Author :
Abstract
Türklerin Anadolu’da vücuda getirdikleri önemli destanlardan biri de Battal Gazi Destanı’dır. Battal Gazi Destanı’nı Anadolu serhatlerindeki daimî Türk-Bizans mücadeleleri doğurmuştur. Battal Gazi Malatya’da doğmuş, Abbasilerden Mutasım ile Vâsık Billâh zamanlarında (832-847) yaşamıştır. O, peygamber sülalesinden gelen tarihî bir Arap cengâveri değil, Anadolu serhatlerinde İslamiyet mefkûresi için çarpışan Türk gazilerinden biridir. İncelememizde metinlerarası ilişkiler yöntemi kullanılmıştır. Daha önce yapılan metinlerarası incelemelerde en az iki metin (alt metin-ana metin) arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu incelememizde bundan farklı bir yol izlenmiş, metinlerarası inceleme tek bir anlatı üzerinde yapılmıştır. Bir destan metni olarak kabul edilen Battal Gazi anlatısında destan türünün özelliklerini taşımayan motifler (masal motifleri) tespit edilmiş, bu motiflerin genişletme yoluyla başka anlatılardan metne sokulduğu düşüncesinden hareket edilmiştir. Böylece tek bir anlatıda, anlatının türsel özelliğini taşımayan motiflerin anlatıya sonradan sokulduğu, bu yönüyle anlamsal dönüşümler oluşturduğu görülmüştür. Önce metinlerarasılık kavramı hakkında kısa bilgi verilmiş, daha sonra Battal Gazi Destanı’nda yapılan genişletme ve buna bağlı olarak meydana gelen anlamsal (öyküsel ve edimsel) dönüşümler belirlenmiştir. İnceleme sonucunda, metnin anlatıcılarının/yazarlarının önceki metinlerden/farklı anlatı türlerinden halk tarafından iyi bilinen bazı motifleri aldığı, bunları ciddi/alaycı anlamda birtakım dönüşümlerle yeni bir yapıt oluşturduğu görülmüştür. Anlatının türünü değiştirecek boyutta dönüşümlerle orijinal bir metin oluşturulmuştur. Oluşan bu yeni anlatı, zaman zaman türsel bakımdan alt metinlerden farklılaşmıştır. Bu anlamda türsel dönüşümler meydana gelmiştir.
Keywords
Abstract
One of the important epics that the Turks create in Anatolia is Battal Gazi Epic. Turkish-Byzantium struggles in borders of Anatolia bring about Battal Gazi Epic. Battal Gazi was born in Malatya, he lived in the period of Mutasım from Abbasi and Vasık Billah (832-847). He is not an historical Arabian warrior coming from the Prophet dynasty, he is one of the Turkish veterans who fight for Islamism ideal in Anatolia borders. Intertextual relations method is used in our examinations. Relationships between at least two text (the bottom text-the main text) from ancient intertextual examinations were examined. Different way is used in this examination, intertextual examination was done on a single narrative. In Battal Gazi narrative accepted as a epic text, motifs (tale motifs) which don’t carry features of epic were identified. It was determined that these motifs were put in the text from other narratives through expansion. So in a single narrative, it was seen that motifs which don’t carry narrative generic features were put in the text later, in this aspect it consisted semantic transformations. Firstly, short information was given about intertextuality concept, later expansion in Battal Gazi Epic and semantic transformations depending on this expansion were determined. At the and of the examination, it was seen that narrators/writers of the text take some well-known motifs by the public from the previous texts/different narrative types, they create a new artwork withsome transformations in serious/sarcastic meaning. An original text is created with transformations which change type of narration. This new narration sometimes differentiate from old texts in the aspect of generic. In this sense, generic transformations occured.
