Author :
Abstract
Renk, her ulus için farklı anlamlar taşıyan folklorik bir motiftir. Tarihsel olaylar veya geleneksel yapıların şekillendirdiği anlamlar, renklerle birlikte topluma ait karakteristik özellikleri yansıtmaktadır. Bu bağlamda bir ulus için rengin kimi zaman kutsal bir anlamı olmuş kimi zaman da somut ve soyut kültürel mirasın temsilcisi olmuştur. Türklerde renklerle ilgili sembolik anlamlandırmalar geçmişten günümüze kültürel dokuda varlığını devam ettirmiştir. Geçmişte ak, al, gök gibi renk adlandırmaları günümüzde kır, beyaz, boz, kızıl, kırmızı, mavi şeklinde geçmektedir. Örneğin, eskiden ak at veya alaca at günümüzde kır at veya boz at şeklinde geçmektedir. Halk inançlarında yer alan kötü bir varlığın temsilcisi olarak alkarısı inancındaki al kavramı olumsuz anlamda kullanılmaya devam edilmektedir. Türk kültüründe renk kavramı oldukça geniş bir yer tutmaktadır. Buradan hareketle bu çalışmamızın birinci kısmında destan, efsane, hikâyelerde ve halk inançlarında renklere yüklenen çeşitli anlamlar ve sembolik değerleri kısaca ele alınmıştır. Çalışmanın ikinci kısmında ise bir toplum için oldukça önemli olan renklerin, okunan metni anlamayı etkileyip etkilemediği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma nitel olup doküman incelemesine dayalı olarak, doksan tane altıncı sınıf öğrencisiyle yapılmıştır. Çalışma grupları random tekniğiyle seçilmiştir. Çalışmanın sonucunda öğrencilerin okuduğunu anlamada: kırmızı zemin üzerine siyah yazılı metinlere en çok; yeşil zemin üzerine siyah yazılı metni okuyan öğrencilerin ise en az puan aldıkları belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
Colour is a folkloric motif having different meanings for every nation. With colour, meanings which have been shaped by historical events and traditional structures reflect characteristic features belonging to the society. In this context, for a nation, colour sometimes had a holy meaning, sometimes became a representative of abstract and concrete cultural heritage. From past to present, symbolic interpretations about colours have continued their existence in cultural texture among Turks. Some classifications in the past, such as clean, scarlet, sky blue are now grey, white, grizzle, crimson, red and blue. For instance, white horse or piebald has become dapple grey. In Femme Fatale belief, a representative of a bad creature according to common belief, scarlet has continued its negative meaning. Concept of colour has a wide coverage in Turkish culture. Thus, in the first chapter of the study, various meanings and symbolic figures attributed to colours in sagas, legends, stories and common belief, were handled briefly. In the second chapter, it was tried to present whether colours, being very important for a society affect the text which is being read. The research is qualitative, based on document review and it was made with ninety 6th grade students. Study groups were selected randomly. As a result of the study, it was determined that in reading comprehension, students reading black- written texts on red background colour got the highest score; on the other hand students reading the same texts on green background colour got the lowest score.
Keywords
- AKSAN, D. (1995). Her yönüyle dil, Ankara: TDK Yayınları.
- BLOOR, M. (2006). Keywords in qualitative methods a vocabulary of research Concepts, London: SAGE Pub.
- ÇEVİRME, H. (2008). Türk halk şiirinde renklerin değerleri ve anlama katkısı, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. 96-106.
- ÇORUHLU, Y. (2002). Türk mitolojisinin anahatları, Kabalcı Yayınevi: İstanbul.
- DÖKMEN, Ü. (1994). Okuma becerisi, ilgisi ve alışkanlığı üzerine psiko-sosyal bir araştırma, Ankara: MEB Yayınevi.
- ERGİN, M. (1971). Dede Korkut Kitabı, İstanbul: MEB Yayınları.
- ESİN, E. (2004). Orta Asya’dan Osmanlıya Türk Sanatında İkonografik Motifler, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- GÖÇER, A. (2010). Türkçe öğretiminde çok uyaranlı bir öğrenme ortamı oluşturmak için seçkin edebî ürünlerden yararlanma, TUBAR, 341-396.
- GUMMERUM, M. (2008) When child development meets economic game theory: an interdisciplinary approach to investigating social development. Human Development, 51, 235-261.
- KARADEMİR, F. (2007). Halk Bilmecelerinde Renk Kullanım Sıklığı ve İşlevselliği Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,www.e-sosder.com. http://www.tdk.gov.tr/TR/SozBul/26.11.2007
- KARADOĞAN, A. (2004). Türk ad biliminde renk kültü”, Milli Folklor, 16(62), 90-100.
- KARASAR, N. (1994). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara: 3A Araştırma E.D. Ltd.
- KAVCAR, C. (1999). Edebiyat Eğitimi, Ankara: Engin Yayınları.
- KÜÇÜK, S. (2010). Eski Türklerde renk kavramı, Bilig, 54, 185-210.
- MEMİŞ, E. (2003). Türk Kültür Tarihi, Konya: Çizgi Kitabevi.
- NOORMOHAMAD, R. (2008). Mother tongue, a necessary step to intellectual development, Journal of Pan-Pacific Association of Applied Linguistics, 12(2), 25-36.
- ÖGEL, B. (1981). Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi I. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- ÖGEL, B. (1995). Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar) II. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- ÖGEL, B. (2003). Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar) I. Ankara: Türk
- ÖZDEMİR, E. (1983). “Ana Dili Öğretimi”, Türk Dili Öğretimi Özel Sayısı,: 379-380.
- ÖZDEMİR, E. (1998). Eleştirel okuma, Ankara: Ümit Yayıncılık.
- SEVER, S. (1997). Türkçe öğretimi ve tam öğrenme, Ankara: Anı Yayıncılık.
- TOSUNOĞLU, M. (2002). Türkçe öğretiminde okuma alışkanlığı ve çocukların okuma eğilimleri, Türk Dili, 609, 547-563.
- VYGOTSKY, L.S. (1962). Thought and language, Cambridge, MA: MIT Pres.
- YILDIRIM, A. ve ŞİMŞEK, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi.
