Author :
Abstract
Anadolu’nun merkezindeki Konya, türküleriyle de bu coğrafyanın aynası olmuştur. Anadolu insanını yaşantısını, kültürünü türkülerin dili ile aktarmıştır. Türkülerin konularının sınıflandırılması halkın gelenek, eğlence, inanış gibi birçok konuda derinlemesine bilginin tasnifini kolaylaştıracaktır. Bu araştırmada türkü konularının sınıflandırılmasına dair çalışmalar ele alınmıştır. Çalışmaların ortak noktaları tespit edildikten sonra, temelde bir fikir bütünlüğüne varılamadığı vurgulanmıştır. Araştırmada, örneklemi oluşturan 300 adet yerel Konya türküsü toplanmış ve konularına göre tasnif edilmiştir. Ortaya çıkan bulgular doğrultusunda diğer çalışmalardan farklı tipte olan 5 türkü konusu tespit edilmiştir. Bunlar sırasıyla, 1.Eğlence konulu, 2.Kadın konulu (a.eğlence, b.cinsel), 3.Konu birliği olmayan, 4.İlahi aşk konulu, 5. Kadın Ağzından Erkek konulu (a.eğlence, b.cinsel) gibi türkü konularıdır. Bu 5 türkü konusuna ait örnek güfteler sunulmasına müteakip, Konya Türkülerinin farklı karakterlere sahip olma nedenleri tartışılmıştır. Bu karakterlerin oluşumunda coğrafi konum, eğlence kültürü, dini itikatlar ve toplumsal yargılar gibi faktörler vurgulanmıştır. Bu çalışmanın dışında yapılan, Türkülerin güftelerine ait çalışmaların, geneli itibari ile TRT repertuarına dayalı olmasından dolayı, bazı eksiklikleri olduğu belirlenmiştir. TRT repertuarına ait yayınların 1950’lilerin öncesindeki kıymetli derleme çalışmalarına dayandığı bilinmektedir. Lakin o dönem ait yapılan çalışmalarda yerel ağızlar ve edep dışı sözcüklerin tasnif dışı bırakılması türkülerin özünün de tam sergilenememesine neden olmuştur. Halk biliminin önemli bir hanesi olan türküler, halkın dilindeki haliyle yansıtılmalıdır.
Keywords
Abstract
Konya which in central of Anatolia, has been mirror of this region. It has been transferred life and culture of Anatolian people by Turku’s (Turkish Folk Songs) language. Classification of Turku’s subjects, will facilitate regulation of information about traditions, entertainment and beliefs of people. It has been investigated studies about classification of Turku’s subjects in this research. Those studies have been identified but basically couldn’t be determined integrity of opinions. First, it has been collected 300 local Konya Turku’s which are sample of the study and they have been classified according to subjects. Different type of subject, not included in the other studies, has been determined: 1. About entertainment, 2. About woman (a. entertainment, b. sexual), 3. Not-union subject 4. About
Keywords
- BAYRAK, Mehmet (1996), Öyküleriyle Halk Anlatı Türküleri, Baran Ofset, Ankara.
- GAZİMİHÂL, M. Ragıp (1947), Konya’da Mûsîkî, Halkevleri Yayımları, Ankara.
- GÖZAYDIN, Nevzat (1989), Anonim Halk Şiiri Üzerine, Türk Dili Şiiri Özel Sayısı, III (Halk Şiiri), Ocak-Haziran, s.455-450
- GÜVEN, Merdan (2009), Türküler Dile Geldi, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- HALICI, Mehdi (1985), Konya Sazı ve Türküleri, Özden Matbaası, Konya.
- KARASAR, Niyazi (2012), Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayınları, 23.Basım, Ankara.
- KARADENİZ, Bekir (1999), Kömür Gözlüm Türküler, Özgür Yayınları, İstanbul.
- LOMAX, Alan (1968). Folk Song Style and Culture. Washington D.C.: American Association fort he Advancement of Science.
- MİRZAOĞLU, Gülay (2012), Türk Halk Türkülerinde Değirmen Motifi ve Değirmenci Türküleri, Bilig Dergisi, Sayı:62, Ankara, s.159-182.
- ODABAŞI, A.Sefa (1999), Dünden Bu Güne Konya Türküleri, Yayına Hazırlayan: A.Osman Öztürk, Konya Valiliği İl Kültür Müdürlüğü Yayınları, Arı Ofset, Konya.
- OĞUZ, M.Öcal (2001), Halk Şiirinde Tür, Şekil ve Makam, Akçağ Yay., Ankara.
- ÖZBEK, Mehmet (1975), Folklor ve Türkülerimiz, Ötüken Yayınevi, Yayın No:91, İstanbul.
- ÖZTÜRK, Ali Osman (1993), Türk Halk Türküsü Arşivi Projesi, Selçuk Üniversitesi Araştırma Projesi Fonu, Proje Nu: FEF92/101, Konya.
- ÖZTÜRK, Ali Osman (1999), Ahmet Sefa Odabaşı’nın Aktardığı Türküler Üzerine, Arı Ofset, Konya.
- ÖZTÜRK, Ali Osman (1998), Türk Halk Türklerinde Sözkalıpları, Eğretileme ve Simgeler, Ayrı Basım, Başak Matbaacılk, Ankara.
- ÖZTÜRK, Ali Osman, Nail Tan, Salih Turhan (2007), Konya Halk Müziği, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- KONYALI Rıza ve TOKEL Bayram Bilge, Salkım Söğüt Programı, 03 Haziran 2012
- SAKMAN, Mehmet Tahir (2001), Konya Oturakları, Milenyum Yayınları, İstanbul.
- TURHAN, Salih- AKBIYIK, Abuzer – KÜRKÇÜOĞLU, Sabri (2003), Notalarıyla Türkülerimiz ve Hikâyelerimiz, Alfa Yayınları, İstanbul.
- Türk Halk Müziği Sözlü Eserler Antolojisi-2, TRT Müzik Dairesi Yayınları, Yayın No: 98, Cilt 1, Ankara, Mart 2000
- UĞURLU, Nurer (2009), Folklor ve Etnografya Halk Türkülerimiz, Örgün Yayınevi,
- USLU, Recep (2006), Müzikoloji ve Kaynakları, İTÜ Vakfı Yayınları, İstanbul.
