Author :
Abstract
Okullar yöneticiler, öğretmenler, öğrenciler ve veliler gibi pek çok dinamiği bünyelerinde barındırmakla birlikte çok farklı kişi ve kurumların ilgilendiği eğitim örgütleridir. Bu bağlamda eğitim örgütlerinin amaçlarına uygun yaşatılabilmesi, olumlu bir örgüt iklimi kurulabilmesi, performanslarının arttırabilmesi, sağlıklı iletişimin sağlanabilmesi için örgütsel ve bireysel duyguların tanınması ve etkin biçimde yönetilmesi önemli görülmektedir. Araştırmada öğretmenlerin çalıştıkları okullarda olumlu ve olumsuz duyguları ne oranda hissettiklerini belirlemek ve yönetim süreçleri açısından resmi ortaöğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin duygu yönetimi davranışlarını öğretmen görüşleri doğrultusunda ortaya koymak amaçlanmıştır. Tarama modeli kullanılan araştırmanın verileri İstanbul İli Avcılar, Başakşehir, Fatih ve Esenler ilçelerinde bulunan resmi ortaöğretim kurumlarında görev yapan 553 öğretmene ölçek uygulanmıştır. Araştırmada kullanılan veri toplama aracının ilk bölümünü demografik değişkenler, ikinci bölümünü Watson, Clark ve Tellegen (1988) tarafından geliştirilen “Pozitif ve Negatif Duygu Ölçeği” ve üçüncü bölümünü Çoruk ve Akçay (2012) tarafından geliştirilen “Yönetim Süreçleri Açısından Yöneticilerin Duygu Yönetimi Davranışları Ölçeği” oluşturmaktadır. Elde edilen veriler SPSS programıyla analiz edilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler doğrultusunda öğretmenlerin görev yaptıkları kurumlarda olumlu duyguları genel olarak “sık” düzeyinde, olumsuz duyguları ise “az” düzeyinde hissettikleri; öğretmenlerin olumlu ve olumsuz duyguları hissetme sıklığı arasında anlamlı, negatif yönde ve orta düzeyde bir ilişki olduğu; kıdem ve okulun bulunduğu bölgenin hizmet alanı değişkenlerinin olumlu ve olumsuz duyguları hissetme sıklığında istatistiksel olarak anlamlı fark oluşturduğu tespit edilmiştir. Yöneticilerin duygu yönetimi davranış düzeyleri bağlamında ise yönetim süreçleri alt boyutlarında görev yapılan okulun hizmet alanı değişkeni bazında incelendiğinde 2/4 hizmet alanında görev yapan öğretmenlerin görüşlerinin planlama, iletişim, koordinasyon ve değerlendirme alt boyutlarında daha olumlu olduğu görülmüştür. Bu verilerden hareketle diğer hizmet alanlarında (2/5 ve 2/6) bulunan okulların da öğretmen ataması ve çalıştırılması bakımından şartlarının iyileştirilmesi gerekmektedir. Yöneticilerin duygu yönetimi davranışlarında en düşük ortalama yönetim süreçlerinden “koordinasyon (eşgüdümleme)” alt boyutunda hesaplanmıştır. Buradan hareketle eğitim örgütlerinde faaliyetlerin zaman ve amaç bakımından birbirini desteklemesi ve yöneticilerin öğretmenleri faaliyetler hakkında zamanında bilgilendirmeleri gerektiği düşünülmektedir. Son olarak yönetim süreçleri alt boyutlarından karar verme ve değerlendirme süreçleri arasında anlamlı, pozitif yönde ve orta düzeyde, diğer yönetim süreçleri arasında ise anlamlı, pozitif yönde ve yüksek düzeyde bir ilişki saptanmıştır.
Keywords
Abstract
Schools include many Dynamics such as managers, teachers, students, parents and they are also educational organizations with a wide range of people and institutions. In this context, it is important to recognize organizational and individual emotions and to manage them effectively in order to ensure that the educational organizations are kept alive according to their aims, to establish a positive organizational climate, to increase their performance and to ensure healthy communication. The aim of the study was to determine the extent of the teachers’ positive and negative feelings in the schools they work in and to reveal the emotion management behaviours of the managers working in the formal secondary education institutions in the direction of the opinions of the teachers. The data of the research used in the survey model were applied to 553 teachers working in official secondary schools in Avcılar, Başakşehir, Fatih and Esenler districts of İstanbul. The first part of the data collection tool used in the study was composed of demographic variables, the second part was “Positive and Negative Emotion Scale” developed by Watson, Clark and Tellegen (1988), the third part was “Emotion Management Behaviours Scale of Managers in Terms of Management Processes” developed by Çoruk and Akçay (2012). The data were analysed by SPSS program. According to the data obtained from the research, it was observed that teachers feel positive emotions in the “frequent” level and the negative emotions in the “less” level in the institutions where they work; there is a significant, negative and moderate relationship between teachers’ positive and negative feelings; it was determined that seniority and service area variables of the region where the school is located have a statistically significant difference in the frequency of feeling positive and negative feelings. In the context of the level of behavioural management of the principals, it was seen that the opinions of the teachers working in the 2/4 service area of the service sector are more positive in the planning, communication, coordination and evaluation subdimensions when the service processes of the school are examined in the subdimensions of management processes. Based on these data, schools in other service areas (2/5 and 2/6) need to be improved in terms of teacher assignment and employment. The “coordination” subdimension was calculated as the lowest average management processes in the emotion management behaviours of the principals. In this respect, it is thought that activities should support each other in educational organizations in terms of time and purpose and that principals should inform teachers about the activities in a timely manner. Finally, a significant, positive and moderate level was found among the decision making and evaluation processes; a significant, positive and high-level relationship was found among the other management processes.
Keywords
- Ashkanasy, N. M. (2003). Emotions in Organizations: A multi-level Perspective. Research in Multi-Level Issues. C/S. 2: 9-54.
- Ashkanasy, N. M. and Daus C. S. (2002). Emotion in the workplace: The new challenge for managers. Academy of Management Executive. C/S. 16 (1): 76-86.
- Ashkanasy, N. M. and Humphrey, R. H. (2011). Current emotion research in organizational behavior. Emotion Review. C/S. 3 (2): 214-224.
- Barutçugil, İ. (2004). Organizasyonlarda Duyguların Yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayınları.
- Bursalıoğlu, Z. (2013). Okul Yönetiminde Yeni Yapı ve Davranış. Ankara: Pegem Akademi.
- Cooper, R. K. and Sawaf, A. (2003). Liderlikte Duygusal Zeka. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Cropanzano, R.; Dasborough, M. T. and Weiss, H. M. (2017). Affective events and the development of leader-member exchange. Academy of Management Review. C/S. 42 (2): 233-258.
- Çoruk, A. (2012). Yönetim Süreçleri Açısından Yöneticilerin Duygu Yönetimi Davranışları. Doktora Tezi. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Çoruk, A. ve Akçay, R. C. (2012). Yönetim Süreçleri Açısından Yöneticilerin Duygu Yönetimi Davranışları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi. C/S. 33: 81-94.
- Erdoğan, İ. (2015). Eğitimde Değişim Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Fisher, C. D. and Ashkanasy, N. M. (2000). The Emerging Role Of Emotions in Work Life: An Inroduction. Journal of Organizational Behavior. C/S. 21 (2): 123-129.
- Gençöz, T. (2000). Pozitif ve negatif duygu ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. C/S. 15 (46): 19-26.
- Goleman, D. (2006). İşbaşında Duygusal Zekâ. İstanbul: Varlık Yayınları.
- Gooty, J.; Gavin M. B.; Ashkanasy, N. M. and Thomas, J. S. (2014). The Wisdom of Letting Go and Performance: The Moderating Role of Emotional Intelligence and Discreate Emotions. Journal of Occupational and Organizational Psychology. C/S. 87: 392-413.
- Hizmet Alanları ve Hizmet Puanları Çizelgesi. (2017). T.C. Millî Eğitim Bakanlığı Tebliğler Dergisi. C/S. 80 (2713): 106-1377.
- Kocabaş, İ. ve Yirci R. (2011). Öğretmen ve Yönetici Yetiştirmede Mentorluk, Mentorluğun Eğitimde Kullanılması. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Langelier, C. A. (2009). Duygu Yönetimi Beceri Çalışma Kitabı. (Çev. R. Çecen). Ankara: Pegem Akademi.
- Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliği (2015). Resmî Gazete, 29329, 17 Nisan.
- Şişman, M. (2014). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Taymaz, H. (2011). Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
- Titrek, O. (2013). IQ'dan EQ'ya Duyguları Zekice Yönetme. Ankara: Pegem Akademi.
- Watson, D.; Clark, L. A. and Tellegen, A. (1988). Development and validation of brief measures of positive and negative affect: The PANAS scales. Journal of Personality and Social Psychology. C/S.
- Weiss, H. M. and Cropanzano, R. (1996). Affective Events Theory: A Theoretical Discussion of The Structure, Causes and Consequences of Affective Experiences at Work. Research in Organizational Behavior. C/S. 18: 1-74.
