KENTSEL MEKÂNIN YENİDEN ŞEKİLLENMESİ: TÜRKİYE’DE KONUT SATIŞLARI VE KENTLEŞME İLİŞKİLERİ (2008-2021)
Author:
Abstract
Güvenlik ihtiyaçlarından birisi olan barınma, sürdürülebilir yaşam için gereklidir. İlk insanlar barınma gereksinimlerinde çoğunlukla taş, kaya, ağaç altı ve kovukları kullanırken, zaman içerisinde teknolojik gelişmelere bağlı olarak çok katlı binaları tercih etmişlerdir. Bu durum konut biçimlerinde önemli değişimleri beraberinde getirmiştir. Bu araştırmanın amacı Türkiye’de konut satışlarının kentleşmeye olan etkilerini incelemektir. Çalışmada nitel araştırma tekniklerinden doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu kapsamda TÜİK verilerinden yararlanılmıştır. Türkiye’de şehirlerde konut ihtiyacını karşılama ve kentsel dönüşümü sağlamak adına Toplu Konut İdaresi (TOKİ) kurulmuştur. Başlangıçta etki düzeyi az olan TOKİ, zaman içerisinde çıkartılan kanun ve yönetmeliklerle fonksiyonları güçlendirilmiştir. Böylece TOKİ, Türkiye’de kentleşme olgusunun hız kazanmasında gayrimenkul geliştirici kurum kimliğine bürünürken, konut piyasası ekonomik anlamda kâr oranının yüksek olduğu bir sektör haline gelmiştir. Çalışmada konut satışları üç dönem içerisinde incelenmiştir. Bunlardan ilk dönem olan 2008-2012’de, Türkiye’de konut satışları sanayi ve hizmet sektöründeki faaliyetlere bağlı olarak daha çok İstanbul, Ankara, İzmir ve Adana illerine yönelik olarak gerçekleşmiştir. 2010’da Türkiye ekonomisinde yaşanan resesyonlar konut satışlarında bir düşüş oluştursa da daha sonra alınan tedbirler satışların yukarı yönlü ivme yakalamasını sağlamıştır. Dolasıyla konut satışları-kentleşme ilişkisi kırılgan bir yapıda devam etmiştir. Konut satışlarının ikinci döneminde (2013-2017) yabancı etkisi hissedilmeye başlanmıştır. Kentleşme hareketlerinde yabancılara yapılan yasal düzenlemeler, kentsel dönüşüm amacıyla çıkarılan yasa ve yönetmelikler konut satışlarının artmasını sağlamıştır. Yabancılar Türkiye’nin iklim avantajı, doğal çekicilikleri ve pazar koşullarına bağlı olarak Antalya, İstanbul, Aydın, Muğla ve Mersin illerinde önemli oranda konut satın almışlardır. Konut satışları-kentleşme ilişkisinde bu dönemde iç göç, turizm, sanayi ve tüketim kültürü önemli bileşenler olarak dikkat çekmiştir. Konut satışlarının son döneminde (2018-2021) Türk vatandaşlığına geçiş ve vergi muafiyeti gibi çeşitli kanunlarla yabancıların daha fazla konut edinmesinin önü açılmıştır. Aynı zamanda konut projeleri, tatil köyleri ve oteller gibi çeşitli yatırımların yabancılar tarafından yapılması kentleşme üzerinde yabancı etkisinin arttığını göstermektedir. Sonuç olarak Türkiye’de kentleşme; sanayileşme, turizmin kentlerin gelişmesinde başat bir rol oynaması ve eğitim faaliyetlerinin ülke sathına yayılması gibi nedenlere bağlı olarak hız kazanmıştır.
Keywords
Abstract
One of the security needs, sheltering is vital to sustainable living. While the first people often used stones, rocks, under trees and hollow in their sheltering needs, in progress of time they have chosen multi-story buildings according as technological developments. This sitation brings along significant changes in residential formats. The aim of this research is to evaluate the effects of residential sales in Turkey on urbanization. In the study was utilized document analysis method from qualitative research techniques. In this context Turkish Statistical Institute (TUIK) data was used. Housing Development Administration (TOKI) was authorized to meet the needs of residential in city and to provides urban transformation. Initially, TOKI, which had a low level of influence has strengthened its functions with the laws and regulations enacted over time. In this way, while TOKI turned into a real estate developer institution in boosting momentum in the process of urbanization in Turkey, the residential market converted into an economically high profit sector. In the study, residential sales was analyzed in three stages. In the first period of 2008-2012, residential sales in Turkey were largely for the provinces of Istanbul, Ankara, Izmir and Adana, depending on the activities industrial and service sector. Though, recession in the Turkish economy in 2010 was a downfall in residential sales, the measures taken later was empowered sales to be on increase. Hence, the relationship between residential sales and urban development kept on a fragile structure. The second period of residential sales (2013-2017) was started to feel the foreign impact. The legal regulations for foreigners to do urban transformation also laws have gone up the sales of residential. Foreigners bought a significant amount of residential in Antalya, Istanbul, Aydın, Muğla and Mersin, depending on Turkey’s favourable climate, natural attractions and market conditions. In this period, domestic migration, tourism, industrial and consumption culture was stand out as important components in residential sales-urban relations. In the final period of residential sales (2018-2021), it was turned up to foreigners to acquire more residential by various laws, such as transition to Turkish citizenship and tax exemption. At the same time, various investments such as residental projects, resorts and hotels show that foreign influence on urbanization has increased. As a result, urbanization in Turkey has accelerated due to industrialization, tourism play leading role of improving of city and the spread of educational activities to the country's state.