Author :
Abstract
Türk tarihinin her döneminde var olan askerî müzik geleneği, Büyük Selçuklularda nevbet adı altında yaşatılmıştır. Selçukluların hâkimiyet alameti olan nevbet topluluğu, saraylardan, savaş alanlarına kadar pek çok ortamda kullanılmıştır. Bir Müslüman-Türk devleti olan Büyük Selçuklular, kökleri İslam öncesi dönemlere dayanan nevbet geleneğini, İslamî kültür ile harmanlayarak, kendilerine ait usulleri oluşturmuş ve yaşatmışlardır. Literatür taramasına dayalı, betimsel bir araştırma olan bu çalışmada, Büyük Selçuklulardaki nevbet geleneği, genel özellikleri, tarihsel süreci ve taşıdığı anlamlar bakımından incelenmiştir.
Keywords
Abstract
The tradition of military music, which has been living in every period of Turkish history, appeared as tradition of naubat (tablhane) in Great Seljuks. The naubat band which is a sign of domination of the Great Seljuks, took part in many environment from the palaces to the fields of battle. The Great Seljuks, as a Muslim-Turkish state, mixed tradition of naubat, which its roots based on pre-Islamic period, and Islamic culture. In this study of descriptive research, based on literature, it is investigated that the tradition of naubat in Great Seljuks State, its general features, historical process and its meaning.
Keywords
- ABÛ’L-FARAC, Bar Hebraeus (1987), Abû’l-Farac Tarihi, çev. Ömer Rıza Doğrul, II, TTK yay., Ankara 1987
- AHMED BİN MAHMUD (2011), Selçukname, haz. Erdoğan Merçil, Bilge Kültür Sanat yay., İstanbul.
- AKSOY, Bülent (1994), Avrupalı Gezginlerin Gözüyle Osmanlıda Musiki, Pan yay., İstanbul.
- ALTINÖLÇEK, Haşmet, (1999) “Askerî Musiki Geleneği ve Mehterhanenin Bir Kurum Olarak Yerleşme Süreci”, Osmanlı, C. 10, Yeni Türkiye yay., İstanbul.
- ANADOL, Cemal-Fazile Abbasova-Nazlı Abbaslı (2007), Türk Kültür ve Medeniyeti, Bilge Karınca yay., İstanbul.
- BARDAKÇI, Murat, (1986), Maragalı Abdülkadir, Pan yay., İstanbul.
- BAŞER, Sait (1995), Kutadgu Bilig’de Kut ve Töre’den Sevgi Toplumuna, Seyran yay.,
- BOZKURT, Nebi (1994), “Davul” mad., DİA., C. 9, Türkiye Diyanet Vakfı yay., İstanbul, s.53-55.
- BUNDARÎ, (Bundarî, 1999), Irak ve Horasan Selçukluları Tarihi, çev. Kıvameddin Burslan, TTK yay., Ankara 1999
- ERALP, T. Nejat (1999), “Osmanlı’da Mehter” Osmanlı, C. 10, Yeni Türkiye yay., Ankara, s. 741-750.
- ERENDİL, Muzaffer (1992), Dünden Bugüne Mehter, Genel Kurmay Başkanlığı yay., Ankara
- FARMER, Henry George (1979), “Tablhane” mad., İA., C. 11, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, s. 604-610.
- GAZİMİHAL, Mahmut R. (1955), Türk Askerî Muzıkaları Tarihi, Maarif Basımevi, İstanbul.
- İBN HALDUN, (1991), Mukaddime II, Milli Eğitim Basımevi, Çev: Zakir Kadiri Urgan,
- KÖYMEN, Mehmet Altay (1963), “Alp Arslan Zamanı Selçuklu Saray Teşkilatı ve Hayatı”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 6, Ankara, s. 1-99.
- KÖYMEN, Mehmet Altay (1976), Tuğrul Bey, Kültür Bakanlığı yay., Ankara.
- MERÇİL, Erdoğan (2007), Selçuklularda Hükümdarlık Alametleri, TTK yay., Ankara.
- ÖGEL, Bahaeddin (1987), Türk Kültür Tarihine Giriş Türklerde Devlet ve Ordu Mehteri, VIII, Kültür Bakanlığı yay., Ankara.
- ÖZAYDIN, Abdülkerim (2007), “Nevbet” mad., DİA., C. 33, Türkiye Diyanet Vakfı yay.,
- ÖZCAN, Nuri (2003),“Mehter” mad., İA., C. 28, Türkiye Diyanet Vakfı yay., Ankara.
- RÂVENDÎ (1999), Râhatü’s-Sudûr, çev. Ahmet Ateş; I, TTK yay., Ankara.
- REŞİDÜ’D-DİN FAZLULLAH (2010), Cami’ü’t-Tevârih Selçuklu Devleti, çev. Erkan Göksu- H. Hüseyin Güneş, Selenge yay., İstanbul.
- SCHEFER, Charles (1998), Antoine Galland-İstanbul’a ait Günlük Hatıralar (1672-1673), çev. Nahid Sırrı Örik, TTK yay., Ankara.
- SOLMAZ, Sefer (2001), “Danişmendliler”, Türkler, C. 6, Yeni Türkiye yay., Ankara 2002.
- SOLMAZ, Sefer (2001), Danişmendliler Devleti ve Kültürel Mirasları, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, S. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü), Konya.
- TANERİ, Aydın (1963), “Müsâmeretü'l – Ahbâr'ın Türkiye Selçukluları Devlet Teşkilatı Bakımından Değeri”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, C. 4, S. 6, Ankara, s. 1-99.
- TERZİBAŞI, Atâ (1975), Kerkük Hoyrat ve Manileri, Ötüken yay., İstanbul.
- TURAN, Osman (1980), Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti, Dergah yay., İstanbul.
- TURAN, Osman (2005), Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti, Ötüken yay., İstanbul.
- Türk Ansiklopedisi, “Nevbet” mad., C. 6, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1985.
- USLU, Recep (2002), “Selçuklularda Müzik ve Literatürü”, Türkler, C. 6, Yeni Türkiye yay., Ankara, 162-173.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1988), Osmanlı Devlet Teşkilatında Medhal, TTK yay.,
- YAZICI, Nesimi (2005), Türk Medeniyeti Tarihi, Anadolu Üni. Yay. Eskişehir.
