported Anatolia during the collapse of the Seljuk Empire, that protected the Anatolian Seljuk State and established the Ottoman State is Akhism. The Akhism tradition came into being on the Silk Road Markets of the Turkistan lands, fusing with the Persian and Arabian traditions created an idiosyncratic Akhism organisation. Khorasan cities of Merv, Nisabur, Belh, and Heratwere the commerce centers of the Silk Road and the most important source of trade was leather and leatherworks. During the first quarter of the 13th Century Akhi Evran has arrived to Anatolia from the city of Hoy located in the South lands of Azerbaijan, established a guild led by the leather manufacturers of Kayseri and Konya, developed into one of the fundamental institutions in Central Anatolia of the Ottoman Empire.The Akhi Guild is one of the most important cultural codes of Kütahya, in terms of literature the sixth most important of the two hundred and seven cities of the Ottoma Lands, situated at the center of a 7000 year old civilization. In this study, one of the most important Akhi cities Kütahya with its villages, foundations, hamlets, farms, lodges, monasteries, shrines, neighborhoods, masjids, fountains, cemeteries, idiosyncratic names and primarily tanning yards will be investigated and sthe Akhism tradition will be reviewed in this context.