ALTINCI SINIFLARDA SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE ÖĞRENCİLERİN COĞRAFİ KAVRAMLARI ANLAMA DÜZEYLERİ VE KAVRAM YANILGILARININ BELİRLENMESİ
Author :
Abstract
Kavramlar, etkili ve anlamlı bir öğrenmenin gerçekleşmesinde önemli bir role sahiptirler. Ülkemizde yapılandırmacı yaklaşıma dayalı olarak 2005 yılından beri ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programında kavram öğretim ve öğrenimine önemli bir yer verilmiştir. Sosyal bilgiler dersinde kavram öğretim ve öğreniminde karşılaşılan en önemli sorunlardan birisi kavram yanılgılarıdır. Bu çalışmanın amacı, 6. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki coğrafi kavramları anlama düzeylerini belirleyip sahip oldukları kavram yanılgılarını tanımlamak ve ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın örneklemini, 2013-2014 öğretim yılında İzmir ilindeki; dört ilköğretim okulunda eğitim gören 170 kız 176 erkek olmak üzere toplam 346 6. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada seçilen coğrafi kavramların öğrenciler tarafından anlaşılma düzeylerini ve kavram yanılgılarını tespit etmek için 23 soruluk bir test geliştirilmiştir. Araştırmada açık uçlu, boşluk doldurmalı, çoktan seçmeli ve çizim gerektiren sorulara yer verilmiştir. Araştırmada geliştirilen 23 sorudan elde edilen öğrenci cevapları; doğru algılama, sınırlı algılama, yanlış algılama ve cevapsız kategorileri kullanılarak analiz edilmiştir. Öğrencilerin coğrafi kavramları algılamalarında farklı eğitim bölgelerindeki okullara, cinsiyete, anne-baba eğitim durumları ve anne-baba meslek durumlarına göre anlamlı farklılık olup olmadığına Anova testi ile bakılmıştır. Araştırma sonunda öğrencilerin araştırılan kavramları yeterli düzeyde anlayamadıkları ve bu kavramlarla ilgili birçok kavram yanılgısına sahip oldukları tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler ışığında müfredat geliştirme uzmanlarına, eğitimcilere ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
Concepts play an important role in effective and meaningful learning. In our country, It has taken an important place to the teaching and learning of concept in the elementary social studies education program that restructured on the basis of the constructivist approach from 2004. The misconceptions is one of the most important problems encountered in the teaching and learning of concept in social sciences lesson. The aim of this study is to identify and reveal the misconceptions that the students have, determine sixth grade students' levels of understanding geopraphical concepts in social sciences lesson. The sample of the study were 346 sixth grade students from four different primary schools in 2013-2014 school year in İzmir province, 170 of the students were girls, 176 were boys. A questionnaire including thirtyseven questions was developed with an aim to mesure the students’ misconceptions and understanding levels of the selected geographic concepts. In the study, it was given place to questions that are open ended, filing the blanks multiple chocies and required drawing. The answers of students obtained form 23 questions developed in the study were analysed by using correct perception, limited perception, misperception and unanswered categories. According to schools in different educational region, gender, educational status and occupational status of parents whether or not there is a significant difference in students’ perceptions of geographical concepts is interpreted by using Anova test. As a result, the study revealed that the students did not have enough level of understandings about the investigated concepts, and had many misconceptions. In the light of the research findings the suggestions were given to researchers, educator and curriculum development specialists.
Keywords
- Açıkgöz, A. (2007). Ortaöğretim 9. Sınıf Öğren- cilerinin Heyelan, Toprak Kayması ve Erozyon Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Akbaş, Y. (2002). İlköğretim 6. Sınıf Öğrencileri- nin Coğrafi Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
- Akbaş, Y. (2013). Coğrafya ve Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kavram Öğretimi ve Kavram Yanılgıları Hakkındaki Görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15/2, 251-278.
- Alım, M. (2008). Öğrencilerin Lise Coğrafya Programında Yer Alan Yer Yuvarlağı ve Harita Bilgisi Ünitelerindeki Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. Milli Eğitim Der
- Alım, M., Özdemir, Ü., Yılar, B. (2008). 5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11/1, 152-162.
- Atılboz, G. N. (2004). Lise 1. Sınıf Öğrencileri- nin Mitoz ve Mayoz Bölünme Konuları İle İlgili Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24/3, 147-157.
- Atılgan, H., Kan, A., ve Doğan, N. (2006). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Ayverdi, İ. (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük, Kubbealtı Lügatı. İstanbul: Kubbealtı İktisadi İşletmesi-Milliyet.
- Bacanak, A., Küçük, M., Çepni, S. (2004). İl- köğretim Öğrencilerinin Fotosentez ve Solunum Konularındaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi: Trabzon Örneklemi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 67-80.
- Çepni, O. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretim Prog- ramında Yer Alan Coğrafya Kavramlarına İlişkin Öğrenci Algılarının İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Erden, M. (1997). Sosyal Bilgiler Öğretimi. İs- tanbul: Alkım Yayınevi.
- Eyidoğan, E., Güneysu, S. (2002). İlköğretim 8. Sınıf Fen Bilgisi Kitaplarındaki Kavram Yanılgılarının İncelenmesi, V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 72-75, 16-18 Eylül, Ankara.
- Geçit, Y. (2010). 9. Sınıf Öğrencilerinin Coğ- rafya Müfredatı Türkiye Öğrenme Alanı İçindeki Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 134-149.
- Kaldırım, E. (2005). İlköğretim 8. Sınıf Öğren- cilerinin Demokrasi Algıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (3), 143-162.
- Kartal, A. ve Turan, İ. (2015). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Zihin Haritalarında Vatandaşlık Bilgileri İle İlgili Kavram Yanılgıları, The Journal of Academic Social Science Studies, 34/2, 373-383.
- Kayacan, Z. (2010). İlköğretim Altıncı Sınıf Öğ- rencilerinin Coğrafi Koordinatlarla İlgili Kavram Yanılgıları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
- Köksal, M.S. (2006). Kavram Öğretimi ve Çok- lu Zekâ Teorisi. Kastamonu Eğitim Dergisi. 14/2, 473-480.
- MEB, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara.
- Mustafa Safran(Ed). (2009). Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi, Sosyal Bilgiler Öğretimi Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Özkaya, F. (2010). Altıncı Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi 3 ve 4. Ünitesinde Bulunan Kavramların Bazı Değişkenlere Göre Öğrenilme Düzeyi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.
- Özmen, H. (2005). Kimya Öğretiminde Yanlış Kavramlar: Bir Literatür Araştırması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3/1, 23-43.
- Öztürk, C., ve Dilek, D. (Ed). (2004). Öğretimde Kavram ve Genellemelerin Geliştirilmesi. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Şeker, M. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Öğrenme Stillerine Uygun Etkinliklerin Kullanılmasının Öğrencilerin Öğrenme Düzeyi ve Kavram Yanılgılarının Giderilmesi Üzerindeki Etkililiğinin Araştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Taşlı, İ. (2005). 4.-7. sınıf sosyal bilgiler prog- ramı üniteleri ile ilgili kavram bulmacaları örnekleri. Milli Eğitim Üç Aylık
- Tekkaya, C., Çapa, Y., Yılmaz, Ö. (2000). Biyo- loji Öğretmen Adaylarının Genel Biyoloji Konularındaki Kavram Yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 140–147.
- Toros, S. ve Yeşiltaş, E. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin Kavram Yanılgılarını Giderme Üzerine Etkisi. The Journal of Academic Social Science Studies, 39/3, 157-172.
- Turan, İ. (2006). Sınıf Öğretmenliği Programı Öğrencilerinin Coğrafi Kavramları Öğrenme Düzeyleri ve Ezbercilik. Milli Eğitim Dergisi, 170, 274-292.
- Ubuz, B. (1999). 10. ve 11. Sınıf Öğrencilerinin Temel Geometri Konularındaki Hataları ve Kavram Yanılgıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15/16, 95-104.
- Ubuz, B., Şandır, H. Argün, Z. (2002). Ortaöğ- retim 9. Sınıf Öğrencilerinin Mutlak Değer Kavramındaki Öğrenme Hataları ve Kavram Yanılgıları, V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 252-253, 16-18 Eylül, Ankara.
- Yazıcı, H. ve Samancı, O. (2003). İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri, Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 158, 83- 90. giler/Milli_Egitim_Dergisi/158/ yazici.htm.
- Yel, Selma. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. (Ed. Cemil Öztürk ), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
