Author :
Abstract
Örgütsel adalet, örgütlerde ortaya çıkan ödül ve cezaların nasıl yönetileceğine ve dağıtılacağına dair kurallar ve sosyal normlardır. Adaletsizlik ise, bireyin kendine adil olmayan bir şekilde davranıldığına dair inançlarını içermektedir. Adaletsizliğin söz konusu olduğu örgütlerde etkinlik ve verimliliğin sağlanması mümkün değildir. Bu nedenle yönetim tarafından üzerinde hassasiyetle durulması gereken bir olgudur. Bu fikirden hareketle yapılan çalışmanın amacı, çalışanların örgütsel adaleti ne şekilde algıladıklarının ve farklı demografik özelliklerin algılamaları farklılaştırıp farklılaştırmadığının belirlenmesidir. Çalışmada veri toplama yöntemi olarak alan yazın taraması ve anket tekniğinden yararlanılmıştır. Veri toplamak üzere hazırlanan anket formu, kamu ve özel sektörde farklı kademelerde çalışan ve rasgele seçilen 708 yönetici ve işgörene uygulanmıştır. Elde edilen veriler frekans, aritmetik ortalama, T Testi ve ANOVA yöntemleriyle analiz edilmiştir. Araştırmada cinsiyetle dağıtım adaleti arasında bir farklılığa rastlanmış ve bu analizde bayanların dağıtım adaletine ilişkin algıları daha düşük çıkmıştır. Çalışmada, üst kademe yöneticilerin diğer kademelere göre daha olumlu adalet algılarının olduğu tespit edilmiştir. Dağıtım adaleti ile işyerindeki kıdem arasında anlamlı farklılaşma olduğu sonucuna ulaşılmış; ancak mesleki kıdem için bir farklılık bulunamamıştır. İşyerinin sahiplik yapısının yani kamu ya da özel sektör kuruluşlarının adalet algılamasında farklılık gösterip göstermediğine yönelik yapılan analiz sonucunda ise herhangi bir farklılık tespit edilememiştir. Adalet algılaması çalışan sayısı bakımından incelendiğinde, işlem adaleti ile arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Yani bir işyerinde çalışan sayısının düşük olmasının, işlem adaleti algılamasının yüksek olmasına neden olduğu ortaya çıkmıştır.
Keywords
Abstract
Organizational justice is rules and social norms which are about how directing the awards and punishments revealed in businesses. Injustice includes beliefs about behaving a person It is impossible that providing efficiency and productivity in the organizations where there is injustice. That is why it is a phenomenon which the administration must take in to consideration. The aim of the study is to how workers perceive the organizational justice and whether the different demographic features make different or not. In this study, field literature research and questionnaire technique has been done as data collection method. The questionnaire form which is prepared to gain data was applied to workers in different positions and arbitrary 708 directors and employees in the public and private sectors. The data gained has been analyzed with frequency, mean, T test and ANOVA methods. In research significant difference between gender and distribution justice has been found and it is seen women’s sense about distribution justice is lower in this analysis. It was determined that top executives’ justice sense is more concrete than the others. It has been found out the important differences between distribution justice and seniority in business. It wasn’t determined that there aren’t any differences justice senses of sector institutions in accordance to the results of analysis. There is an important difference between operation number and number of employees in terms of justice sense. In a sense, it was found out that the number of employee in a business brings about the high sense of operational justice.
Keywords
- ADAMS, J. (1965). “Toward an Understanding of Inequity”, Journal of Abnormal Social Psychology, 67(5), 422-236.
- AKYOL, B.; AKÇAY, C. (2013)“Yönetim Süreçlerinde Örgütsel Adalet Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, International Journal of Social Science Studies, Volume 6 Issue 5, 147-164.
- ALTINKURT, Y.; YILMAZ, K. (2010). Değerlere Göre Yönetim ve Örgütsel Adalet İlişkisinin Ortaöğretim Okulu Öğretmenlerinin Algılarına Göre İncelenmesi, Educational Administration: Theory and Practice, 16(4), 463-484.
- ALTINTAŞ, F. Ç. (2006). “Bireysel Değerlerin Örgütsel Adalet ve Sonuçları İlişkisndeki Yönlendirici Etkisi”, Akademik Personel Üzerine Bir Analiz, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi. 7(2), 19-40.
- AMBROSE, M. L. (2002). “Contemporary Justice Research: A New Look at Familiar Questions”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 89, 803– 812.
- AYKUT, S. (2007). “Örgütsel Adalet, Birey-Örgüt Uyumu ile Çalışanların İşle İlgili Tutumları”, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- BERNERTH, J.; WALKER, H.J. (2011). “Re-examining the Workplace Justice to Outcome Relationship: Does Frame of Reference Matter?”, Journal of Management Studies, 1-25.
- BEUGRE, C. D. (1998). Managing Fairness in Organizations, Greenwood Publishing Group, Incorporated, Quorum Books Westport, Connecticut, London.
- BEUGRE, C.D. (2002). “Understanding Organizational Justice and Its Impact on Managing Employees: An African Perspective”, Journal Of Human Resource Management, 13(7), 1091-1104.
- BIES, R.; MOAG, J. (1986). Interactional Justice: Communication Criteria Of Fairness. In R. Lewicki, B. Sheppard and M. Bazerman (Eds.) Research On Negotiations in Organizations, Vol:1. Greenwich, CT: JAI Press.
- BIES, R.; SHAPIRO, D.L.; CUMMING, L.L. (1988). “Causal Accounts and Managing Organizational Conflict: ls it enough to Say it’s not My Fault?” Communication Research, 15(4), 381-399.
- CHOI, J.; CHEN, C. C. (2007). “The Relationships of Distributive Justice and Compensation System Fairness to Employee Attitudes in International Joint Ventures”, Journal of Organizational Behavior, 28, 687-703.
- CHOI, S. (2011). “Organizational Justice and Employee Work Attitudes: The Federal Case”, The American Review of Public Administration, 41(2), 185-204.
- COHEN, Y.C.; SPECTOR, P.E (2001). “The Role of Justice in Organizations: A Meta- Analysis”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, 86(2), 278-321.
- COLQUITT, J.A. (2001). “On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure”, Journal of Applied Psychology, 86:3, 386-400.
- COLQUITT, J.A.; CONLON, D. E.; WESSON, M.J.; PORTER, C.O., NG, K. Y. (2001). “Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research”, Journal of Applied Psychology, 86, 425–445.
- COWHERD D. M.; LEVINE D. I. (1992). “Product Quality and Pay Equity Between Lower-Level Employees and Top Management: An Investigation of Distributive Justice Theory”, Administrative Science Quarterly, 37(2), 46-87.
- CROPANZANO, R.; BOWEN, D.E.; GILLILAND, S.W. (2007). “The Management of Organizational Justice”. Academy of Management Perspectives, 21(4), 34-48.
- ÇAKMAK, K. (2005). Performans Değerlendirme Sistemlerinde Örgütsel Adalet Algısı ve Bir Örnek Olay Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- DONOVAN, M.A.; DRASGOW, F.; MUNSON, L.J. (1998). “The Perceptions of Fair Interpersonal Treatment Scale: Development and Validation of A Measure of Interpersonal Treatment in The Workplace.”, Journal of Applied Psychology, 83, 683-692.
- EKER, G. (2006). “Örgütsel Adalet Algısı Boyutları ve İş Doyumu Üzerindeki Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. İzmir.
- ERKUŞ, A.; TURUNÇ, Ö.; YÜKSEL, R. (2011). “Örgütsel Adalet ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişkilerde İçsel ve Dışşal İş Tatmininin Aracılık Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma”. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(1), 245-270.
- FOLGER, R. (1986). Rethinking Equity Theory: A Referent Cognitions Model. In H. W. Bierhoff, R.L. Cohen and J. Greenberg (Eds.), Justice in Social Relations, (145162), New York: Plenum Press.
- GREENBERG, J. (1987a). “Taxonomy of Organizational Justice Theories”, The Academy of Management Review, 12(1), 9-22.
- GREENBERG, J. (1987b). “Reactions to Procedural Injustice in Payment Distributions: Do the Means Justify the Ends?”, Journal of Applied Psychology, 72(1), 56-65.
- GREENBERG, J. (1990). “Organizational Justice: Yesterday, Today and Tomorrow”, Journal of Management, 16(2), 399-432.
- HARLOS, K. P.; PINDER, C.C. (2000). “Emotions and Injustice in the Workplace”, In. S. Fineman (Ed.), Emotion in Organizations, (255-276), London: Sage.
- HEMINGWAY, M.A.; CONTE, J,M. (2003). “The Perceived Fairness of Layoff Practices”, Journal of Applied Social Psychology, 33(8), 1588-1617.
- HOMANS, G. C. (1961). Social Behavior: It’s Elementary Forms, London: Routledge.
- IRAK, D.U. (2004). “Örgütsel Adalet: Ortaya Çıkışı Kuramsal Yaklaşımlar ve Bugünkü Durumu”, Türk Psikoloji Yazıları, 7 (13), 25-43.
- İÇERLİ, L. (2010). “Örgütsel Adalet: Kuramsal Bir Yaklaşım” Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1 ), 67-92.
- İNCE, M.; GÜL, H. (2005). Yönetimde Yeni Bir Paradigma: Örgütsel Bağlılık, Çizgi Kitabevi: Konya.
- İŞBAŞI, J. Ö. (2001). “Çalışanların yöneticilerine duydukları güvenin ve örgütsel adalete ilişkin algılamalarının vatandaşlık davranışının oluşumundaki rolü”, Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 51-73.
- İŞCAN, Ö. F.; SAYIN, U. (2010). “Örgütsel Adalet, İş Tatmini ve Örgütsel Güven Arasındaki İlişki”, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi / Journal of Economics and Administrative Sciences, 24(4), 1-21.
- JEPSEN, D. M.; RODWELL, J. (2010). “Female Perceptions of Organizational Justice”, Gender, Work and Organization, 17, 1-18
- KARAEMİNOĞULLARI, A. (2006). “Öğretim Elemanlarının Örgütsel Adalet Algıları ile Sergiledikleri Üretkenliğe Aykırı Davranışlar Arasındaki İlişki ve Bir Araştırma.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal
- KARAMAN, P. (2009). “Örgütsel Adalet Algısı ile Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Öğretmenler Üzerinde Bir Uygulama”, Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- KONOVSKY, M. A. (2000). “Understanding Procedural Justice and Its Impact on Business Organizations”, Journal of Management, 26(3), 489-511.
- LAMBERT, E.G.; HOGAN, N.L.; GRIFFIN, M.L. (2007). “The Impact of Distributive and Procedural Justice on Correctional Staff Job Stress, Job Satisfaction and Organizational Commitment”, Journal of Criminal Justice, 35, 664–656.
- LEE, C.; PILLUTLA, M.; LAW, K. (2000). “Power-Distance, Gender and Organizational Justice, Journal of Management”, 26(4), 685-702.
- LIND, E.A.; GREENBERG, J.; SCOTT, K.S.; WELCHANS , T. D. (2000). “The Winding Road from Employee to Complaint: Situational and Psychological Determinants of Wrongful-Termination Claims”, Administrative Science Quarterly, 45(3), 557-590.
- MCFARLIN, D.B.; SWEENEY, P. D. (1992). “Distributive and Procedural Justice as Predictors of Satisfaction with Personal and Organizational Outcomes”, Academy of Management Journal, 35, 626-637.
- MOORMAN, R.H. (1993). “The Influence of Cognitive and Affective Based Job Satisfaction Measures on the Relationship between Satisfaction and Organizational Citizenship Behavior”, Human Relations, 46, 759-775.
- NADIRI, H.; TANOVA, C. (2010). “An Investigation of the Role of Justice in Turnover Intentions, Job Satisfaction, and Organizational Citizenship Behavior in Hospitality Industry”, International Journal of Hospitality Management, 29,
- NIEHOFF, B P.; MOORMAN, R. H. (1993). “Justice As A Mediator of The Relationship Between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior”, Academy of Management Journal, 36, 527-556.
- ORGAN, D.W.; MOORMAN, R.H. (1993). “Fairness and Organizational Citizenship Behavior: What are the Connections”, Social Justice Research, 6, 5-18.
- PALAIOLOGOS, A.; PAPAZEKOS, P.; PANAYOTOPOULOU, L. (2011). “Organizational Justice and Employee Satisfaction in Performance Appraisal”, Journal of European Industrial Training, 35(8), 826-840.
- PFEFFER, J.; BLAKE, A. D. (1992). “Salary Dispersion, Location in The Salary Distribution and Turnover Among College Administrators”, Industrial and Labor Relations Review, 45, 753-763.
- PFEFFER J.; LANGTON N. (1993). “The Effect of Wage Dispersion on Satisfaction, Productivity, and Working Collaboratively: Evidence from College and University Faculty”, Administrative Science Quarterly, 38(3), 98-112.
- POLAT, S.; CEEP, C. (2008). “Ortaöğretim Öğretmenlerinin Örgütsel Adalet, Örgütsel Güven, Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarına İlişkin Algıları”, Educational Administration: Theory and Practice, 54, 307-331.
- RANDALL, C.S.; MUELLER, C.W. (1995). “Extension of Justice Theory: Justice Evaluations and Employees’ Reactions in a Natural Setting”, Social Psychology Quarterly, 58(3): 178-194.
- ROBERTS, J. A.; COULSON, K. R.; CHONKO. L. B. (1999). “Sales Person Perceptions of Equity and Justice and Their Impact on Organizational Commitment and Intent to Turnover”, Journal of Marketing Theory and Practice, 7: 1-16.
- SCHWARZWALD, J.; KOSLOWSKY, M.; SHALIT, B. (1992). “A field study of employees” attitudes and behaviors after promotion decisions, Journal of Applied Psychology, 77, 511-514.
- SHEPPARD, B.H.; LEWICKI, R.J.; MINTON, J.W. (1992). Organizational Justice: The Search for Fairness In The Workplace. New York: Lexington Books.
- SMITH, C.A.; HAYNES, K.N.; LAZARUS, R.S.; POPE, L.K. (1993). “In Search of The “Hot” Cognitions: Attributions, Appraisals and Their Relation to Emotion”, Journal of Personality and Social Psychology, 65, 916-929.
- ŞENCAN, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- TYLER, T. R.; BIES, R. J. (1990). “Beyond Formal Procedures: The Interpersonal Context of Procedural Justice”. In J.S Carroll (Ed), Applied Social Psychology: Business Settings, 77-98. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
- VILLANUEVA, L.S. (2006). “An Examination of the Role of Self-Control in the Prediction of Counterproductive Work Behaviors: Does Cognition Matter?”, Ph.D. Thesis, University of Houston.
- YENİÇERİ, Ö.; DEMİREL, Y.; SEÇKİN, Z. (2009). “Örgütsel Adalet ile Duygusal Tükenmişlik Arasındaki İlişki: İmalat Sanayi Çalışanları Üzerine Bir Araştırma”, KMU İİBF Dergisi, 11 (16), 83-99.
- YILMAZ, G. (2004). “İnsan Kaynakları Uygulamalarına İlişkin Örgütsel Adalet Algısının Çalışanların Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi”, Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- YÜRÜR, S. (2008). “Örgütsel Adalet ile İş Tatmini ve Çalışanların Bireysel Özellikleri Arasındaki İlişkilerin Analizine Yönelik Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 295-312.
- YÜRÜR, S. (2009). “Örgütsel Adalet”, A.Keser, G.Yılmaz ve S.Yürür.(Editörler). Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar, Birinci Basım, Kocaeli, Umut Yayınları, 167-207.
- ZOHAR, D. (1995). “The Justice Perspective of Job Stress”, Journal of Organizational Behavior, 16 (4), 487-495.
