Author:
Abstract
Toplumsal cinsiyet kuramları, cinsiyet temalı tüm fikir, kavram ve kültürel öğeleri kapsayan içeriğiyle, heteronormatif düzenin ve/veya bu düzenin dışında kalan kavramların birbiriyle ilişkilendirildiği ya da birbiri üzerinden konumlandırıldığı bir yapıya işaret eder. 19. yüzyılı takiben akademik alanda kültürel ya da toplumsal verilere göre cinsel kimliklere yüklenen davranış biçimlerini eleştirmek ve sosyal yaşam içerisinde cinsiyete dayalı olarak gözlemlenen hak veya haksızlıkları ifade etmek amacıyla çeşitli (gender, feminizm, queer) teorik ve kavramsal yaklaşımlar geliştirilmiştir. Feminizmle, 1960’larda ağırlıklı olarak kadının savunusu gerçekleştirilirken 1980’lerde erkek ve kadın haklarının eşitliği ağırlık kazanmış, 1990’lar itibariyle eşcinsellerin de hak arayışı çalışmalara dahil edilmiştir. Ortak problem, toplum içerisinde ‘ötekileştirilen’ bireylerin mevcudiyetinin kabulü ve eşit şartlara ulaşma mücadelesi olarak tanımlanabilir. 1930 yılında Amerika’da kurulan “New York Müzikoloji Topluluğu”, 1934 yılında “Amerikan Müzikoloji Topluluğu” ismiyle kültürel bir hareket olarak müzikoloji alanına hizmet vermiş, müzikolojinin doğal bir parçası olarak tartışılan toplumsal cinsiyet konusunu da araştırma kapsamına almıştır. Çalışmada, müzikoloji ve etnomüzikoloji disiplinleri kapsamındaki örnekler üzerinden müzikal pratiklerle toplumsal cinsiyet kuramları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Avrupa, Amerika ve Türkiye’de yazılan toplumsal cinsiyet ve müzik literatürü, kapsamları hakkında bilgi edinmek amacıyla incelenmiş, elde edilen veriler üzerinden kültürlerin önemli bir parçası olarak müzik performansının cinsiyet kuramlarıyla olan yakın bağı araştırma örnekleriyle aktarılarak, araştırmalardaki bulgular değerlendirilmiştir.
Keywords
Abstract
Gender theories point a structure where heteronormative order and/or the concepts that stay out of it are associated with each other or positioned through each other, with its content that embraces all gender-themed ideas, concepts, and cultural elements. Following the 19th century, some theoretical and conceptual approaches (gender, feminism, queer) have been developed in the academic field in order to criticize behavioral patterns imposed upon gender identities according to cultural or social data and to express rights or inequities observed based on gender within social life. With feminism, in the 1960s women's advocacy was predominant, and in the 1980s the equality of men's and women's rights gained importance, and in the 1990s the search for rights was also included in the work. The common problem can be defined as the acceptance of the existence of 'otherized' individuals within society and the struggle to reach equal conditions. "New York Musicology Community" founded in America in 1930 has provided service for the field of musicology with the name “American Musicology Community” in 1934 as a cultural movement and included the topic of gender which is discussed as an inherent part of musicology to its scope of research. In the study, the relation between musical practices and gender theories are searched through the examples within the scope of musicology and ethnomusicology disciplines. Literature of gender and music were written in Europe, America, and Turkey are examined to learn about the scope of the studies, the close tie between the music performance, as an important part of cultures, and gender theories are conveyed with research examples through the data obtained, the effect of gender theories and research findings are evaluated in studies linked with music.