Author :
Abstract
Sakarya İli’nin Erenler İlçesi’nde bulunan Adapazarı-Erenler Mezarlığı’nda bugüne ulaşabilen süslemeli Osmanlı mezar taşları, 19. yüzyıl başına aittir. Gerek şekil ve gerekse içerik bakımından vasıflı birer tarihî eser durumundadırlar. Ne var ki, Türkiye ve diğer İslam ülkelerinde cehalet kaynaklı ilgisizlik, hatta tahribat yüzünden bu eserler bugün büyük ölçüde korumasız ve bakımsız haldedir. Erenler Mezarlığı, Adapazarı’nın güney tarafında yer almaktadır. Buradaki Osmanlı mezar taşlarında rastlanan süslemelerde çoğunlukla bitkisel, nesneli ve yazılı bezemelerin oluşturduğu biçimler kullanılmıştır. Osmanlı mezar taşlarının dili, teşhis ve intak sanatlarıyla kendini anlatmakta ve adeta mezardaki ölüyü canlı bir kişi gibi sunmakta ve onu konuşturmaktadır. Bu suretle bir nesil, kendinden sonraki kuşağa kendi hayat tarzını aktarmakta ve onu ihtar etmektedir. Şâhidelerde kullanılan süsleme unsurları bütün diğer Osmanlı topraklarındakilerle benzer niteliklere sahiptir. Ancak bu şâhidelerin, taşın cinsi, bezeme unsurları ve ustalık kalitesi bakımından o zamanın Adapazarı halkının kültürel ve iktisadi seviyesini yansıttığı da bilinmelidir. Yani Rus, Balkan ve Dünya Savaşı’ndan çıkmış bir Osmanlı Milleti hemen bütün maddi-manevi varlığını bu savaşlarda yitirmiş durumdadır. Yaşanan tüm felaket veya trajedilere rağmen, kültürünü de olabildiğince korumaya çalışmıştır. Şâhidelerdeki edebî ve sanatsal öğeler bunun delili durumundadır.
Keywords
Abstract
Ottoman tombstones with ornaments at Erenler Cemetery in Sakarya are dated to the early 19th century. These stones are the historical monuments in terms of form and content. However, these stones today is still largely unprotected and neglected because illiteracy, ignorance and destruction. Erenler Cemetery is located on the south side of Adapazari. The decorations in the Ottoman tombstones found here are composed of the ornaments that have mostly floral, object and text elements. The language of the Ottoman tombstones explain himself by art of diagnosis and intake. Thus, is presented almost the dead man as a live person and get him to talk. In this way a generation convey their lifestyle to the next generation and admonish him. The ornamental motifs used in these stones have qualities similar to that of all other Ottoman lands. However, these stones in terms of stone type, decorative elements and quality of craftsmanship reflects the cultural and economic level of the people of Adapazari. It’s mean that, Ottoman Nation emerged from the Russian, Balkan and World War I is still lost almost all the material and spiritual existence in these wars. Despite all experienced disaster or tragedy, he has tried to protect their own culture as well. The literary and artistic elements in these gravestons are evidence of this case.
