ANALYSE LINGUISTIQUE D’UNE MODALISATION COMPLEXE EN TURC PARLE: FAIRE UNE HYPOTHESE ENTRE POSSIBILITE ET PROBABILITE
Author :
Abstract
Bu çalışmada, çağdaş Türkçenin sözlü dil yapısında karmaşık bir işleyiş gösteren ve olasılık, varsayım ve koşul değerleri arasında gerçekleşen bir kipsellik olgusu incelenecektir. Dilbilim açısından irdelendiğinde, bu karmaşık kipselliğin merkezinde « /–sE/ biçimbirimi » olduğu görülecektir. Türkçe dilbilgisinde « dilek/istek/şart » kipi olarak bilinen ve yükleme böyle bir kipsel değer ve işlev katan bu ekin, Fransızcada « conditionnel » denilen « varsayım, olasılık, istek » gibi kipsel işlevleri olan yüklemsel bir oluşum ile benzer özellikler taşıdığı gösterilecektir. Bu amaçla, olasılık değeri olan ve bir ihtimal ve/veya şart bildiren /–sE/ kipli yüklemler, Fransızca Sözceleme Dilbilimi ve bürünbilim (sesbilim) kuramı çerçevesinde yorumlanmaya çalışılacaktır. Bunun için, biçimbilim ve sözdizim çerçevesinde seçilen farklı sözce örneklerinde yüklemsel yapı ve oluşumlar, /–sE/ ekinin diğer eklerle oluşturduğu birleşimler de göz önüne alınarak kullanım biçimlerine göre sınıflandırılacaktır. Bu sözcelerde, /-sE/ ekiyle kurulan yüklem biçimlerinin özellikle sözceleme bağlamında sözceleyenin niyetini ne şekilde yanısttığı özellikle irdelenecektir. Ayrıca, bileşik yapı gösteren sözcelerin yüklem oluşumlarında /-sE/ biçimbiriminin diğer kip ve zaman ekleriyle olan ilişkileri ile bürünsel (tonlama) yapısı da göz önünde buludurulacaktır. Sözcelerin sözdizim, yüklemlerin ise biçimbilim açısından incelenmesinde dağılımsal dilbilim yöntemi ile sözcelem kuramından yararlanılacaktır. Çalışmanın veri tabanını iki saat uzunluğunda olan bir sözlü Türkiye Türkçesi bütüncesidir. Bu araştırmanın sonunda, /-sE/ ekiyle kurulan yüklemlerin ulamları ile dilbilimsel değer ve işlevleri konusunda aydınlatıcı bilgiler verilerek Türkçenin biçimbilim, bürünbilim ve sözcelem alanlarına katkı sunulmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Cette présente étude vise à analyser une modalisation complexe ayant comme valeurs sémantiques la possibilité, la probabilité et la condition. Au niveau de la linguistique, il sera question d’élucider les valeurs et fonctions du morphème grammatical /–sE/ dans les prédicats modo-temporels en turc parlé contemporain. Ce morphème est reconnu sous la dénomination de modalité du « souhait, de l’intention et de la condition » dans la grammaire classique de la langue turque. Parmi les prédicats suppositifs, ceux qui nous intéressent ici sont a priori les équivalents turcs au niveau sémantique du prédicat modo-temporel correspondant aux valeurs modales du « conditionnel » en français, telles que « l’hypothèse, l’éventualité et la condition ». Pour ce faire, nous tenterons d’interpréter différents types d’énoncés contenant un prédicat suppositif qui marque une éventualité et/ou une condition exprimée(s) au moment de la parole, du point de vue de l’intonation et de l’énonciation. Dans ces énoncés, nous analyserons plus particulièrement la structure morphologique et prosodique du prédicat suppositif pouvant marquer l’intention énonciative et la probabilité en fonction du contexte et des morphèmes grammaticaux associés au prédicat en /-sE/. Notre méthode de linguistique sera la syntaxe distributionnelle pour l’analyse morphosyntaxique des énoncés et des prédicats dans le cadre théorique de linguistique française de l’énonciation et de la prosodie. Pour ce qui concerne le corpus d’étude, il s’agira d’un corpus d’oral spontané en turc de Turquie, dont la durée d’enregistrement est d’environ 2 heures. Au terme de cette recherche, nous envisageons mettre en exergue les catégories, les valeurs et les fonctions linguistiques du morphème /–sE/ en vue d’apporter une contribution dans les domaines linguistiques de la morphosyntaxe, l’intonation et l’énonciation en turc contemporain.
