Author :
Abstract
The relationship between orthodoxy and heterodoxy is conceptualised according to theological approaches in the context of the discussions of doctrinal origin. While orthodoxy is defined as a real and true belief and ritual, heterodoxy is seen as a concept used for classifying the heretic groups with different belief and rituals from the main religious tradition. This theological perspective brings about evaporation of the characteristic features of orthodoxy and heterodoxy which is related to networks of power and struggle. However, orthodoxy and heterodoxy are actors of these networks, which use the doctrinal legitimacy and share a dialectical relationship. The dialectical power relations between orthodoxy and heterodoxy are carried out by means of different strategies such as reports and legitimated by means of different beliefs and ideologies. This article aims to explore the dialectical power relations between orthodoxy and heterodoxy in the case of the Tahtaci report done by direction of the political authority in 1918. This report is analysed as a strategy which allows orthodoxy to control the network of power relations. Moreover, the strategic character of report is explained as a sign of dialectical power relations between orthodoxy and heterodoxy. Furthermore, data given in this report is seen as a historical data enable us to understand the social, cultural and religious life of the Tahtacı Kizilbash community.
Keywords
Abstract
Ortodoksi ve heterodoksi ilişkisi, teolojik bir yaklaşımla genellikle inançsal orijin tartışmaları çerçevesinde kavramlaştırılmaktadır. Ortodoksi hakiki inanç ve uygulamalar ile ilişkilendirilirken, heterodoksi hakiki inanç ve uygulamalardan sapan grupları tanımlamak üzere kullanılmaktadır. Böylesi bir kavramlaştırma eğilimi ise güç ağları ile ilişkili karakteristik özelliklerinin inançsal orijin tartışmalarının gölgesinde kalmasına yol açmaktadır. Bununla birlikte, ortodoksi ve heterodoksi güç ve hâkimiyet ağlarının inançsal meşrulaştırmaya başvuran ve mevcudiyetleri birbirine bağlı olan iki aktörünü işaret etmektedir. Ortodoksi ve heterodoksi arasındaki diyalektik güç ilişkisi ise çeşitli stratejiler vasıtasıyla yürütülmekte ve farklı inanç ve ideolojilerle meşrulaştırılmaktadır. Ortodoksi ve heterodoksi üzerine kavramsal bir analiz yapmayı da hedefleyen bu çalışma, Kızılbaş heterodoksi ile Sünni ortodoksi arasındaki diyalektik güç ilişkisini, merkezî otoritenin emriyle hazırlanan Tahtacılar raporu örneğinde ele almayı amaçlamaktadır. Rapor, ortodoksinin güç ve hâkimiyet alanını koruma ve denetleme stratejilerinden birisi olarak değerlendirilmekte, raporun ortodoks karakteri, ortodoksi ve heterodoksinin güç ve hâkimiyet algısı temelindeki diyalektik ilişkilerinin bir göstergesi olarak yorumlanmaktadır. Ayrıca, hazırlayan aktörü ve hazırlanış amacı itibarıyla diyalektik bir güç ilişkisinin taraflarını işaret eden Tahtacı raporunda sunulan malumat, Tahtacıların toplumsal yapı ve kültürel hayatlarını anlamaya imkân sağlayan tarihî veriler olarak değerlendirilmektedir. Heterodoksi kavramı ile doğrudan örtüştüğü gerekçesiyle çalışmada Alevi kavramı yerine Kızılbaş kavramının kullanımı tercih edilmiştir.
