Author :
Abstract
Vecihi Timuroğlu’nun “Fırat’a Masallar” kitabında 11 masal bulunmaktadır. Timuroğlu bu masalların 10 tanesini Türkiye’yi yöre yöre dolaşıp derlemiş, daha sonra kendi biçemi ile kaleme almış ve kitap olarak yayınlamıştır. Kitabın içinde bulunan 10 masal Türkiye’nin Hakkâri (Turaç Kız), Silifke (Kızkalesi Efsanesi), Diyarbakır (Amidih Piri), Rize (Avcı Pirim), Tarsus (Kahf Eshabı), Başkale Ağrı Dağının Mağaraları), Suphan Dağı (Ağrı Dağı Efsanesi), Kars (Uğuz) ve Sivas (Ozanların Kenti) yörelerinden derlenmiş, bir anlatı ise Moğol tarihçisi Reşidü’d Din’in Camiü Tevarih (Ergenekon) kitabından alınmıştır. Kitapta bir tek Fırat’ın Doğumu adlı anlatının hangi yöreden derlendiği yer almamaktadır. Ancak içinde Türkiye haritası üzerinde bulunan birçok yer adı geçmektedir. Kitapta masal olarak adlandırılan bu anlatıları ayrı kılan bir yapı göze çarpmaktadır. Bu anlatılar her ne kadar genel anlamıyla masal olarak sınıflandırılmış olsa da masal değillerdir. Anlatılarda birçok edebi türün özellikleri iç içe geçmekte ve halk yazınına ait olmayan yapılar dikkat çekmektedir. Örneğin tek bir anlatının içinde masal, söylence, destan gibi halk edebiyatı türlerinin özelliklerini görmek olasıdır. Bunun dışında özellikle toplumsal olguları içeren kısımlarda yazarın kendi düşüncelerini de anlatıya eklediği gözden kaçmamaktadır. Dikkat çeken unsurlardan biri de anlatılarda yer alan yer adlarının gerçek ve Türk edebiyatında bulunan halk şairlerine, anlatılarına da göndermelerde bulunulmasıdır. Anlatının içinde başka bir anlatı da görülmektedir. Kısaca Vecihi Timuroğlu metinlerarasılığı da kullanmıştır.
Keywords
Abstract
There are 11 tales in Vecihi Timuroğlu's book “Tales for Fırat” contains 11 tales. Timuroğlu have compiled 10 of these tales by traveling the Turkey region-by-region, which later he redacted in his own style and published as a book. 10 of these tales in this book has been compiled from Turkey's Hakkâri (Turaç Kız), Silifke (The Legend of Maiden's Castle), Diyarbakır (Amidih Piri), Rize (Avcı Pirim), Tarsus (Kahf Eshabı), Başkale (Caves of Mount Ararat), Mt. Suphan (Legend of Mount Ararat), Kars (Uğuz) and Sivas (City of the poets) regions; while one is excerpt from the book “Jami’ al-Tawarikh” (Ergenekon) by the Mongol historian Rashid-al-Din. In the book is only the region of the story "the birth of Fırat" not specified. But many place names that can be found on the map are given. A structure that distinguishes these tales stands out in the book. Even though these narratives are generally classified as tales, they are not. The features of many literary genres are intertwined in these narratives and the structures that does not belong to the folk tales draws attention. For example, in a single narrative, the characteristics of genres of popular literature such as fairy tales, myths and epics can be represented. Especially it is not to be overlooked as writer adds his own thoughts to the narrative in the parts that includes social phenomena. One of the noteworthy elements is that the place names in the tales are referred to the genuine-and-Turkish poets. There is another story in the narrative. In short, Vecihi Timuroğlu also used intertextuality.
Keywords
- Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık / Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları.
- Aktulum, K. (2011). Metinlerarasılık / Göstergelerarasılık. Ankara: Kanguru Yayınları. Belge, M. (1998). Edebiyat Üstüne Yazılar. İstanbul: İletişim Yayınevi.
- Borotav, P. N. (1992). Zaman Zaman İçinde. İstanbul: Adam Yayınevi.Borotav, P. N. (1994). 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: Gerçek Yayınları.Çalışlar, A. (çev.) (1993). Kültür Sözlüğü. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınları.
- Deng, S. (2011). ‚Sudanlı Kölenin Durban Konuşması‛. Haber Merkezi. Erişim Tarihi: 19.03. 2019. http://www.hasturktv.com/dunyada_bugun/3052.htm.
- Der Brockhaus (2003). Brockhaus. Leipzig- Mannheim: F. A. Brockhaus. Elçin, Ş. (1998). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınevi.
- Fikriyat (2018). ‚İnsanlığın En önemli Sorunu: Modern Kölelik‛. Fikriyat. Erişim Tarihi: 19.03. 2019. https://www.fikriyat.com/galeri/dunya/insanligin-en-onemli-sorunu-modern-kolelik.
- Hackordnung, (2010), ‚Hackordung‛, Lern Helfer. Erişim Tarihi: 28.03. 2019. https://www.lernhelfer.de/schuelerlexikon/biologie/artikel/hackordnung.
- Hakkâri İl Kültür Turizm Müdürlüğü (2019). ‚Hakkâri Coğrafyası‛. Hakkâri İl Kültür ve TurizmMüdürlüğü. Erişim Tarihi: 22.03. 2019. http://www.hakkarikulturturizm.gov.tr/TR- 159074/yeryuzu-sekilleri.html.
- Hançerlioğlu, O. (1996). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Hikaye Oku (2017). ‚Gülen Ayva Ağlayan Nar‛. Hikaye Oku. Erişim Tarihi: 22.03. 2019. https://hikayelerimizden.com/uncategorized/aglayan-nar-ile-gulen-ayva.html.
- İmrek, H. (2016). ‚Efsanevi Çift Çukurlar: Cennet ve Cehennem‛. Evrensel. Erişim Tarihi: 11.04. 2019. https://www.evrensel.net/haber/287865/efsanevi-cifte-cukurlar-cennet-ve-cehennem.
- Kabaklı, A. (1994). Türk Edebiyatı. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
- Kaya, K. (2015). ‚Eshab-ı Kehf Hikâyesi‛. Yolda Olmak-Gezi Rehberi. Erişim Tarihi: 03.04. 2019. https://yoldaolmak.com/eshab-i-kehf-tarsus.html.
- Kömürcü, M. C. (2108). ‚Nuh’un Gemisi Nedir? Nuh’un Gemisi hakkında bilgiler‛. Molatik. ErişimTarihi: 03.04. 2019. http://www.milliyet.com.tr/Nuh-un-Gemisi-nedir--Nuh-un-Gemisi- hakkinda-bilgiler-molatik-586/.
- Kramer, S. N. (1998). Tarih Sümer’de Başlar. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
- Lüthi, M. (1947). Das europäische Volksmärchen. Bern und München: A. Francke AG. Verlag.Lüthi, M. (1961). Volksmärchen und Volkssage. Bern und München: A. Francke AG. Verlag.
- Maltaş, R. (2018). ‚Fırat Nehri 3 Ülkeye Hayat Veriyor‛. Erişim Tarihi: 28.03. 2019. https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/firat-nehri-3-ulkeye-hayat-veriyor/1228871.
- Marshall, G. (1999, 2003). Sosyoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Nohlen, Dieter (1995). Wörterbuch Staat und Politik. Bonn: Bundeszentrale für Politische Bildung.Öncül, R. (2000). Eğitim ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. Özdemir, E. (1994). Yazınsal Türler. Ankara: Ümit Yayınevi.
- Özdoğan, M. (2013). ‚Fırat Uygarlıkları: Tarihin Aktığı Yer‛. Atlas Dergisi. Erişim Tarihi: 28.03. 2019. https://www.atlasdergisi.com/kesfet/arkeoloji/tarihin-aktigi-nehir.html.
- Özkan, Ş. (2006-2015). ‚Zeus-Tifon Söylencesi‛. Yumutepe. Erişim Tarihi: 11.04. 2019. http://www.yumuktepe.com/zeus-tifon-soylencesi-arst-sahin-ozkan-2/.
- Parlatır, İ. (1998). Türkçe Sözlük. 2. C., Ankara: Türk Dil Kurumu Yay.
- Petsch, R. (1942). Wesen und Formen der Erzählkunst. Halle (Saale): Max Niemeyer Verlag. Reallexikon der Deutschen Literaturgeschichte (1958). Berlin: Walter de Gruyter & Co.
- Sakaoğlu, S. (2009). ‚Kız Kalesi Efsanesi‛. Erişim Tarihi: 11.04. 2019. çokbilgi.com.https://www.cokbilgi.com/yazi/kiz-kalesi-efsanesi-mersin-saim-sakaoglu/. Schödel, S. (1977). Märchenanalysen. Stuttgart: Reclam.
- Schweikle, G. Ve Schweikle, I. (1990). Metzler Literatur Lexikon. Stuttgart: Metzlersche Verlagsbuchhandlung.
- Tarihi Olaylar (2019). ‚Anadolu Beylikleri Dönemi‛. Tarihi Olaylar. Erişim Tarihi: 12.04. 2019.http://www.tarihiolaylar.com/tarihi-olaylar/anadolu-beylikleri-donemi-747. Tarihi Olaylar (2019). ‚Sümerler‛. Tarihi Olaylar. Erişim Tarihi: 03.04. 2019.
- Timuroğlu, V. (1990), Fırat’a Masallar, İstanbul: Sosyal Yayınları.
- Tufan, G. (2019). ‚Âb-ı Hayat Suyu‛. Erişim Tarihi: 11.04. 2019. Bilgiustam.com, https://www.bilgiustam.com/ab-i-hayat-suyu/.
- Ünsal, H. (2016). ‚Modern Zaman Köleliği: Kölelik Nedir?‛. İndigo Dergisi. Erişim Tarihi: 19.03. 2019 https://indigodergisi.com/2016/05/modern-zaman-koleligi-kolelik-nedir/.
- Veries, J. (1961). Heldenlied und Heldensage. Bern: A.Francke AG Verlag.
- Yıldırım-Aksöz, M. (2009). Yazınsal Türler. Konya: Çizgi Yayınevi.
- Yıldırım-Aksöz, M. (2012). Kısa Anlatı Türleri ve Öğretimi. Konya: Çizgi Yayınevi.
- Yıldırım-Aksöz, M., Akbulut, N., Akçam, A. Ve Korkankormaz, B. (2004). Vecihi Timuroğlu Kitabı. Şanlıurfa: Yom Yayınları.
