SUSURLUK ÇAYI HAVZASINDA TROPİKAL GÜN VE YAZ GÜNÜ SAYISINDAKİ EĞİLİMLER VE RCP 8.5 SENARYOSUNA GÖRE MODELLENMESİ

Author:

Year-Number: 2022-Year: 15 - Number: 89
Yayımlanma Tarihi: 2022-03-17 23:55:00.0
Language : Türkçe
Konu : Fiziki Coğrafya
Number of pages: 343-358
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

İklim değişikliği günümüzde belirgin olarak hissedilmektedir. Değişim, dinamik bir sistem olan iklimin doğası gereğidir. Yerkürenin eksen eğikliği, yörüngesel hareketleri, Güneş aktiviteleri ve fosil yakıtların kullanılması iklim değişikliklerinin ana sebepleri arasında gösterilmektedir. İklim değişiklikleri günümüze özgü olmayıp jeolojik geçmişte temel karakteri ısınma ve soğuma eğilimli çok sayıda değişimin gerçekleştiği bilinmektedir. Bu çalışmada Türkiye’nin kuzey batısında, Marmara Denizi’nin güneyinde yer alan Susurluk Çayı Havzası’nda iklim değişikliğinin göstergelerinden olan yaz günü ve tropikal gün sayılarındaki değişimler analiz edilmiştir. Araştırmada Susurluk Çayı Havzası’nda yer alan 7 meteoroloji istasyonunun (Bandırma, Bursa, Dursunbey, Keles, Simav, Tavşanlı, Uludağ) veri setleri seçilmiştir. Seçilen istasyonların, 1970-1995, 1996-2020 ve 2021-2060 (RCP 8.5) yıllarını kapsayacak şekilde üç periyot halinde inceleyerek günlük maksimum sıcaklık sayılarının 1970-2060 yılları arasındaki eğilimlerinin analizlerine yer verilmiştir.

Araştırmada, iklim değişiklikleri nedeniyle Türkiye’de meydana gelen ısınmaya bağlı olarak Susurluk Çayı Havzası’ndaki tropikal ve yaz günü sayısındaki eğilimlerin yönü ve şiddetinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma, tropikal ve yaz günü değişimlerinin incelenmesi konusunda Türkiye literatürüne katkı sağlamasının yanı sıra uygun alanlarda üretimi giderek artan tropikal meyve yetiştiriciliğine ve havza yönetimi çalışmalarına veri altlığı sağlaması açısından önemli görülmektedir. Bu kapsamda havzada uzun yıllar ölçüm yapan istasyonlardan elde edilen maksimum sıcaklık verileri kullanılarak ekstrem olaylar olarak görülen yaz ve tropikal gün sayılarındaki 1970 ve 2060 yılları arasındaki değişimler analiz edilmiştir.

 Çalışmada, 1970-1995, 1996-2020 yıllarını kapsayan periyotlarda meteoroloji gözlem istasyonlarına ait günlük maksimum sıcaklık verileri kullanılırken, 2021-2060 yıllarını kapsayan periyotta ise modelleme verisi olarak CMIP5 projesi kapsamında hazırlanan RCP 8.5 senaryosu ile hazırlanan HadGEM2-ES küresel dolaşım modelleri çıktıları ile RegGEM4.3.4 bölgesel iklim küçültme yöntemi verilerinden yararlanılmıştır. Araştırmada trend analiz yöntemi olarak Mann Kendall ve Spearman Rho test istatistiği ile analizler yapılmıştır. Bu iki yöntem son derece kullanışlı olmasından dolayı alan yazında genel olarak en çok tercih edilen istatistikî yöntemlerdir. Çalışma sonucunda; 1970-1995, 1996-2020 ve 2021-2060 yıllarını kapsayan periyotlarda yıllık yaz günü sayısı neredeyse bütün istasyonlarda negatif eğilimlerin olduğu görülmektedir (artış eğilimi olanlarda ise anlamlılık yoktur). Yıllık tropikal gün sayısında ise 1970-1995 yıllarını kapsayan birinci periyotta Dursunbey, Simav ve Tavşanlı’da anlamlı artışlar görülürken, ikinci periyotunu oluşturan 1996-2020 yıllarında, Bandırma, Bursa, Dursunbey ve Simav; 2021-2060 (Gelecek) yıllarını kapsayan üçüncü periyotta ise tüm istasyonlarda ciddi artışların olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Abstract

Climate change is being felt significantly today. Change is due to the nature of the climate, which is a dynamic system. The axis obliquity of the Earth, its orbital movements, solar activity, and the use of fossil fuels are shown as the leading causes of climate change. It is known that climate changes are not unique to the present day, but many changes have occurred in the geological past, the main character of which is prone to warming and cooling. In this study, the changes in the number of summer days and tropical days, which are indicators of climate change, were analyzed in the Susurluk Stream Basin located in the northwest of Turkey and the south of the Sea Marmara. In the research, the stations of 7 meteorological stations (Bandırma, Bursa, Dursunbey, Keles, Simav, Tavşanlı, Uludağ) located in the Susurluk Stream Basin were selected. Analyses of the trends of the maximum daily temperature numbers Dec 1970-2060 by examining the selected stations in three periods to cover the years 1970-1995, 1996-2020, and 2021-2060 (RCP 8.5) are included.

The aim of the study is to determine the direction and severity of the trends in the number of tropical and summer days in the Susurluk Stream Basin due to the warming that has occurred in Turkey due to climate changes. Çalışma, tropikal ve yaz günü değişimlerinin incelenmesi konusunda Türkiye literatürüne katkı sağlamasının yanı sıra uygun alanlarda üretimi giderek artan tropikal meyve yetiştiriciliğine ve havza yönetimi çalışmalarına veri altlığı sağlaması açısından önemli görülmektedir. In this context, the changes in the number of summer and tropical days, which are considered as extreme events, between 1970 and 2060 dec analyzed using the maximum temperature data obtained from stations that have been measuring the basin for many years.

In the study, 1970-1995, covering the years 1996-2020, the maximum daily average temperature in a period of meteorological observation stations belonging to the data are used when covering a period 2021-2060 years in CMIP5 RCP 8.5 scenario modeling the data as prepared under the project designed with the HadGEM2-ES global circulation models with the outputs of RegGEM4.3.4 regional climate data reduction methods were used. Mann-Kendall and Spearman's Rho test statistics were used as the method in the study. These two methods are the most preferred statistical methods in general in the field summer because they are beneficial. As a result of the study, there are negative trends in almost all stations in the number of summer days per year in periods covering the years 1970-1995, 1996-2020, and 2021-2060. In the first period covering the years 1970-1995, there were significant increases in Dursunbey, Simav, and Tavşanlı, while in the years 1996-2020, Bandırma, Bursa, Dursunbey and Simav, which constitute the second period; in the third period covering the years 2021-2060 (Future), there were significant increases in all stations.

Keywords