VÜCÛH VE NEZÂİR İLMİNE BİR KATKI: İBN FÂRİS’İN “EFRÂDÜ KELİMÂTİ’L-KUR’ÂNİ’L-AZÎZ” ADLI ESERİNDE OLMAYAN BAZI EFRÂD KELİMELER
Author :
Abstract
Kur’ân-ı Kerîm’de yer alan kelime ve tabirlerin doğru bir şekilde anlaşılması için Arapça dil kaidelerinin yanı sıra bir takım yardımcı ilimlerden de yararlanılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaç, Kur’ân ile ilgili birçok ilim dalının doğmasına ve gelişmesine neden olmuştur. Kur’ân-ı Kerîm’in doğru anlaşılmasına yardımcı olan bu ilimlerden biri de vücûh ve nezâir ilmidir. Arapça’da kelimeler, karinelerin işaret ettiği bağlamda kullanılmakta ve içerdikleri manalar da bu bağlama göre farklılık göstermektedir. Bu yüzden Kur’ân’ın bazı kelimelerinin hangi âyette hangi manaya geldiğinin tespit edilmesi, Kur’ân’ın doğru anlaşılması açısından oldukça önem arz etmektedir. Vücûh ve nezâir ilmi, kelimelerin Kur’ân’da geçtikleri bağlama göre aldığı anlamları inceleyen bir Kur’ân ilmidir. Bu ilmin incelediği kelimeler içinde efrâd kelimeler de vardır. Kur’ân ilimleri açısından efrâd kelime; bir lafzın Kur’ân’da geçtiği tüm âyetlerde sadece iki manada kullanılması ve bir âyet hariç diğer âyetlerde aynı manaya gelirken sadece o bir âyette farklı bir manada kullanılmasıdır. Bu tür kelimelerin incelendiği hicrî IV. asırda yaşamış, Kûfe dil mektebine mensup, dil ve edebiyat âlimi İbn Fâris’in Efrâdü kelimâti’l-Kur’âni’l-azîz adlı risalesi, efrâd konusunda yazılmış tek eser olma özelliğine sahiptir. Fakat İbn Fâris, Kur’ân’daki tüm efrâd kelimeleri eserine almamıştır. Bu çalışmada vücûh ve nezâir ilminin önde gelen eserleri incelenerek efrâd özelliği taşıdığı halde İbn Fâris’in eserine almadığı bu kelimeler tespit edilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
In order to correctly understand the words and phrases in the Quran, one should make use of some auxiliary sciences besides Arabic linguistic rules. This need led to the emergence of many scientific branches regarding the Quran, one of these is the science of wucûh and nazâir. In Arabic language, the words are used in a context as the presumptions indicate, and the meanings would differ with regards to that context. Therefore, determining the meaning of certain words in the Quran used in different verses is important for understanding the Quran accurately. Thus, different meanings of a word in regard to its place in the Quran would be identified and this would preclude incorrect meanings. Afrâd is the wording which has no analog. These words are one in terms of indicating a meaning, as oppose to the fact that the wordings have meanings more than one. Afrâd, in the sense of Quranic sciences, is that a word is used throughout the Quran with the same meaning except in one verse. “Afrâdu Kalimâti’l-Qur’âni’l-Azîz” of Ibn Fâris is the only pamphlet written in the matter of afrâd as the branch of the science of wucûh and nazâir. We try to develop the science of efrâd by determining some other words which are not noted in this pamphlet but having the feature of afrâd
