Author:
Abstract
Bu çalışmada Van ilindeki kültür balıkçılığının mevcut durumu ve kapasitesi ele alınmıştır. Van ili 20.921 kilometrekare yüzölçümü ile Türkiye topraklarının yüzde 2.7’sine denk gelmektedir. Coğrafi olarak Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan Van ili, Büyükşehir statüsünde olup 3 merkez ilçe ile birlikte toplamda 13 ilçeye sahiptir. Van Gölü kapalı havzası sınırları içerisinde bulunan Van il merkezinin ortalama yükseltisi 1690 metredir. Van’ın kuzeyinde Ağrı (Hamur Taşlıçay, Diyadin ve Doğubeyazıt ilçeleri), güneyinde Siirt (Pervari ilçesi), Şırnak (Beytüşşebap ilçesi) ve Hakkari il merkezi ile birlikte Yüksekova ilçesi, batısında Ağrı’nın Patnos ilçesi, Bitlis (Adilcevaz Tatvan ve Hizan ilçeleri) ile Van Gölü, doğusunda ise İran bulunmaktadır. Bu çalışmadaki amaç, Van ilindeki kültür balıkçılığının mevcut durumu ve kapasitesini belirlemenin yanında, sektörün problemlerini ve bu problemlere yönelik çözüm önerileri geliştirmektir. Van ilinde 2000 yılında kültür balığı üretimi 300 ton iken, 2010 yılında 917 tona kadar yükselmiştir. Tüm yıllar içerisinde üretimdeki en büyük sıçrama 2012 yılında gerçekleşmiştir. Nitekim bir önceki yıla nazaran üretimde 757 tonluk (%40.9) bir artış gerçekleşmiştir. Bu yılın bir başka özelliği de ilk kez üretim 2000 tonu aşmıştır. Bu artış trendi 2014 yılında sekteye uğrasa da sonraki iki yılda üretim az da olsa artmıştır. 2017 yılından itibaren üretim 2500 tonu geçmiş ve üretim artış (çok az olsa da) trendini devam ettirmektedir. Çalışma alanında, hidrografik açıdan birçok uygun alan mevcuttur. Ancak genel olarak bakıldığında bu hidrografik kaynakların çeşitliliğine karşılık işletme sayılarının çok az olduğu görülmektedir. İlçeler bazında bakıldığında, 15 tesis ile en fazla tesisin Çatak’ta olduğu görülmektedir. Bunu 12 tesis ile Gürpınar ilçesi takip etmektedir. Van ilindeki kültür balıkçılığı, potansiyelinin tamamı kullanıldığında tüm bölgenin balık ihtiyacını karşılayacak seviyededir. 2019 yılı itibari ile çalışma alanında kültür balıkçılığı kapasitesi 3779 tondur. Ancak buna karşılık üretim 2678 tonda kalmıştır. Bunun anlamı, il genelinde kültür balıkçılığının mevcut kapasitesinin ancak % 68’i kullanılmaktadır. Geriye kalan % 32’lik kısımda ise herhangi bir üretim yapılmamaktadır. Sonuç olarak, Van ili kültür balıkçılığı potansiyeli yüksek olmasına rağmen gerekli atılımı yapamamıştır. Şayet ildeki kültür balıkçılığı potansiyeli rantabl düzeyde değerlendirdiği taktirde, özelde Van’a genel de ise bölgenin ekonomisine önemli katkı sağlayacaktır.
Keywords
Abstract
In this study, the current situation and capacity of aquaculture in Van province is discussed. Van region corresponds to 2.7 percent of Turkey's land area with 20,921 square kilometers. Located in the Eastern Anatolia Region geographically, Van province has the status of Metropolitan and has 3 districts together with 13 districts in total. The average elevation of Van city center, which is located within the borders of Lake Van closed basin, is 1690 meters. Ağrı (Hamur, Taşlıçay, Diyadin and Doğubeyazıt districts) to the north of Van, Siirt (Pervari district), Şırnak (Beytüşşebap district), Hakkari provincial center and Yüksekova district in the south, Patnos district of Ağrı, Bitlis (Adilcevaz Tatvan and Hizan districts) and Lake Van in the west and Iran to the east. The purpose of this study is to determine the current situation and capacity of aquaculture in Van province, and to develop the problems of the sector and suggestions for solutions to these problems. While the culture fish production in Van province was 300 tons in 2000, it increased to 917 tons in 2010. The biggest leap in production over all years was in 2012. As a matter of fact, an increase of 757 tons (40.9%) has been achieved in production compared to the previous year. Another feature of this year is the production exceeded 2000 tons for the first time. Although this increase trend was interrupted in 2014, the production increased slightly in the next two years. Production has exceeded 2500 tons since 2017 and production continues to increase (though very little). There are many hydrographically suitable areas in the study area. However, in general, it is seen that the number of enterprises is very low despite the diversity of these hydrographic sources. When analyzed by districts, it is seen that the most facilities are in Çatak with 15 facilities. Gürpınar district is followed by 12 facilities. Aquaculture in the province of Van is at a level to meet the fish need of the entire region when its full potential is used. As of 2019, aquaculture capacity in the study area is 3779 tons. However, production remained at 2678 tons. This means that only 68% of the current capacity of aquaculture is used throughout the province. In the remaining 32%, there is no production. As a result, despite the high potential of aquaculture, Van province could not make the necessary progress. If the aquaculture potential in the province evaluates at a reasonable level, it will make significant contributions to the economy of the Eastern Anatolia and Southeastern Anatolia regions, in particular to Van in general.