İstikâmet kavramı, Tasavvuf kültürünün söz ve davranış tutarlılığı kazandırması yönünden en önemli kavramlarından birisidir. Aslında hayatta hal, fiil, zihin, duygu tutarlılığı ve kararlığına sahip olmanın yolu, istikâmet kavramının farkına varmak ve onu tecrübe etmekten geçer. Çünkü istikâmet sahibi olmak, ifrat ve tefrit dediğimiz uçlardan sakınarak denge ve tutarlılığın yakalanması tecrübesidir. Bütün bu yönleriyle hal, fiil, zihin ve duygu kararlılığı, istikrarı ve tutarlılığı olan istikâmet, aynı zamanda aşırı uç tutumlardan kaçarak duygusal ve zihinsel dengeyi yakalamaktır. Bu noktada istikâmet; yemede, içmede, inançta, ibadette, amellerde, hallerde, vakti geçirmede ve bütün yapılan işlerde, ifrat ve terfide kaçmamak ve orta yolu tutmaktır. Bu nedenle özünde duygusal ve zihinsel dengenin olduğu dürüstlüğü, istikrarlı tutumu içerdiği için istikâmet anlayışı, ruh sağlığını gerçekleştirmenin bir ön şartıdır. İstikâmet sahibi insanlar, zihin ve gönül dengesini kurarak onları hayata dair kararlarında güçlü kılan ve yaşam enerjisinin sağlanmasında mutlu eden tedavi edici bir güçle hayata bakarlar. Bu nedenle istikâmet sahibi olmayı başaran insanlar tutarlılık, denge ve bütünlük içerisinde hayata yaklaştıkları için, duygusal çatışmalarını da çözmüş olurlar. Yine onlar, daha önce yaptıkları olumsuz alışkanlıkları ortadan kaldırma kararlılığı içerisinde ruhsal uyumla beraber dürüstlük disipliniyle yaşamı içselleştirirler. Aynı zamanda istikâmet sahibi olmak, kişinin bilişsel tutarlılığı, kendini-gerçekleştirmesi ve kendini-aşma tecrübesi üzerinde yardımcı bir unsurdur. İstikâmet anlayışı; ruhsal çatışma ve depresif bozukluklar, davranış bozuklukları ve bağlanma bozuklukları üzerinde de tedavi ve terapi edici bir etkiye sahiptir.
The notion of direction, is one of the most important notion, in the sense of a person gaining verbal and behaviour consistency through sufistic culture. In fact, the way to have positional, action, mental, emotional consistency and tenacity goes through becoming aware and experiencing the notion of direction. Because having a direction, is an experience of avoiding extremes, which we call lavish and tephrite, and reaching balance and consistency. With all of these aspects, the direction which has positional, action, mental, emotional tenacity, stability and consistency is to catch emotional and mental balance, with avoiding the extreme attitude as well. At this point, the direction is to pay attention that avoiding from lavish and tephrite and finding a golden mean on eating, drinking, beliefs, worshiping, practices, tempers, spending time and all of the works. For this reason, sense of direction is a prerequisite of achieving mental health including stable attitude and honesty which has the emotional and mental balance in itself. People with a sense of direction establish a balance of mind and soul, and approach life with a healing power, which enhances their decisions on life and creates a joyful energy of life. Therefore, as people who succeed in having a sense of direction approach life with consistency, balance and integrity, they also solve their emotional conflicts. Again, through the determination to eliminate their previous negative habits, as well as employing spiritual harmony, they internalize life with the discipline of sincerity. Possessing a sense of direction is also a contributing element on one’s cognitive consistency, self-realization, and self-challenging experiences. The sense of direction also has a curing and therapic effect on spiritual conflict and depressive disorders, behaviour disorders and attachment disorders.