Author :
Abstract
İnsan sosyal bir varlıktır. Tek başına yaşayan ve diğer insanlarla herhangi bir ilişkisi olmayan insanların sosyal hayatının olması mümkün değildir. Sosyalleşmemiş insanların sanat ve kültür hayatlarının olması da mümkün değildir. Bu açıdan bakıldığında sanat, insanların sahip oldukları kültür, din ve gelenekleri ile aldıkları eğitim sonucu oluşan var olan anlayıştır. İslam sanatları dediğimizde, İslam dinine inanmış ve hayatını buna göre sistemleştirmiş olan insanların oluşturdukları sanatlardan söz etmiş oluruz. Bu sanat türü kutsal bir sanat olmayıp, sadece Müslüman olmuş insanların ortaya koydukları bir sanat türü olarak ele almak gerekir. İslam dininin yapısı gereği İslam sanatları genelde soyut sanat anlayışı çerçevesinde oluşmuştur. Bu sanatlar içinde en etkili olan ve her seviyedeki insanlara ulaşabilen tek sanat türü hat sanatıdır. Çünkü hat sanatı, Kur’an’ın yazımı ile ilgili olduğu için, her inanan insanın ilgisini çekmiştir. Yazının bir sanat objesi olmasının en önemli aşaması, kullanılan kalemin ucunun belli bir açı ile eğik kesilmesidir. Hat kalemi, harflerin yuvarlak hatlarını ortaya çıkarmada ne kadar rahat ve akıcı olursa, hat sanatçısı da sanatını o kadar rahat ortaya koyma imkânına sahiptir. Bir başka açıdan bakıldığında hat sanatını sadece bir sanat olarak ele almak yanlış bir yaklaşım olur. Çünkü hat sanatında yazılan levhaların büyük çoğunluğu ayet veya kutsal metinlerden oluşur. Bu metinler görsel açıdan bir sanat objesi oluştururken, anlamsal açıdan birer öğüttür. Bu nedenle hat sanatı hem sanatsal olarak işlevini yerine getirir, hem de o sanat objesini okuyan sanatseverler sosyal hayatta gerekli önemli kurallar da öğrenmiş olur.
Keywords
Abstract
Human is a social being. It is impossible for a person who lives alone and do not have any relation to the other people to have a social life. People who did not become social do not have a life of art and culture. From this perspective, the art is the understanding formed as a result of the culture, religion, traditions and education that people received. When we say the Islamic arts, we speak of arts that created by people who believed in the religion of Islam and shaped their life according to this. This type of art is not a sacred one, but it’s just an art style that carried out by Muslim people. Due to the nature of Islam, the Islamic arts generally developed within the framework of understanding of abstract art. Among these arts, the most efficient and the one that reached people on all levels was the calligraphy. Because, the calligraphy aroused every believer person’s interest, due to that it related to the writing of Quran. The most important stage of calligraphy to become an art object is, to cut off the pen nib inclined at a given angle. Writing pen, the more it be comfortable and smooth, the more the calligraphy artist has the opportunity to put forward his art so comfortable. From the different point, it would be a wrong approach to deal the art of calligraphy just as an art. For, the vast majority of tables consist of verses or sacred texts. These texts, while creating an art object visually, they are advises meaningly. So, the art of calligraphy fulfills the artistic function, likewise, the art fans who read the art object learn some important social rules.
Keywords
- ARVASİ S. Ahmet, (Tarihsiz), Diyalektiğimiz ve Estetiğimiz, Burak Yayınları, İstanbul. AYVAZOĞLU Beşir, (1995), Aşk Estetiği, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- AYVAZOĞLU Beşir, (1992), İslam Estetiği, Ağaç Yayıncılık, İstanbul.
- BALTACIOĞLU İsmail Hakkı, (1957), Türk Sanat Gelenekleri, AÜİF Türk ve İslam Sanatları Tarihi Enstitüsü Yayınları, Ankara.
- BEKTAŞOĞLU, Mustafa, (2008), Anadolu’da Türk İslam Sanatı, DİB Yayınları, Ankara. BERK Nurullah, (1955), İslam Yazısında Plastik ve İfade, AÜİFD, c. 4, s.1, Ankara.
- BİRIŞIK Abdülhamit, (1995), Kur’an Md. DİA, İstanbul.
- BUDAK Mustafa vd., (2010), Osmanlı Belgelerinde Surre Alayları, Başbakanlık DAGM, Ankara.
- ÇETİN Nihat M., (1995), Aklam-ı Sitte Md., DİA, İstanbul. DERMAN Uğur, (1995), Hat md. DİA, İstanbul.
- DERMAN Uğur, (1990), Türk Hat Sanatının Şaheserleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara
- EKİNCİ KANTER Özden (2012), Çağdaş Hurufilik Ya da Şifrecilik, (XVII. KelamAnabilim Dalları Koordinasyon Toplantısı ve Gnostik Akımlar ve Okültizm Sempozyumu İçinde) İnönü Üniversitesi Yayınları, Malatya.
- FARUKİ İsmail Raci, Faruki L. Lamia,(1999) İslam Kültür Atlası, (Çev.: M. Okan Kibaroğlu, Zerrin Kibaroğlu), İnkılap Yayınları, İstanbul.
- GÜLGEN Hicabi, (2012), Ana Hatlarıyla Türk İslam Sanatları Tarihi, Emin Yayınları, Bursa.
- HANİ Muhammed b. Abdullah (1980), Adab, (Çev.: Ali Hüsrevoğlu), İstanbul.
- HODGSON M. G. S., (1995), İslam’ın Serüveni I-III, (Çev.: Alp Eker vd.), İz Yayıncılık, İstanbul.
- İBN HALDUN, (2004) Mukaddime I-II, (Çev: Halil Kendir), Yeni Şafak, İstanbul. KOÇ Turan, (2009), İslam Estetiği, İsam, İstanbul.
- KUTUP Muhammed, (1982), İslam Düşüncesinde Sanat, (Çev.: Akif Nuri), Fikir Yayınları, İstanbul.
- LEAMAN Oliver, (2010), İslam Estetiğine Giriş, (Çev.: Nuh Yılmaz), Küre Yayınları, MUTLUEL Osman, (2010), Kur’an ve Estetik, Ötüken Yayınları, İstanbul.
- NASR S. Hüseyin, (1992), İslam Sanatı ve Maneviyatı, (Çev.: Ahmet Demirhan), İnsan ÖZAYDIN Abdülkerim, İbn Mukle Md., DİA, İstanbul.
- SERİN Muhittin, (1995), İbnü’l-Bevvab Md. DİA, İstanbul.
- YAZIR B. Mahmut, (1974), Kalem Güzeli I-II, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları,
