TARAS ŞEVÇENKO’NUN “ZAPOVİT” ŞİİRİNİN FAHRİ ERDİNÇ TARAFINDAN YAPILAN ÇEVİRİSİ “SON DİLEK” ŞİİRİNDE ÇEVİRİDEKİ BAŞARILAR VE EKSİKLER
Author:
Abstract
Köleliğe karşı mücadele veren ve çağdaş Ukrayna edebî dilinin kurucusu olan Kobzar (âşık) Taras Şevçenko, Ukrayna edebiyatında özel bir yere sahiptir. Taras Şevçenko’nun en meşhur ve en belirleyici şiiri olan Zapovit, Türkçe dâhil olmak üzere 150’den fazla dile çevrilmiştir. Şiir Son Dilek adıyla ilk defa 1965 yılında Sofya’da Okumak İçin Kitap’ta Fahri Erdinç tarafından çevrilerek yayınlanmıştır. Bilindiği gibi, bir mütercim manzum metinleri çevirirken o dilin yapısal özelliklerinden, kültür ve dünya görüşlerindeki farklılıklardan, şiirsel eserlerin yaratılmasındaki kurallardan kaynaklanan önemli zorluklarla karşılaşmaktadır. Slavlardaki (burada Ukrayna) etno-kültürel sembolik karakterleri çözümlemek ve onları yabancı okurların (burada Türk okurlar) bilincine ulaştırmak en zor görevlerden biridir ve bazen de gerçekleşmesi imkânsızdır. Bu çalışmada Taras Şevçenko’nun Zapovit şiirinin Türkçe çevirisi analiz edilecektir. Şiirin Türkçe çevirisi, orijinal metnin genel anlamının ve tonunun, karakterler sisteminin, gramer ve ritim tablosunun, melodisinin ne derece doğru aktarıldığı bakımından ele alınacaktır. Ayrıca çevirinin başarısı ve eksikleriyle ilgili sonuçlar çıkarılmıştır. Fahri Erdinç'in çevirisinin başarısı, 11 heceli ve tam kafiyeli bir sanat formuna bağlanabilir; mirasın genel tonunu irade ile harekete geçirir korunması ve eyleme tahrik. Yazar ayrıca figüratif bir yapı sürdürmeye çalışmıştır. Fahri Erdinç'in Kobzar ve insanları hakkında yazdığı “Son Dilek” yeni özgün bir eser olarak adlandırılabilir. Orijinal şiirin biçiminin değişmesi, melodinin ve figüratif yapının yetersiz yansıması gibi başarısızlıklarına rağmen Fahri Erdinç'in değerli katkısı sadece büyük Kobzar'ı değil, hayatını ve kendisine ilham veren milleti Türk okuyucuya tanıtmasıdır.
Keywords
Abstract
Kobzar Taras Shevchenko, who fought against slavery and was the founder of the modern Ukrainian literary language, has a special place in Ukrainian literature. Zapovit, Taras Shevchenko's most famous and most decisive poem, has been translated into more than 150 languages, including Turkish. The poem was first published by Fahri Erdinc in the Book for Reading in Sofia in 1965 under the name of Son Dilek (Last Wish in English). As it is known, when translating poetic texts, a translator is faced with significant difficulties arising from the structural features of that language, differences in culture and world views, and rules in the creation of poetic works. Analyzing ethno-cultural symbolic characters in the Slavs (here in Ukraine) and bringing them to the consciousness of foreign readers (here Turkish readers) is one of the most difficult and sometimes an impossible task. In this study, Turkish translation of Taras Shevchenko's poem Zapovit will be analyzed. The Turkish translation of the poem will be discussed in terms of how accurately the general meaning and tone of the original text, the system of characters, grammar and rhythm table, and melody are conveyed. In addition, conclusions about the success and shortcomings of the translation were made. The success of Fahri Erdinc's translation can be attributed to an 11-syllable and fully rhymed art form; it activates the general tone of the heritage at will, preservation and action. The author also tried to maintain a figurative structure. Son Dilek by Fakhri Erdinc about a Kobzar and his people in general can be called a new original work. Despite his failures, such as a change in the form of the original poem and the insufficient reflection of the melody and figurative structure, Fahri Erdinc's valuable contribution is that he introduces not only the great Kobzar, but also his life and the nation that inspired him to the Turkish reader.