Author :
Abstract
Oğuz Kağan Destanı bugün elimizde bulunan eski Türk destanlarının en önemlilerinden biridir. Bu destanın iki varyantının bulunduğu iki yazılı kaynak vardır. Birincisi Paris Milli Kütüphanesi’nde bulunan, Uygur yazısıyla yazılmış, eksik tek yazma nüshadır. Oğuz Kağan Destanı’nın ikinci önemli varyantı, İlhanlı Devleti’nde sarayda önemli roller üstlenmiş tarihçi ve doktor Reşidettin’in Farsça tarihine, farklı yazılı ve sözlü kaynaklardan aktararak meydana getirdiği metindir. Bu varyant Uygur yazısıyla oluşturulmuş varyanttan oldukça farklıdır. Büyülü gerçekçilik, 20. yüzyılda postmodern sanat anlayışıyla önemli ölçüde işbirliği içinde görülen bir anlatım tarzıdır. Bu tarzla birlikte folklorik anlatım tarzı canlandırılarak, günümüze uyarlanmıştır. Genel anlamda büyülü gerçekçilik, Latin Amerika’nın roman alanında o yıllara kadar en üretken dönemi olarak bilinen 1950’ler ve 1960’larda farklı şekillerde ortaya çıkmış ve farklı kelimelerle ifade edilmiştir. Bundan sonra terim bir akım olarak değil de bir anlatım tarzı olarak kullanılmıştır. Bu kavram, Türkiye'ye ancak 1980'li yıllarda ulaşmıştır. Büyülü gerçekçilik bir sanat akımı veya bir edebî tür değildir. Büyülü gerçekçilik farklı geleneklerden türeyen, farklı sanat dallarında kullanılan bir anlatım üslûbudur. Büyülü gerçekçi metinlerle halk anlatıları arasında yakın ilişki bulunur. Büyülü gerçekçi anlatılarda halk anlatılarında olduğu gibi okur ya da dinleyiciler kahramanların olağanüstü durumlarını sıradanmış gibi karşılar. Çalışmamızda Paris Milli Kütüphanesi’nde bulunan, Uygur yazısıyla yazılmış, W. Bang ve R. Rahmeti [Arat] tarafından 1936 yılında “Oğuz Kağan Destanı” adıyla Türkçe olarak yayımlanmış olan metindebüyülü gerçekçilik üslûbunun varlığı incelenecektir.
Keywords
Abstract
The epic of Oğuz Kağan is the most important one of ancient Turkish epics that we have today. There are two written sources in which it has two variants. First one of the only incomplete copy which is found in Paris National Library and written in Uighur alphabet. The second important variant of Oğuz Kağan epic is the text that Reşidettin, doctor and historian, having important roles in the state of İlkhand in palace by transfering from different written and oral sources to the history of Persian, has produced. This variant is quite different from the variant produced in Uighur alphabet. Magical realism is an important way of expression importantly seen in a cooperation with the understanding of postmodern art in 20’th century. With this manner the way of folkloric expression has been adopted today by being revived. In general meaning, magical realism appeared in different ways and was expressed with different words in 1950’s and 1960’s known as the most productive term of Latin America in the field of novel until those years. After that time, the term was used as a way of expression not a trend. The term only reached Turkey in 1980’s. Magical realism is not an art trend or literary kind. Magical realism is a style of expression derived from different traditions and used in different branches of art. There is a close relationship between the magical realistic text and folk narrations. In magical realistic narrations reader or audiences regard the characters’ extraordinary attitudes as ordinary as in folk narrations. In our study, the existence of magical realism style, found in Paris National Library, written in Uighur alphabet, published in Turkish by the name of The Epic of Oğuz Kağan by W. Bang and R. Rahmeti in 1936, is going to be studied.
Keywords
- BANARLI, N. Sami; Resimli Türk Edebiyatı Tarihi C. 1, 1997, Ġstanbul.
- BANG, W; R. Rahmeti Arat; Oğuz Kağan Destanı, (Yayına Hazırlayan: Muharrem Ergin), 1988, Ankara.
- BARS, M. Emin; “Oğuz Kağan Destanı Üzerine Yapılan ÇalıĢmalar”, Turkish Studies, 2008, S. 3/4, s. 224-240.
- BAYAT, Fuzuli; Oğuz Destan Dünyası, 2006, Ġstanbul.
- BAYAT, Fuzuli; Türk Mitolojik Sistemi 1-2, 2007, Ġstanbul.
- ÇOBAN, S. BaĢer; “Dede Korkut Kitabı ve Büyülü Gerçekçilik”, Milli Folklor, 2011, S. 91, s. 195-203.
- ÇOBANOĞLU, Özkul; Türk Dünyası Epik Destan Geleneği, 2003, Ankara.
- ÇORUHLU, YaĢar; Türk Mitolojisinin Anahatları, 2006, Ġstanbul.
- DĠLEK, E. Derya; “Efsaneden Büyülü Gerçekçiliğe”, Milli Folklor, 2011, S. 91, s. 204-209.
- DUYMAZ, Ali; “Oğuz Kağan Destanı‟ndan Dede Korkut Kitabı‟na Kahramanların Beden Tasvirlerinin Sembolik Anlamları Üzerine Değerlendirmeler”, Milli Folklor, 2007, S. 76, s. 50-58.
- EMĠR, Derya; H. ElifDiler; “Büyülü Gerçekçilik: Latife Tekin‟in Sevgili Arsız Ölüm ve Angela Carter‟ın Büyülü Oyuncakçı Dükkânı Ġsimli Eserlerinin KarĢılaĢtırması”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2011, S. 30, s. 51-62.
- ERCĠLASUN, A.Bican; “Oğuz Kağan Destanı Üzerine Bazı DüĢünceler”, Ġslamiyet Öncesi Türk Destanları (Hazırlayanlar: Saim Sakaoğlu, Ali Duymaz), 2002, Ġstanbul.
- ERDEM, Servet; “Büyülü Gerçekçilik ve Halk Anlatıları”, Milli Folklor, 2011, S. 91, s. 175- 188.
- GÜVEN, Merdan; “Oğuz Kağan Destanında Hayvanlar”, Milli Folklor, 2003, S. 57, s. 82-91.
- ĠNAN, Abdülkadir; Makaleler ve Ġncelemeler I, 1998, Ankara.
- KAPLAN, Mehmet; “Oğuz Kağan Destanı ile Dede Korkut Kitabında EĢya ve Aletler”, Türk Edebiyatı Üzerine AraĢtırmalar 1, 2004, Ġstanbul, s. 64-84.
- KAPLAN, Mehmet; “Oğuz Kağan-Oğuz Han Destanı”, Tip Tahlilleri, 2005, Ġstanbul, s. 11-25.
- KAPLAN, Mehmet; “Türk Destanında Alp Tipi”, Türk Edebiyatı Üzerine AraĢtırmalar 1, 2004, Ġstanbul, s. 13-21.
- KEKEÇ, Nuran; “Karnavaldan Büyülü Gerçekçiliğe: BerciKristin Çöp Masalları”, Milli Folklor, 2011, S. 91, s. 210-220.
- KÖPRÜLÜ, M. Fuad; Türk Edebiyatı Tarihi, 2004, Ankara.
- ONAY, Ebru; “Gölgesizler‟de Masal, Efsane ve Büyülü Gerçekçilik”, Milli Folklor, 2011, S. 91, s. 221-225.
- ÖGEL, Bahaeddin; Dünden Bugüne Türk Kültürünün GeliĢme Çağları, 2001, Ġstanbul.
- ÖGEL, Bahaeddin; Türk Mitolojisi 1-2, 2006, Ankara.
- ÖZCAN, Tarık; “Oğuz Kağan Destanının Halk Anlatılarının Epik Kuralları Bakımından Ġncelenmesi”, Milli Folklor, 1996, S. 31-32, s. 95-97.
- ÖZCAN, Tarık; “Oğuz Kağan Destanının Kahramanlık Mitosu Bakımından Çözümlenmesi”, Milli Folklor, 2003, S. 57, s. 76-81.
- TOYMAN, Y. Özge; “Nazlı Eray'ın Roman Dünyasında DüĢsü ve Büyülü Gerçekliğin Kurgusu ile Fantastik Unsurlar” (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006, Isparta.
- ULUSOY ARANYOSĠ, Ezgi; “Edebiyatta Büyülü Gerçekçiliğin „Büyü‟sünün MenĢei Üzerine: Sosyal Adaptasyon Araçları Olarak Masallar”, Milli Folklor, 2011, S.
