Author :
Abstract
Sadri Etem, Cumhuriyet’in ilk yıllarında yazın hayatına gazetecilikle başlar. Daha sonra mesleğini hikâye ve roman yazarlığı ile bütünleştirir. Yaşadığı devrin (1898-1943) sancılı sürecini omuzlarında taşıyarak kalemiyle, genç hikâyeciler yetiştirmesiyle Türk edebiyatına hizmet eder. Gazeteci, aynı zamanda bir siyasetçi olması hasebiyle toplumdaki yaralardan haberdardır. İşsizlik ve yoksulluk içinde çaresizliklerle boğuşan insanların meseleleri, onun hikâyelerinde önemli bir temadır. Sanayileşen ve modernleşme yolunda hızla gelişme gösteren toplumun yaşadığı aksaklıkları, haksızlıkları eleştirel bir tutumla ifade eder. Yergilerini kurgu ve estetik kaygısından uzak; olay örgüsü düzlemindeki kişiler aracılığıyla yapar. Yazarın, köylü ve şehirli insanın sorunlarını anlatırken genellikle şahıslar için isim kullanmak yerine birisi, öbürü, diğeri, kadın, çocuk gibi tanımlamalar yapması dikkat çekicidir. Hikâyelerinde insanlar işçi-işveren, modern-ilkel gibi zıtlıklarla var olurlar. Adaletsizlik, eşitsizlik, yanlış medeniyet algısı ve kapital baskı gibi unsurların yazarın fikir dünyasını şekillendirdiğini her yapıtında olduğu gibi Silindir Şapka Giyen Köylü adlı eserinde de görmek mümkündür. Burada Ertem’in dili ve ele aldığı konuların en önemli ortak noktası “güncel” olmasıdır. Zira 1933 yılında kaleme aldığı Silindir Şapka Giyen Köylü’ de günümüzde yazılmış gibi sade, akıcı ve anlaşılır bir dil kullanılır. Hikâyelerindeki ortak eleştiri unsurlarından çarpık batılılaşma, ahlaki yozlaşma, batıl inanış, yoksulluk günümüz insanını da tarif eden hususlardır. Genellikle karamsar bir atmosferin hâkim olduğu hikâyelerinde dikkat çekmek istediği sorunlarda mizahın gücünü de kullanır. Bu çalışmada insan hayatındaki problemlerin, incelenen eserde bulunan birden çok hikâyeye yansımasını, sosyal eleştiri çerçevesinde açıklama amaçlanmıştır.
Keywords
Abstract
Sadri Etem begins his literary career in the first years of the Republic on journalism. Subsequently, he integrates his profession with story and novel authorship. He serves to Turkish literature with his pen by raising young storytellers, carrying the painful process of his era (1898-1943) on his shoulders. He is aware of the society's scars as a journalist as well as a politician. The issues of people struggling with despairs in poverty and unemployment are an important theme in his stories. He critically expresses the inaccuracies and malpractices of the society, which is industrializing and developing rapidly on the road to modernization. He makes his pasquinades far from fictional and aesthetic concerns, through people on the platform of story arc. When describing the problems of the peasant and the urban people, it is noteworthy that the author makes definitions like someone, the other, the woman, the child instead of using a name for the individuals. In his stories, people come into being with contradictions like employee-employers, modern-primitive. It is possible to see that the elements like injustice, inequality, false perception of civilization and capital pressure shapes the author's world of ideas in his work "Silindir Şapka Giyen Köylü" just as in his all works. Here, the most important common point of the language of Ethem and the issues he deals with is being up-to-date. In his 1933 book titled Silindir Şapka Giyen Köylü", the author uses a simple, fluent and understandable language like written in this day and age. The common critical elements in his stories like distorted westernization, moral degeneration, superstition, and poverty are the things that describe today's human being. He usually uses the power of humor in the problems he wants to draw attention to in his stories, dominated by a pessimistic atmosphere. In this study, it is aimed to explain the human life problems' reflections in the multiple stories of the study within the scope of social criticism.
Keywords
- Ercilasun, Bilge.(2012). Servet-i Fünun’da Edebi Tenkit, Akçağ Yayınları, Ankara.
- Ercilasun, Bilge.(2012). Servet-i Fünun’da Edebi Tenkit, Akçağ Yayınları, Ankara. Ertem, Sadri. (2012). Fikir ve Sanat. Salkımsöğüt Yayınları. Erzurum.
- Ertem, Sadri. (2013). Türk İnklâbının Karakterleri. Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum. Etem, Sadri. (2008). Silindir Şapka Giyen Köylü. Anekdot Yayınları, Ankara.
- Kolcu, Ali İhsan. (2014). Sadri Etem Toplu Öyküler. Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum.Mardin, Şerif. (2012). Türk Modernleşmesi Makaleler 4. İletişim Yayınları, İstanbul. Plehanov. (1987). Sanat ve Toplumsal Hayat. Sosyal Yayınları, İstanbul.
- Tosun, Muharrem.(2013). Çeviri Eleştirisi Kuramı. Aylak Adam Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul. https://books.google.com.tr./books?isbn=6055904365 (17.03.2019)
