Author :
Abstract
Küresel rekabet ortamı, teknolojik gelişmeler, üretim teknolojilerinin gelişmesi, ürün yaşam dönemlerinin kısalması vb. faktörler üretim giderlerinin yapısını değiştirmiştir. Üretim giderleri içinde direkt işçilik giderlerinin payı azalırken genel üretim giderlerini payı ve önemi artmıştır. Genel üretim giderlerinin üretim giderleri içindeki payı geleneksel üretim ortamlarında %15 iken bugün mühendislik, tasarım gibi dolaylı işçiliklerin ve amortismanların artması nedeniyle yaklaşık %60’tır. Bu duruma uyum sağlamak ve daha doğru maliyet bilgilerine ulaşmak için geliştirilen faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemi kurulması ve çalıştırılması gibi maliyetli ve zaman alıcı faktörler nedeniyle yetersiz kalmış ve çok fazla uygulama alanı bulamamıştır. Arayışlar neticesinde geleneksel faaliyet tabanlı maliyetlemenin gelişmiş bir versiyonu olan sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemi geliştirilmiştir. Çalışmanın amacı, sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemiyle daha doğru maliyet bilgilerine ulaşmak ve yönetimin karar alma sürecine destek olmaktır. Bu amaçla Bursa’da faaliyet gösteren bir ayakkabı üretim işletmesinde çalışmanın uygulaması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgulara göre bir çift ayakkabının birim maliyeti geleneksel faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminde 120 TL iken sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminde 88,46 TL’dir. Ayrıca sürece dayalı faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminde pratik kapasitenin (172.800 dakika) tamamı değil 127.500 dakikası kullanılmıştır. Ürünlere, atıl kapasite (45.300 dakika) maliyeti değil 180.000 TL üretim maliyetinin 132.727 TL’si dağıtılmıştır. Böylece daha doğru ve gerçekçi maliyet bilgilerine ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Global competition environment, technological developments, development of production technologies, shortening of product life periods etc. factors have changed the structure of production costs. While the share of direct labor costs in production costs decreased, the share and importance of general production costs increased. The share of general production costs in production costs was 15% in traditional production environments, but today it is approximately 60% due to the increase in depreciation and indirect labor such as engineering and design The activity-based costing method, developed to adapt to this situation and to achieve more accurate cost information, has been inadequate and has not found much application due to costly and time-consuming factors such as installation and operation. As a result of the quests, time-driven activity based costing method, which is an advanced version of traditional activity based costing, has been developed. The aim of the study is to reach more accurate cost information and to support the decision making process of management by time-driven activity based costing method. For this purpose, the application of the research was carried out in a shoe manufacturing company operating in Bursa. According to the findings, unit cost of a pair of shoes is 120 TL in traditional activity based costing method while 88,46 TL in time-driven activity based costing method. Furthermore, in time-driven activity costing method, 127.500 minutes were used, not the whole of the practical capacity (172.800 minutes). 132.727 TL of the production cost of 180.000 TL was distributed to the products, not the cost of idle capacity (45.300 minutes). Thus, has been reached more accurate and realistic cost information.
Keywords
- Adamu, A. A. ve Olotu, A. I. (2009). The Practicability of Activity-Based Costingsystem In Hospitality Industry. A Journal Of The Department Of Accounting, March: 36–49.
- Anderson, S. ve Putterman, L. (2005). Building the Profit Focused Supply Chain: A Game Plan for Capturing Real Value. White Paper, February: 1-18.
- Barth, M., Livet, A. ve De Guio, R. (2008). Effective Activity-Based Costing For Manufacturing Enterprises Using A Shop Floor Reference Model. International Journal of Production Research, 46 (3): 621–646.
- Bekçioğlu, S., Gürel, E. ve Kızılyalçın, A. (2014). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme: Zeytin Sektörü Uygulaması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan: 19-36.
- Bruggeman, W. ve Moreels, K. (2003). Time-Driven Activity Based Costing a New Paradigm in Cost Management. Bimac Newsletter, May (1).
- Büyükmirza, K. (2000). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi-Tekdüzene Uygun Bir Sistem Yaklaşımı. Ankara: Barış Yayınevi.
- Cardinaels, E. ve Labro, E. (2008). On the Determinants of Measurement Error in Time-Driven Costing. The Accounting Review, 83 (3): 735-756.
- Çankaya, F. ve Aygün, D. (2006). Faaliyet Tabanlı Maliyetleme: Kamu Hastanesi Uygulaması. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (İlke), Güz (17): 93-119.
- Dinler, Z. (1998). Mikroekonomi. Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.
- Eker, M. Ç. (2002). Genel Üretim Giderlerinin Faaliyete Dayalı Maliyet Yöntemine Göre Dağıtımı ve Muhasebeleştirilmesinde 8 Nolu Ana Hesap Grubunun Kullanımı. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1): 237-256.
- Everaert, P. ve Bruggeman, W. (2007). Time Driven Activity Based Costing: Exploring the Underlying Model. Cost Management, March/April: 16-20.
- Everaert, P., Bruggeman, W., Sarens, G., Anderson, S. R. ve Levant, Y. (2008). Cost Modeling in Logistics Using Time-Driven ABC: Experiences from a Whole Saler. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 38 (3): 172-191.
- Gremco, O. V. ve Gremco, Y. L. (2007). “Time-Driven Abc: The Simplification of The Assessment of Costs Through Resorting to Equivalents”, 30th Annual Congress of the Eropean Accounting Association, Lisbon.
- Hoozee, S. ve Bruggeman, W. (2010). Identifying Operational Improvements During The Desing Process of A Time-Driven ABC System: The Role Of Collective Worker Participation And Leadership Style. Management Accounting Research, 21 (3): 185-198.
- Kaplan, R. S. ve Anderson, S. R. (2003). Time Driven Activity Based Costing, White Paper.
- Kaplan, R. S. ve Anderson, S. R. (2004). Time-Driven Activity Based Costing. Harvard Business Review, November.
- Kaplan, R. S. ve Anderson, S. R. (2007). The Innovation of Time-Driven Activity Based Costing. Cost Management, 21(2), 5-15.
- Kırlıoğlu, H. ve Atalay, B. (2014a). Hastane İşletmelerinde Faaliyet Tabanlı Maliyetleme ile Zamana Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetlemenin Karşılaştırması. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 51 (595): 25-43.
- Kırlıoğlu, H. ve Atalay, B. (2014b). Hastane İşletmelerinde Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modellemesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (41), 141-162.
- Koşan, L. (2007). Maliyet Hesaplamasında Yeni Bir Yaklaşım: Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyet Sistemi. Mali Çözüm, (84), 155-168.
- Krug, B., Zanten, A. V., Pirsona, A. S., Ralph, C. ve Borghta, T. V. (2009). Activity-Based Costing Evaluation of a Fludeoxyglucose Positron Emission Tomography Study. Elsevier, Health Policy, (92): 234–243.
- Newman, J. E. ve Robinson, P. (1998). The Cost of Library Services: Activity Based Costing in an Australian Academic Library. The Journal of Academic Librarienship, Semtember: 373-379.
- Okutmuş, E. ve Ergül, A. (2015). Konaklama İşletmelerinde Hedef Maliyetleme, Değer Analizi ve Kaizen Maliyetleme Yöntemlerinin Birlikte Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, Ocak: 97-116.
- Orhan, M. S. ve Bozdemir, E. (2009). Üretim İşletmelerinde Atıl Kapasite Maliyetleri Muhasebeleştirilmesi ve Örnek Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 54-64.
- Pieper, C. M. (1999). Introduction to Activity-Based Costing, ABC Tech White Paper, ABC Technologies Inc.
- Polat, L. (2008). Zaman Sürücülü Faaliyet Tabanlı Maliyetlime Ve Bir Sanayi İşletmesi Uygulaması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Ridderstråle, M. (2017). Comparison Between Individually and Group-Based Insulin Pump Initiation by Time-Driven Activity-Based Costing. Journal of Diabetes Science and Technology, 11 (4): 759-765.
- Saban, M. ve Irak, G. G. (2009). Çağdaş Maliyet Yönetimi Sistemlerinden Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (10): 97-108.
- Stouthuysen, K., Swiggers, M., Reheul, A. M. ve Roodhooft, F. (2010). Time-Driven Activity-Based Costing for a Library Acquisition Process: A Case Study in a Belgian University. Library Collections, Acquisition & Technical Services, (34): 83-91.
- Şenses, O. (2016). http://www.ktu.edu.tr/dosyalar/bmyo_da5b1.pdf, *Erişim Tarihi: 10.04.019+.
- Tibor, C. L., Schultz, S. R., Menaker, R., Weber, B. D., Ness, J., Smith, P. ve Young, P. M. (2017). Improving Efficiency Using Time-Driven Activity-Based Costing Methodology. Journal of The American College of Radiology, 14 (3): 353-358.
- Todorović, M. (2017). Time-Driven Activity-Based Costing as a Tool of Building an Integrated Management System. Facta Universitatis-Economics and Organizations, 13 (1): 45-57.
- Tse, M. ve Gong, M., (2009). Recognition Of Idle Resources İn Time Driven Activity-Based Costing and Resource Consumption Accounting Models. The Journal Of Applied Management Accounting Research, 7 (2): 41-54.
- Tutkavul, K. ve Elmaci, O. (2016). Stratejik Karar Alma Perspektifinden Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modeli ve Zamana Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme Modelinin Karşılaştırılmasına Yönelik Ampirik Bir Çalışma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 18 (4), 825-853.
- Wegmann, G. (2009). The Activity-Based Costing Method: Development and Applicatinos. The Iup Journal of Accounting Research, 8 (1), 7-22.
- Yılmaz, R. ve Baral, G. (2007). “Kurumsal Performans Yönetimi’nde “Sürece Dayalı Faaliyet Tabanlı Maliyetleme”, V. Uluslararası Türk Dünyası Sosyal Bilimler Kongresi, Haziran, Kırgısiztan.
