Author :
Abstract
Mithat Cemal Kuntay (1887-1956)’ın tarafından kaleme alınan “Üç İstanbul” (1938) romanı II. Abdülhamit, II. Meşrutiyet ve Mütareke dönemlerinin sosyal hayatını, kültürünü, siyasetini ele alması bakımından dikkate değer bir eserdir. Roman zaman olarak 93 Harbi’nin yaşandığı 1877 yılından Millî Mücadele’nin gerçekleştiği 1922 yılları arasını kapsamaktadır. Bu zaman diliminde yaşanan savaşlar, siyasal belirsizlikler, yönetimsel sorunlar toplumsal ve siyasal hayatı derinden sarsmıştır. Ülkeyi yönetenlerin zafiyetleri, beceriksizlikleri, sorumsuzlukları, menfaatperestlikleri bireyi, toplumu ve devleti kaçınılmaz bir yozlaşmanın içine sürüklemiştir. Özündeki iyi nitelikleri birtakım dış etkenlerle zamanla yitirmek, soysuzlaşmak, özünden uzaklaşmak gibi anlamlar taşıyan yozlaşma olgusu “Üç İstanbul” romanının ana temalarından birini oluşturmaktadır. Romanda, eserin başkahramanı Adnan'ın yaşam çizgisi izlenerek onun etrafında yer alan kişi(lik)ler, Adnan'ın diyalog içinde bulunduğu çevre ve insanlar toplumsal yaşam alanının bütünüyle ilgili bir kanıya varılmak amacıyla bol ayrıntıya yer verilerek hikâye edilir. Mithat Cemal, yozlaşmayı “Üç İstanbul”da daha belirgin kılmak için şahıs kadrosunun büyük bir kısmını olumsuz karakter üzerine inşa etmiştir. Roman, vatan hainlerinden, kozmopolitlerden, muhbirlerden, jurnalcilerden, rüşvetçilerden, menfaatperestlerden, ahlaksızlardan, riyakârlardan, dalkavuklardan, hayat kadınlarından, asalaklardan, hırsızlardan oluşan geniş bir şahıs kadrosuna sahiptir. Her üç dönem üç farklı konağın çevresinde geçer. Roman kahramanları dönemden döneme göre farklı kimliklere dönüşür. Bu çalışmada bireysel, toplumsal ve siyasal yozlaşmanın “Üç İstanbul” romanında nasıl ele alındığı irdelenecektir.
Keywords
Abstract
Mithat Cemal Kuntay (1887-1956)'s “Three Istanbul” (1938) novel II. Abdulhamit, II. It is a remarkable work in terms of addressing the social life, politics and culture of The Constitutional and Armistice periods. The novel covers the period from 1877, when 93 War took place, to 1922, when the National Struggle took place. The wars, political uncertainties and administrative problems during this period have deeply shaken social and political life. The weakness, incompetence, irresponsibility, and vested interests of those who run the country have driven the individual, society and the state into inevitable corruption. The phenomenon of corruption, which has the meanings of losing the good qualities in its essence with some external factors, becoming degenerate and moving away from its essence, is one of the main themes of the novel “Three Istanbul”. In the novel, The life line of Adnan, the protagonist of the work, is followed, and the personalities around him, the environment in which Adnan is engaged in dialogue, and the people, are told in plenty of detail in order to reach a conclusion about the entire social life space. In order to make corruption more apparent in the novel, Mithat Cemal has created a large part of the personal cast of negative characters. All three periods pass around three different hosts. The novel's protagonists change from period to period to different identities. The novel has a large cast of individuals consisting of traitors, cosmopolitans, informants, jurnalists, bribes, vested interests, depraved, rioters, flattery, prostitutes, parasites, thieves. The aim of this study is to examine how individual, social and political corruption is dealt with in the novel “Three Istanbul”.
Keywords
- Akbal, O. (1984. 20. 01). Nedir Bu ‚Sultan Hamid‛ Tutkusu?. Cumhuriyet Gazetesi.
- Aktan, C. C. (2001). ‚Siyasal Ahlak ve Siyasal Yozlaşma‛. Yolsuzlukla Mücadele Stratejileri, Ankara: Hak- İş Yayınları.
- Alpaslan, Z. ve Aydoğan, N. (2016). Üç İstanbul, Romanda Estetik Kalkışma-2, (ed. Cengiz Gündoğdu). İstanbul: İnsancıl Yayınları.
- Alver, K. (2002). Üç İstanbul Üzerine Sosyolojik Okuma Denemesi. İlmi Araştırmalar. S. 15. s. 19-26.
- Çağan, K. ve Alver, K. (2002). ‚Üç İstanbul ya da Bir Çözülüşün Zayıf Halkaları.‛ Hece Türk Romanı Özel Sayısı, 65/66/67 (Mayıs/Haziran/Temmuz). s. 600-607.
- Ayvazoğlu, B. (2010). 1924 Bir Fotoğrafın Uzun Hikâyesi. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Enginün, İ. (1991). Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Göktürk, H. İ. (1987). Mithat Cemal Kuntay. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- İleri, S. (2015). Edebiyatımızda Sevdiğim Romanlar Kılavuzu. İstanbul: Everest Yayınları.
- Kahraman, K. (2002). Mithat Cemal Kuntay. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 26. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- Kantarcıoğlu, S. (2007). Türk ve Dünya Romanlarında Modernizm. Ankara: Paradigma Yayıncılık.
- Kızılçelik, S. ve Erjem, Y. (1994). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü. Ankara: Atilla Kitabevi.
- Koç, M. (2005). Türk Romanında İttihat Terakki. İstanbul: Temel Yayınları.
- Kudret, C. (1998). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman 2. 6. Baskı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
- Kuntay, M. C. (1998). Üç İstanbul. İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
- Millî Eğitim Bakanliği (2006). Meslek Etiği. Mesleki Eğitimi Ve Öğretimi Güçlendirilmesi Projesi. Ankara.
- Mutluay, R. (1983). ‚Önsöz: Mithat Cemal Kuntay ve İstanbulları.‛ Üç İstanbul. İstanbul: Sander Yayınları.
- Naci, F. (1997). 50 Türk Romanı. İstanbul: Oğlak Yayınları.
- Ozansoy, H. F. (2016). Edebiyatçılar Geçiyor. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Örgen, E. (2002). Üç İstanbul Romanında Anlatıcı ve Bakış Açısı. Selçuk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Dergisi. Bahar, S.11, s. 163-169.
- Sanay, A. B. (2002). Mithat Cemal Kuntay, Hayatı, Sanatı ve Eserleri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı
- Sizgen, B. A. (2009). Mithat Cemal Kuntay ve Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Romanlarında İstanbul. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
- Taner, H. (1984, 12 Şubat). Bir Dizi Üzerine. Milliyet Gazetesi.
- Tanpınar, A. H. (1995). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Timur, T. (2002). Osmanlı –Türk Romanında Tarih, Toplum ve Kimlik, 2. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi.
- Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. 11. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Vural, M. K. (2006). Savaş Yıllarında Millî Bir Burjuvazi Oluşturma Çabası Olarak ‚Harp Zenginleri‛ ve Buna Yönelik Eleştiriler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVI/32 (Bahar/Spring), ss. 109-131.
- Yalçın, A. (2002). Siyasal ve Sosyal Değişmeler Açısından Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı (1920-1946). Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yavuz, H. (1977). Roman Kavramı ve Türk Romanı. Ankara: Bilgi Yayınevi.
