Author :
Abstract
Sarayın Ehl-i Hiref teşkilatı, “sanat ehli” olan sanatkâr ve zanaatkârlarla, hizmet veren çeşitli uzman kişilerin mensubu oldukları bölüklerden oluşan sarayın eğitimli üretim teşkilatıdır. Uzun yüzyıllar boyunca sarayın yüksek mertebeden sanatsal üretimlerini gerçekleştirmiş olan bu teşkilatın, üretim kapasitesi, teşkilatın organizasyon kabiliyeti, çalışma mekânları, kadroları oluşturan usta sanatçılar, kadrolarının eğitimleri ve teşkilata dair çeşitli bilgilerin yer aldığı arşiv belgeleri her zaman araştırma konusu olmuş, üzerinde önemli çalışmalar yapılmıştır. Ancak genelde bu bilgiler dağınıktır ve hala araştırılmaya ihtiyaç duyulan alanlar mevcuttur. Dünya Medeniyetleri içerisinde yarattığı özgün sanat anlayışı ile kendine saygın bir yer edinmiş olan Osmanlı saray sanatını yaratan Ehl-i Hiref teşkilatının sorumluluğu oldukça fazla ancak üretim imkânları sınırlıdır. Ancak yine de, zaman zaman saray dışından alınan takviyeler ile de olsa, sarayın ihtiyaçları her dönem en azami şekilde karşılanmış ve saray sanatı ilkeleri çerçevesinde, ortak bir saray üslubunda üretilen şaheser eserler, diğer medeniyetler içinde hayranlık uyandıran, övgüyle söz edilen eserler olmuşlardır. Farklı disiplinlerden gelinerek yapılmış olsa da, saraya yönelik bu ortak üretimin gerçek başarısı Ehl-i Hiref teşkilatına ve en önemli kurumu nakkaşhane’nin yarattığı üslup birliğine aittir. Bu çalışmada teşkilata ait bilgiler derlenmeye çalışılmış, teşkilatın ince işçilikli, yüksek kaliteli ürünleri ile ve ortak bir üslupla oluşturulan saray sanatının, halk sanatı üzerine de etkileri olduğu vurgulanmış ve teşkilatın iç yapısı, bölükleri, çalışma mekânları, çalışanların ücretleri, siyasi otorite ile ilişkileri, saraya destek üretim yapan, ülke sınırlarındaki lonca teşkilatlarına bağlı atölyeler, gezgin sanatçılar irdelenmiştir.
Keywords
Abstract
The Ehl-i Hiref Organization is an production organization of the Seraglio, consisting of artists and craftsman, who are “masters of art“ as well as various specialists who are trained members of service
