Author :
Abstract
Modernleşme ve küreselleşme insanoğlunun yaşadığı iki önemli süreçtir. Her iki süreçte toplumsal hayatta çok önemli değişiklikler yaşanmıştır. Bu anlamda modernleşme ve küreselleşmenin etkilediği en önemli sosyal kurumların başında din ve dinin taşıyıcısı dini gruplar gelmektedir. Modernite akla çok büyük önem vermiştir. Bu nedenle toplumsal ilişkilerde ve kurumlarda akılcı esaslar uygulamıştır. Bu yüzden moderniteye “Akıl Çağı” ismi verilmiştir. Modern dönemde, özellikle sekülerleşmeyle birlikte, dinin sahip olduğu güç ve etki kaybolmaya başlamış ve dinin yerini rasyonel bilimin açıklama modelleri almıştır. Bu nedenle modernizmin dini dar bir alana hapsettiğini söylemek mümkündür. Modernitenin dini dar bir alana hapsetmesine rağmen küreselleşmenin başlamasıyla dinin önündeki engeller kalkmaya başlamıştır. Başka bir ifadeyle, insanlar küreselleşme döneminde dinin toplumsal hayattaki canlanmasına ve kutsalın dönüşüne tanıklık etmişlerdir. Türkiye’deki dini gruplar da modernite ve küreselleşme sürecinden etkilenmişler ve çeşitli iddialarla gündeme gelmeye başlamışlardır. Bu iddiaların temelini oluşturan ana unsur dini grupların sekülerleştikleri ve asli görevlerinden uzaklaştıkları söylemidir. İşte bu çalışmanın amacı, Türkiye'deki dini grupların nasıl sekülerleşmeye ve radikalleşmeye başladıklarını tartışmaktır. Bunun için birinci adımda Batı’da modern ve küresel dönemde dine biçilen rol üzerinde durulmaktadır. Daha sonra mevcut durumdan hareketle Türkiye'de sekülerleşen dini grupların radikalleşme tehlikesi ele alınmaktadır. Son olarak da Türkiye'deki dini grupların radikalleşme tehlikesinin önüne geçilebilmesi için çeşitli önerilerde bulunulmaktadır.
Keywords
Abstract
Modernization and globalization are two important processes for human beings. Both processes have undergone significant changes in social life. In this sense, the most important social institutions affected by modernization and globalization are religion and religious groups that are the bearers of religion. Modernity has given great importance to the mind. Therefore, it has applied rational principles in social relations and institutions. Therefore, modernity is called “Age of Reason. In the modern era, especially with secularization, the power and influence of religion began to disappear and religion was replaced by models of explanation of rational science. Therefore, it is possible to say that modernism confines religion to a narrow space. Although modernism imprisoned religion in such a narrow space, with the onset of globalization, the obstacles to religion began to disappear. In other words, people witnessed the revival of religion in social life and the return of the sacred during the period of globalization. Religious groups in Turkey also influenced by modernity and globalization processes and have begun to come up with a variety of claims. The basis of these claims is the discourse that religious groups are secularized and distanced from their essential duties. That's the purpose of this study to discuss the religious groups in Turkey how they begin to secularization and radicalization. The first step is to focus on the role of religion in the modern and global era in the West. Then, moving from the current situation are discussed the danger of radicalization of secularized religious groups in Turkey. Finally, various proposals are made in order to prevent the radicalization of religious groups in Turkey.
Keywords
- Akın, M. H. (2017). Türkiye Modernleşmesi Karşısında Dini Gruplar, İnsan & Toplum Dergisi, 7 (1), 1-24.
- Altıntaş, R. (2002. Teolojik Sekülerleşmenin Neden Olduğu İnanç ve Davranış Problemleri, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 6, Sivas, 55-83.
- Arslan, H. (2012). Dini Gruplar ve Siyaset Yeni Asya, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
- Arslan, H. (2016a). Küreselleşme ve Din İlişkisinin Yeni Ürünü: Din Motifli Küresel Terörizm, Güvenlik Çalışmaları Dergisi, C. 18, S. 1, Ankara: Polis Akademisi Yayınları, 177 - 212.
- Arslan, H. (2016b). Türkiye’de Dinî Oluşumların Varlık Sebepleri ve Bu Oluşumların İç Güvenlik Açısından Değerlendirilmesi, Second Sarajevo International Conference on “EU Integration & Balkan Countries”, International University of Sarajevo, May 17-20, Proceedings Book, V. 3, 235-256. https://fba.ius.edu.ba/second-sarajevo-international-conference-fba.
- Arslan, H. (2016c). Dini Gruplar ve Siyaset -2 FETÖ/PDY, Ankara: Ankara Okulu Yayınları.
- Aydın , A. H. ve Türkoğlu, M. E. (2011). "Dinî Motifli Terör" Kavramı, Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildiriler Kitabı, C. 1, Ankara: Atatürk Kültür, Dil Ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, 163-172.
- Bodur, H. E. (2004). Küreselleşmenin Dini Alandaki Etkisi ve Ulus Devlet, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 4, Aralık, 9-26.
- Bodur, H. E. (2017). Sosyolojik Perspektiften Türkiye’de Dinî Gruplar: KSÜ İlahiyat Fakültesi Öğrencileri Üzerine Boylamsal Bir Araştırma, Dinî Gruplar, Siyaset ve Bürokrasi, Ed.: Kemal Ataman, İsmail Güler ve Vejdi Bilgin, Bursa: Akademi Yayınları, 335-365.
- Büyükkara, M. A. (2018). Selefi Aşırıcılık ve Tedhiş: Sebepler, Önlemler ve Bazı Teklifler, Radikalleşme Şiddet ve Terörizm, Ed.: Salih Zeki Haklı, Ankara: Polis Akademisi Yayınları, 138-150.
- Coştu, Y. (2003). Homojenlik ve Heterojenlik Arasında Küreselleşme-Din İlişkisi, İslâmiyât, C. 6, S. 2, Nisan-Haziran Ankara, 67-76.
- Demir, H. (2017). Radikalleşme: Teröre Giden Yol. https://www.tepav.org.tr/tr/blog/s/5868, Erişim Tarihi: 25 Ağustos 2019.
- Gölpınarlı, A. (1969). 100 Soruda Türkiye'de Mezhepler ve Tarikatler, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
- Gözütok, Ş. (2003). “Küreselleşme, Avrupa Birliği, Türkiye ve Din Eğitimi”, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Girişinin Din Boyutu, Ankara: DİB Yayınları.
- Güngör, E. (2006). İslâmın Bugünkü Meseleleri, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- http://mustafaozturkarsivi.blogspot.com.tr/2016/08/bin-nasihat-bir-musibetten-evla-olsun.html, Erişim Tarihi: 28 Ağustos 2019.
- http://www.hurriyet.com.tr/gundem/son-dakika-iki-turk-cemaati-umrede-kavga-etti-cok- sayida-yarali-var-40441618, Erişim Tarihi: 28 Ağustos 2019.
- https://www.sabah.com.tr/gundem/2016/11/16/metin-kaplan-serbest-birakildi, Erişim Tarihi: 10 Ağustos 2020.
- İnce, A. (2017). Nakşîlik-Siyaset İlişkisi Bağlamında Türkiye’de Dinî Gruplar ve Milli Görüş, Turkish Studies, Volume 12/10, 143-164.
- Kara, İ. (2008). Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele Olarak İslâm, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Kara, İ. (2005). İslâmcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri, Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce: İslâmcılık, C. 6, İstanbul: İletişim Yayınları, 34-67.
- Kirman, M. A. (2008). Sekülerleşme Perspektifinden Dini ve Seküler Fundamentalizmler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 1, S. 2, 274-291.
- Küçükcan, T. (2005). Modernleşme ve Sekülerleşme Kuramları Bağlamında Din, Toplumsal Değişme ve İslâm Dünyası, İslâm Araştırmaları Dergisi, S. 13, İstanbul: İSAM Yayınları, 109-128.
- Mumcu, U. (1993). Rabıta, Ankara: Gazi Kitabevi.
- Olgun, H. (2004). Protestan Teolojide Şiddet Güdüleri ve İslam Terörü Algısı, Dini Araştırmalar Dergisi, C. 7, S. 20, Ankara: Haziran, 101-119.
- Öz, S. (2014). Sosyolojik Bir Olgu Olarak Dini İhya Hareketlerinin Temelleri, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14 (1), 187-213.
- Özemre, A. Y. (1994). Tarikat Nedir Ne Değildir? Çağrışım, Yıl: 2, S. 19, Mayıs, 5-10.
- Paz, O. (2000). Şiir ve Modernite, Çev.: Nilgün Tutal, Modernite Versus Postmodernite, Der.: Mehmet Küçük, Ankara: Vadi Yayınları.
- Perşembe, E. (1996). Almanya'da Türklere Ait Dinî Kuruluşlar, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 8, Samsun, 157-180.
- Saymaz, İ. (2019). Şehvetiye Tarikatı, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Schiffauer, W. (2000). The end of the Caliphate State? The Metin Kaplan case, ISIM Newsletter, June, 5, p. 27.
- Subaşı, N. (1995). Din, Aydın ve Meşruiyet, Türkiye Günlüğü, S. 35 Ankara: Cedit Yayınları.
- Taylor, C. (2014). Seküler Çağ, Çev.: Dost Körpe, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Tekin, M. (2012). Batı’da Sekülerlik ve Türkiye Müslümanlığının Seküler İçerimleri, İnsan & Toplum, 2 (4), 181-204.
- Touraine, A. (2002). Modernliğin Eleştirisi, Çev.: Hülya Tufan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Tümer, G. (1994). “Din”, İslâm Ansiklopedisi, C. 9, İstanbul: TDV Yayınları, 312-320.
- Usta, N. (2003). Küreselleşme ve Din, Dini Araştırmalar Dergisi, C. 6, S. 17, Ankara, Haziran, 179-183.
- Yerlikaya, T. (2017). Diasporik Bir Tehdit Olarak FETÖ: Algılar, Manipülasyonlar ve Mücadele Biçimleri, Dinî Gruplar, Siyaset ve Bürokrasi, Ed.: Kemal Ataman, İsmail Güler ve Vejdi Bilgin, Bursa: Akademi Yayınları, 435-488.
