Author :
Abstract
Bir dilin tarihi, kökeni ve gelişimi açısından deyimler ve atasözlerinin önemi sayılamayacak kadar çoktur. İçerisinde inançları, örf ve adetleri kısacası sosyo-kültürel unsurları barındıran deyimler ve atasözleri, Türk lehçelerinin birbirleriyle yakınlık ve uzaklıklarının belirlenmesi konusunda, önemli rol oynamaktadır. Toplumun çekirdeği sayılan aile kurumuna Türk toplumları tarafından çok büyük önem verilmiştir. Öyle ki Türklerde bir akrabalık için kullanılan bir sözcük, o kişinin kadın mı erkek mi; genç mi yaşlı mı, evli mi bekâr mı; akrabalık bağı anne tarafında mı baba tarafından mı yoksa eş tarafından mı bize bilgi verebilmektedir. Bu kadar çok fonksiyonu olan akraba adları da tıpkı deyimler ve atasözleri gibi dillerin birbirleriyle yakınlık ve uzaklığının belirlenmesinde bir ölçü olarak kabul edilebilmektedir. Toplumların sosyo-kültürel özelliklerinin belirlenmesi için hem deyimler ve atasözleri hem aile ve akrabalık adları çok önemli bir yere sahiptir. Bu nedenle, Gagavuzların deyimler ve atasözlerinde geçen aile ve akrabalık adları, bu yazıda, ele alınmaya uygun bir konu olarak görülmüştür. Gagavuzlar ve Gagavuz Türkçesi, hem Slav kültüründen hem Hint-Avrupa dil özelliklerinden fazlaca etkilenmeleri hem de Oğuz özelliklerini dillerinde ve kültürlerinde hala taşımaları gibi sebeplerden dolayı, ilgi görmeye başlamıştır. Bu çalışmada, Gagavuz araştırmalarına büyük emeği geçen Atanas Manov’un “Gagauzlar” adlı eserinde verilen deyimler ve atasözlerinde geçen akrabalık adları, belirlenip bu aile ve akrabalık adlarının sosyo-kültürel açıdan ne ifade ettiği üzerinde durmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
The importance of idioms and proverbs in terms of history, origin and development of a language is countless. Idioms and proverbs, which house beliefs, customs and traditions and in general all the socio-cultural elements of a society, play an important role on determining the proximity or the distance between the Turkish dialects. Turkish communities have given great importance to the family institution which is considered as the core of the community. Hence, a word used by the Turks for describing a kinship relationship allows us to understand whether the mentioned person is a male or female, young or elder, married or single; whether the relationship comes from mother, father or husband/wife. Family and relative names, which hold so many functions, may also be considered as a measure for the determination of proximity and distance of the languages from each other, as well as idioms and proverbs do. Idioms and proverbs, as well as family and kinship names play an important role in the determination of the socio-cultural characteristics of societies. Therefore, in this study we have deemed of interest to investigate the family and kinship names, included in idioms and proverbs of Gagauzians. Gagauzians and Gagauz Turkish have become a point of interest due to the fact that they are affected too much from either Slavic culture or Indo-European languages characteristics and the fact that they hold Oguz language group characteristics and cultural elements. In this study, we have firstly identified the family and kinship names included in the idioms and proverbs of the book " Gagauzlar" of Atanas Manov an than we been focused on what such family and kinship names state on socio-cultural aspects.
