ANNELERE UYGULANAN ÇOCUKLARININ DUYGUSAL GELİŞİMİNİ DESTEKLEMEYE YÖNELİK EĞİTİM PROGRAMININ ANNELERİN ÇOCUK SEVME DURUMLARINA VE AİLE İŞLEVLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Bu çalışma, annelere uygulanan Çocuklarının Duygusal Gelişimini Desteklemeye Yönelik Eğitim Programının, annelerin çocuk sevme durumlarına, aile işlevlerinden duygusal tepki verebilme, gereken ilgiyi gösterme davranışlarına ve çocuklarının duygu düzenlemelerine olan etkisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın deney grubunu, 48–72 aylık çocuğa sahip 21 anne ve çocukları oluştururken, kontrol grubunu da 48–72 aylık çocuğa sahip 21 anne ve çocukları oluşturmuştur. Deney grubunu oluşturan annelere 13 hafta süre ile haftada bir gün 90 dakika olmak üzere Çocuklarının Duygusal Gelişimini Desteklemeye Yönelik Eğitim Programı uygulanmıştır. Kontrol grubundaki annelere herhangi bir eğitim verilmemiştir. Verilen eğitim programının etkililiğini ölçmek amacıyla Barnett Çocuk Sevme Ölçeği, Aile Değerlendirme Ölçeği’nin Duygusal Tepki Verebilme ve Gereken İlgiyi Gösterme Alt Ölçekleri ve Duygu Düzenleme Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde, annelere uygulanan Barnett Çocuk Sevme Ölçeği, Duygusal Tepki Verebilme ve Gereken İlgiyi Gösterme alt ölçeklerinden elde edilen verilerde ANCOVA kullanılırken, çocuklardan elde edilen Duygu Düzenleme Ölçeği verileri için t Testi kullanılmıştır. Ailelerin demografik özelliklerinin analizinde frekans, yüzde ve ortalama değerleri alınmıştır. Elde edilen bulgular incelendiğinde, annelere verilen eğitim sonunda, annelerin Barnet Çocuk Sevme Ölçeği, Aile Değerlendirme Ölçeği’nin Duygusal Tepki Verebilme ve Gereken İlgiyi Gösterme alt ölçeklerinden aldığı öntest sontest puanlarına bakıldığında, deney ve kontrol grubu ortalama puanlarının anlamlı olarak farklılaştığı görülmüştür. Ayrıca eğitim programına katılan annelerin çocuklarının duygu düzenleme ölçeği puanlarındaki ortalama artışın, herhangi bir eğitim almayan annelerin çocuklarının puanlarındaki ortalama artıştan anlamlı olarak daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak annelere verilen Çocuklarının Duygusal Gelişimini Desteklemeye Yönelik Eğitim Programının, etkili olduğu görülmüştür.
Keywords
Abstract
The current study was carried out to investigate the effect of The Educational Program to Support the Emotional Development of Children that was applied to mothers on the mothers’ case of liking their children, on the behaviours of Affective responsiveness, Affective Involvement as the family functions and on the emotion regulations for their children. The test group of the study was made up of 21 mother having a child at the age of 48-72 months old and their children while control group was comprised of 21 mothers having a child at the age of 48-72 months old. The mothers comprising the test group were applied The Educational Program to Support the Emotional Development of Children for 13 weeks once a week for 90 minutes. In order to assess the efficacy of the educational program given, Barnett Liking of Children Scale, Sub-scales of Affective responsiveness, and Affective Involvement which are considered within Family Assessment Scale and Emotion Regulation Scale were used. In the analysis process of datas, for the Emotion Regulation Scale datas which are attained from children, t test has been used while ANCOVA is used for the Barnett Liking of Children Scale, Affective Responsiveness and Affective Involvement subscale datas which are implemented to mothers. In the analysis of families’ demographic features, frequency, percentage and average values has been considered. In the view of gathered findings, at the end of mothers’ training, considering the pretest and post-test points which are obtained by mothers from Barnett Liking of Children Scale, Family Assessment Scale, Affective Responsiveness and Affective Involvement subscales, it’s seen that the average points of experimental and control groups has differentiated considerably. Besides, it’s determined that the average increase of points of children’s Emotion Regulation Scale whose mothers attended the training programme are considerably higher than those children whose mothers did not attend any training programme. As a conclusion, it was found that The Educational Program to Support the Emotional Development of Children was effective.
Keywords
- Altan, Ö. (2006). The effects of maternal socialization and temperament on children’s emotion regulation. Yüksek Lisans Tezi, Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Bulut, I. (1990). Aile Değerlendirme Ölçeği (Adö) El Kitabı. Ankara: Özgüzeliş Matbaası.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Deneysel Desenler: Öntest-Sontest Kontrol Grubu Desen ve Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
- Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı: İstatistik Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi.
- Çeçen, A. R. (2002). Duyguları yönetme becerileri eğitimi programının öğretmen adaylarının duyguları yönetme becerileri üzerindeki etkisi. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Denham, S. A., Mitchell-Copeland, J., Strandberg, K., Auerbach, S. & Blair, K. (1997). Parental contributions to preschoolers' emotional competence: Direct and indirect effects. Motivation and Emotion, 21(1), 65-86.
- Denham, S. A. (1998). Emotional development in young children. New York: Guilford.
- Dimitrov, D.M. & Rumrill, P.D., Jr. (2003). Pretest-posttest designs and measurement of change. Work, 20, 159 –165.
- Duyan, V., ve Gelbal, S., (2008). Barnett Çocuk Sevme Ölçeğini Türkçeye Uyarlama Çalışması, Eğitim ve Bilim, 33 (148), 40-48.
- Gelbal, S. ve Duyan V. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin Çocuk Sevme Durumlarına Eden Değişkenlerin İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (38),127-137.
- Gençoğlu, C. (2012). Duygu odaklı terapiye dayalı duygusal farkındalık eğitiminin genç yetişkinlerin iyimserlik düzeylerine etkisi. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
- Havighurst, S. S., Harley, A. & Prior, M. (2004). Building preschool children‟s emotional competence: A parenting program. Early Education & Development, 15(4), 423-447.
- Kaptan, S. (1998). Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Tekışık.
- Kıncal, R.Y. (Ed.). (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel.
- Kurtulmuş, Z. (2003). Anne eğitim programının 4-6 yaş grubu çocuğu olan alt sosyo ekonomik düzeydeki annelerin ve babaların aile ilişkilerini algılamasına etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- O’Hagan, M. & Smith, M. (2004). Early Years Child Care & Education: Key Issues. Edinburgh: Bailliere Tindall.
- Onur, B. (2004). Çocuk ve Ergen Gelişimi. Ankara: İmge.
- Özbay, Y. (2004). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi (Kuram-Araştırma-Uygulama). Ankara: Öğreti.
- Ramsden, S. R. & Hubbard, J. A. (2002). Family expressiveness and parental emotion coaching: Their role in children’s emotion regulation and aggression. Journal of Abnormal Child Psychology, 30(6), 657–667.
- Ryder, V. (1995). Parents and Their Children. South Holand: The Goodheart-Willcox.
- Tan, Ş. (2016). SPSS ve Excel Uygulamalı Temel İstatistik-1. Ankara: Pegem Akademi.
- Tekin, N. (2016). Annelere uygulanan çocuklarının duygusal gelişimini desteklemeye yönelik eğitim programının annelerin duygularını yönetmelerine ve çocuklarının olumsuz duyguları ile baş etmelerine etkisinin incelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Ankara.
- Temel, Z. F. & Aksoy, A. B. (2000). Home-based mother training program for 0-3 years of age and its effects on home environment. Psychologie&Education, 25/26 (1-2), 51-57.
- Yapıcı, Ş. ve Yapıcı, M. (2005). Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. Ankara: Anı.
- Yeşilyaprak, B. (Ed.). (2007). Duyguları Fark Etme Ve İfade Etme Psiko-Eğitim programı. Ankara: Nobel.
- Zientek, L., Nimon, K., & Hammack-Brown, B. (2016). Analyzing data from a pretest-posttest control group design: The importance of statistical assumptions. European Journal of Training and Development, 40, 8/9, 638-659, https://doi.org/10.1108/EJTD-08-2015-0066.
