AKARÇAY KAPALI HAVZASININ ORTALAMA SICAKLIK VE YAĞIŞ VERİLERİNİN EĞİLİM ANALİZİ (AFYONKARAHİSAR-TÜRKİYE)
Author:
Abstract
Çalışmanın alan kapsamı Afyonkarahisar ve Konya illeri sınırı içerisinde bulunan Akarçay kapalı havzasıdır. Konu kapsamını ise havza içerisinde 30 yıldan fazla rasata sahip (1970-2019) 3 meteoroloji istasyonunun (Afyonkarahisar, Bolvadin ve Akşehir) ortalama sıcaklık ve toplam yağış verilerini kullanarak trend analizi yapmaktır. Havza genelinde uzun yıllar boyunca ölçüm yapan meteoroloji istasyonlarının aylık ölçülmüş ortalama sıcaklık ve yağış verileri ele alınarak bu verilerin yıllık ve mevsimlik eğilimlerini analiz etmek araştırmanın amacını oluşturmaktadır. Ulusal ve uluslararası literatüre iklim değişikliği çalışmaları üzerine bir katkı ve bir Türkiye örneğinin daha kazandırılması istenmiştir. Araştırmada yöntem olarak Mann-Kendall Testi ve Spearman’ın Rho Testi temel alınmıştır. Elde edilen sonuçlara göre havza genelinde ortalama sıcaklıklarda hem yıllık hem de mevsimlik olarak anlamlı artışlar gözlenmiştir. Akarçay havzasında, yaz mevsimi sıcaklıkta görülen pozitif eğilimin en kuvvetli gözlendiği mevsimdir. Bu durum soğutma gereksinimi nedeniyle elektrik enerjisi tüketimini yörede artırması yanında yenilenebilir enerji kaynaklarından güneş enerjisi üretimini de teşvik edebilir. Akarçay havzasında yaz sıcaklıklarındaki kuvvetli pozitif anlamlı eğilimler orman yangınları frekansının sıklığını artırarak kuru orman karakterindeki havza ormanlarını riske edebilir. Yıllık yağış olarak istasyonlarda Bolvadin anlamlı artmakta, Akşehir ise anlamlı azalmaktadır. Afyonkarahisar da ise anlamlı artış ya da azalış bulunmamaktadır. Havza genelinde gözlenen sıcaklık artışlarının yağış üzerinde önemli bir etkiye sahip olmadığı anlaşılmaktadır.
Keywords
Abstract
The extent of the present study comprises the Akarçay closed basin located within the border of the provinces of Afyonkarahisar and Konya. The present study is aimed to perform trend analysis of average temperature and total precipitation of three meteorological stations (Afyonkarahisar, Bolvadin ve Akşehir) with more than 30 years of observation (1970-2019) in the basin. Besides, the aim of the study is also to analyze the annual and seasonals trends of these data by considering the monthly measured average temperature and total precipitation data of meteorological observed over many years across the basin. The study will also contribute to the national and international literature on climate change studies with another example from Turkey. The research method is based on the Mann-Kendall Test and Spearman's Rho Test. The results showed significant increases in mean temperatures throughout the closed basin, both annually and seasonally. In the Akarçay Basin, summer is the season where the positive trend seen in temperature is strongest. In addition to increasing electricity consumption in the region because of the cooling requirement, this situation can also encourage the production of solar energy from renewable energy sources. Strong positive significant trends in summer temperatures in the akarçay basin can increase the frequency of wildfires and risk dry forests in the basin. As annual rainfall, Bolvadin increases significantly in stations, while Akşehir decreases significantly. There is no significant increase or decrease in Afyonkarahisar. It is understood that the temperature increases observed across the watershed do not have a significant effect on rainfall.