OSCAR WİLDE’İN MUTLU PRENS ÖYKÜSÜNDE YER ALAN KÜLTÜREL ÖĞELERİN TÜRKÇE ÇEVİRİLERİNİN YURİ LOTMAN’IN KÜLTÜR GÖSTERGEBİLİMİ KAVRAMLARI DOĞRULTUSUNDA İNCELENMESİ
Author:
Abstract
Bu çalışmanın amacı Oscar Wilde’ın Mutlu Prens başlıklı öyküsünde yer alan ve kaynak kültürde sembolik anlamı olan kültürel öğelerin Türkçe çevirilerini, çeviri göstergebilimi yöntemiyle incelemek Yuri Lotman’ın kültür göstergebilimi kavramları doğrultusunda değerlendirmektir. İnceleme, öykünün 2008 yılında Floating Press yayınevi tarafından yayımlanan özgün metni üzerinden gerçekleştirilmiştir. Çalışma için öykünün Özgü Çelik, İbrahim Şener, M. Ali Ayyıldız, Roza Hakmen &Fatih Özgüven, Nihal Yeğinobalı, Ayşe Banu Karadağ, Suat Ertüzün, Aylin Yıldız, Gökçe Deniz İnce, Derya Öztürk tarafından yapılmış on farklı çevirisi çeviri göstergebilimi yöntemiyle incelenmiş ve Yuri Lotman’ın semiyosfer, asimetri, diyalog ve sembol kavramları doğrultusunda değerlendirilmiştir. Semiyosfer, tarih, mitoloji, gelenekler, semboller gibi daha birçok kültürel unsuru içeren bir anlam evrenidir. Lotman bakış açısıyla kültürlerarası iletişimin yani diyaloğun sağlanabilmesi için öncelikle bu anlam evreninin çözümlenmesi gerekmektedir. Sonuç olarak görülmüştür ki kültürel öğelerin çevirilerinde karşılaşılan en önemli sorunlardan birisi kaynak kültürde yer alan kültürel öğenin hedef kültürde simetrik karşılığının olmamasıdır. Elde edilen bulgulara göre bazı çevirmenlerin sembolik anlamı olan kültürel öğelerin çevirilerinden kaçındığı ve bu kültürel öğelerin kaynak kültürdeki anlamlarının erek kültüre yeterince aktarılamadığı gözlemlenmiştir. Bu yaklaşım kültürel boşluklara neden olmaktadır. Çeviri sadece dil değil aynı zamanda bir kültür aktarımıdır. Bu bağlamda çeviriden önce eseri kültür göstergebilimi bakış açısıyla okumanın ve ona tarihsel ve kültürel çözümleme ile yaklaşmanın çevirmene kültürel öğelerin aktarımında karşılaşabileceği asimetri yani çevrilemezlik durumu gibi sorunlar konusunda yardımcı olacağı söylenebilir.
Keywords
Abstract
The Analysis of the Cultural Elements in Turkish Translations of The Happy Prince by Oscar Wilde Through Yuri Lotman’s Perspective of Semiotics of Culture. The aim of this study is to analyze the cultural elements and their symbolic meanings in source culture through Yuri Lotman’s concepts of semiotics of culture. The analysis has been practiced on the original text published in 2008 by Floating Press. The ten different translations of the work by Özgü Çelik, İbrahim Şener, M. Ali Ayyıldız, Roza Hakmen & Fatih Özgüven, Nihal Yeğinobalı, Ayşe Banu Karadağ, Suat Ertüzün, Aylin Yıldız, Gökçe Deniz İnce, Derya Öztürk have been studied by the help of translation semiotics method through Yuri Lotman’s concepts of semiotics of culture such as semiospher, assymetry, dialogue and symbol. Semiospher is universe of meaning includes history, myth, traditions and many more. According to Lotman’s perspective of semiotics of culture this universe of meaning should be analyzed to realize the dilogue. As a result it is clear that one of the main problem in translations of cultural elements is the assymetry. The findings show that some of the tanslators avoid translating the cultural elements unique to the source text culture and wipe out the sign in target text. This appraoach causes cultural gaps. Translation is not only transformation of language but also transformation of culture. In this sense, to read the work interms of semiotics of culture and to have an analyzing approach will helpful for the problems such as assymetry.