Türk Basını ve Arşiv Belgelerine Göre ATATÜRK DÖNEMİ (1920–1938) TÜRK - IRAK İLİŞKİLERİ VE SADABAD PAKTI
Author :
Abstract
Irak, Osmanlı devletinden ayrılarak Ortadoğu’da kurulan devletlerden birisidir. Irak 1932 yılına kadar İngiltere himayesinde olsa da ikili ilişkilerde taraf devlet olarak hareket etmiştir. Irak ve Türkiye ilişkilerinde en önemli sorun Musul meselesi ve sınırların belirsizliği olmuş, İtalya’nın yayılmacı politikaları da iki devlet arasında bölgesel bir paktın oluşum sürecini de başlatmıştır. Bu makalede iki devlet arasındaki ilişkilerin gelişimi ve Sadabad paktı incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Iraq is one of the states founded in the Middle East by separating from Ottoman state. Iraq remained under the mandate of Great Britain until 1932, but she acted as an independent state in bilateral relations. The question of Mosul and the disputes over the border became the most important issues in relations between Iraq and Turkey. Irredentist policies of Italy initiated the process of a regional pact between Iraq and Turkey. In this article, developments in two states’ relations and the Sadabad Pact were studied.
Keywords
- TBMM; Zabıt Cerideleri Ankara 1975, Devre: II, C.9, s.17–18 Kitaplar ve Makaleler
- ACAR, Ġrfan, C., Lübnan Bunalımı ve Filistin Sorunu, Ankara 1989.
- ADAMOF, E.E., Çarlık Belgelerinde Anadolu'nun paylaşılması, Ġstanbul 2001.
- ARMAOĞLU, Fahir, Filistin Meselesi ve Arap-İsrail Savaşları 1948–1988, Ankara 1991. ATATÜRK, Mustafa Kemal, Söylev ve Demeçler, C:II, 1906–1938, Ankara 1952.
- AYBARS, Ergün, İstiklal Mahkemeleri C:I-II, 1920–1927, Ġzmir 1988.
- AYDIN, Mesut, Türkiye ve Irak Hududu Meselesi, ASAM yayını, Ġstanbul 2001. BAYUR, Yusuf Hikmet, Türkiye Devleti’nin Dış Siyasası, Ankara 1995.
- CANATAN, YaĢar, Türk-Irak Münasebetleri 1926–1958, Ankara 1996.
- DıĢiĢleri Bakanlığı, Atatürk'ün Milli Dış Politikası 1923–1938, C. II, Ankara 1981.
- ERDAL, Ġbrahim, ““Bulgaristan Kamuoyunun BakıĢ Açısında Balkan Antantı”, TürkKültürü Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Türk Kültürü AraĢtırmaları Enstitüsü Yayını, Güz, Ankara 2010.
- ERDAL, Ġbrahim, “Yunanistan Kamuoyunun BakıĢ Açısında Balkan Antantı”, AnkaraÜniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Araştırmaları Dergisi, C:30 Sayı:50, Ankara 2011.
- GÖNLÜBOL, Mehmet -Cem Sar, Atatürk ve Türkiye'nin Dış Politikası (l9l8–1938), Ankara 1990.
- HALLI, ReĢat, Türkiye Cumhuriyetinde Ayaklanmalar (1924–1938), Ankara 1972.
- KALAFAT, YaĢar, Şark Meselesi Işığında Şeyh Sait Olayı, Karakteri, Dönemindeki İç ve Dış Olaylar, Ankara 1992.
- KĠLĠ, Suna, Türk Devrimi, Gelişmiş ve Gelişmekte olan Ülkeler.” Bildiriler veTartıĢmalar”, Uluslar arası Atatürk Sempozyumu (17–22 Mayıs 1981), Türkiye ĠĢ Bankası Ankara 1983.
- KOÇSOY, ġevket, Türk-Irak İlişkileri, Ġstanbul 1991.
- KODAL, Tahir, Paylaşılamayan Toprak, Türk Basınına Göre (1923–1926) Musul Meselesi, Yeditepe Yayınevi, Ġstanbul 2005.
- MERAY, Seha L., Lozan Barış Konferansı, Tutanaklar Belgeler, C:I, Ġstanbul 1993.
- ÖKE, M. Kemal, Belgelerle Türk-İngiliz İlişkilerinde Musul ve Kürdistan Sorunu 1918– 1926, Türk Kültürünü AraĢtırma Enstitüsü Yayını:123, Ankara 1992.
- ÖKE, M. Kemal, Musul-Kürdistan Sorunu l9l8–1926, Ġstanbul 1995.
- ÖZTOPRAK, Ġzzet - Qassam Kh.al Jumaly, Irak ve Kemalizm Hareketi (1919-1923), Atatürk AraĢtırma Merkezi yayını, Ankara 1999.
- ġĠMġĠR, Bilal N., “Musul Sorunu ve Türkiye-Ġngiltere-Irak ĠliĢkileri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı:63, C:XXI, Kasım. 2005.
- ġĠMġĠR, Bilal N., İngiliz Belgeleriyle Türkiye’de Kürt Sorunu (1924–1938) Şeyh Sait, Ağrı ve Dersim Ayaklanmaları, Ankara 1975.
- TÜRKDOĞAN, Berna, Atatürk Dönemi Türkiye Devleti’nin Dış Politikası, Ankara 2000.YERGĠN, Daniel, Petrol, Para ve Güç Çatışmasının Epik Öyküsü, 2l. Baskı, Ankara 1999.
