Author:
Abstract
Çanakkale’nin Ayvacık ilçesine bağlı Kösedere köyü, günümüzde daha çok tarım faaliyetleriyle tanınır. Burada 2010 yılında A.O. Uysal başkanlığındaki yapılan ve benim de katıldığım yüzey araştırmasında Osmanlı dönemine ait çeşitli maddi kültür varlıkları tespit edilmişti. Bunlar bir cami ve yanındaki hamam ile caminin önündeki bir kitabe, çeşme, ilkokul binası, konutlar ve tarihi mezarlıktır. Yüzey araştırması sırasında cami, hamam ve çeşmenin rölövesi çıkarılmıştı. Bu makalede, köydeki ilkokul, konutlar ve mezarlık hariç olmak üzere diğer eserler ele alınmıştır. 19. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen cami, ahşap çatılı bir yapı olup batı cephesinde ahşap direkli, bağdadi kemerli son cemaat yerine sahiptir. Minaresi yenilenmiştir. Harimde ahşap tavan, kıble duvarı ve mihrabın bezemeleri 19. yüzyıla uygundur. Caminin doğu tarafındaki harabe hamam küçük boyutludur. Kösedereli Mehmed Ağa tarafından M.1845 yılı civarında yaptırılmıştır. Soyunmalık ve külhanı yıkılmıştır. Sadece kare planlı ılıklık ve sıcaklığı ile su deposu ayaktadır. Hamam, plan özellikleri bakımından Selçuklu devrinden itibaren köşk ve konaklarda gördüğümüz bir tipi yaşatır. Caminin önündeki musalla taşının üzerine monte edilen kitâbenin Kösedere Köprüsü’ne ait olduğu anlaşılmıştır. Kitabeye göre M. 1852-1853 tarihinde İzzet Ağa tarafından yaptırılan köprü 20. yüzyılda yıkılmıştır. Köprünün sadece ayak kalıntıları görülebilmektedir. Kösedere’de tespit ettiğimiz çeşme kitabesiz bir anıttı. İki cepheli çeşme, üslup açısından 18. yy.ikinci yarısı ve 19. yüzyıla uygun düşmekteydi. 2010 yılında incelediğimiz çeşme yakın tarihlerde tamamen yıkılmış yok olmuştur.
Keywords
Abstract
Kösedere Village of Ayvacık Town in Çanakkale province is primarily known for agricultural practices. In the surface survey conducted by A. O. Uysal in 2010 and the author of the present paper participated in, various material culture assets from the Ottoman Period were obtained. These are a mosque with an adjacent hammam, an inscription in the front , a fountain, an elementary school building, houses, and a historical cemetery. In the surface survey, the measured surveys of the mosque, hammam, and fountain were carried out. In this paper, the architectural works except for the elementary school, houses, and cemetery were described. The mosque dated to the first half of the 19th century has a wooden roof, a wooden pillar on the western façade, and a portico with a baghdadi arch. Its minaret has been renovated. The wooden ceiling, qibla wall, and mihrab decorations in the prayer hall are representative of the 19th century style. The ruined hammam on the western side of the mosque is small in size. It was built in 1845 AD by decree of Kösedereli Mehmed Agha. The dressing section and boiler room have collapsed. Only the square cold (frigidarium) and hot room (caldarium) and water reservoir have survived intact till the present time. The hammam exhibits a plan style observable in pavilions and mansions as of the Seljukian Period. The inscription installed on the coffin rest in front of the mosque was found to originate from the Kösedere Bridge. The bridge built by order of İzzet Agha between 1852 and 1853 AD collapsed in the 20th century. Only its abutment remains are visible. The fountain identified in Kösedere Village is a monument without an inscription. The style of the two-façade fountain is in compliance with that of the 18th and 19th century. The fountain examined in 2010 has been recently devastated.