Author :
Abstract
Globalleşmeyle birlikte her alanda değişme ve gelişme yaşandığı gibi işletmeler de hızla değişime uğramaktadır. Ulaşım, iletişim, bilgi ve teknolojik gelişimler birçok alanda değişimi zorunlu hale getirmiştir. Bu süreçte yaşanan zorlayıcı rekabet ortamı, daha az maliyetle daha fazla üretim düşüncesi ve başka belirsizlikler etik ya da yasa dışı davranmayı ortaya çıkarabilmektedir. Açık etme (whistleblowing) etik veya yasa dışı bu davranışların açığa çıkarılmasında oldukça önemlidir. Açık etme (whistleblowing) kavramı, kurumlarda etik/ahlaki olmayan veya yasa dışı davranışların kurum içinde ve/veya kurum dışında duyurulması olarak ifade edilmektedir. Örgütsel bağlılık ise çalışanların işletmenin hedef ve değerlerine yüksek seviyede inanması ve kabul etmesi anlamına gelmektedir. Bireysel, örgütsel ve toplumsal fayda düşünüldüğünde, açık etme kavramı çok önem arz etmektedir. Hastanelerde insan hayatı söz konusu olduğundan hataların asgari düzeye indirilmesi ve alınacak önlemler konusunda açık etmenin yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bu çalışma Giresun ili merkezinde hizmet vermekte olan 2 özel hastane çalışanları üzerinde anket yöntemi ile yapılmıştır. Çalışmada açık etme ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmaya toplam 196 hastane çalışanı katılmıştır. Anket sonucu elden edilen veriler SPSS programı kullanılarak, korelasyon analizi ve regresyon analizleri yapılmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; açık etme boyutlarının tamamı ile örgütsel bağlılık arasında anlamlı pozitif yönde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Regresyon analizi sonuçlarına göre ise; açık etme boyutlarının tamamının örgütsel bağlılığı olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
With globalization, changes and developments are experienced in every field and businesses are also changing rapidly. Transport, communication, information and technological developments have made changes in many areas compulsory. A compelling competitive environment, greater production considerations at lower costs, and other uncertainties can lead to ethical or illegal behavior. Whistleblowing is very important in revealing these ethical or illegal behaviors. Whistleblowing is defined as reporting non-ethical, immoral and/or unlawful behaviour inside and/or outside an institution. Organizational commitment implies a worker’s high level of belief and acceptance of the institution’s goals and values. When we think of the individual or organizational and social benefits the whistleblowing function is very important. When it comes to hospitals, human life is the main concern. Whistleblowing can help in preventing bad outcomes. This study is conducted by surveying workers of two private hospitals located in central Giresun. This study examines the relationship between whistleblowing and an organizations commitment to its’ values. 196 hospital workers participated in this survey. Correlation analysis and regression analysis was performed by using data obtained from questionnaire with SPSS program. According to correlation analysis, it was determined that a significant positive relationship between all dimensions of whistleblowing and organizational commitment. According to the results of regression analysis; it was determined that a positive effect of all dimensions of whistleblowing on organizational commitment.
Keywords
- Aktan, Ç. C. (2015). Organizasyonlarda Yanlış Uygulamalara Karşı Bir Sivil Erdem, Ahlaki Tepki ve Vicdani Red Davranışı: Whistleblowing, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 1936.
- Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of occupational psychology, 63(1), 1-18.
- Ayar, M. ve Özmen, C. (2017). Açık Etme (Whistleblowing) ve İspiyonlama. 5. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı, 3-4 Kasım 2017, Antalya, Türkiye.
- Aykanat, Z. ve Vural, A. G. M. F. (2019). Bilgi Uçurma (Whistleblowing) Davranışı. Olumsuz Boyutlarıyla Örgütsel Davranış, 49.
- Bakar, Şaban (2012). Çalışanların, İş Yerlerinde Karşılaştıkları Etik Olmayan Durumları Raporlama Eğilimleri ve Bir Uygulama. Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
- Bedük, A. (2018). Örgüt Psikolojisi Yeni Yaklaşımlar, Güncel Konular. Konya: Atlas Akademi.
- Blumberg, G. (1971). "Corporate Responsibility and the Employee's Duty of Loyalty and Obedience: A Preliminary Inquiry", Oklahoma Law Journal, 24, 1971, pp.279, 297.
- Bowie, N., (1982). "Blowing the Whistle and Other `Why be Moral Questions?'", Business Ethics, Prentice Hall, Englewood Cliffs NJ. pp.138-149.
- Celep, C. ve Konaklı, T. (2012). Bilgi ifşası: Eğitim Örgütlerinde Etik ve Kural Dışı Uygulamalara Yönelik Bir Tepki, e-internationaljournal of educationalresearch, 3(4), 65-88.
- Çiğdem, Serpil (2013). Büro Yönetiminde Whistleblowing ve Etik İlişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Büro Yönetimi Özel Sayısı (1), 93- 109.
- Erceylan, N. (2010). Yöneticilerin liderlik davranışlarının çalışanların örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkileri ve bir araştırma. İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya.
- Gökçe, A. T. (2014). Okullarda Bilgi Uçurma: İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık İlişkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (22), 261-282.
- Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Gürer, A. ve Çiftçi, G. E. (2018). The Relation between Machiavellianism, Organizational Commitment and Ethical Leadership: A Field Research on Academicians in Turkey, 10(2), 570-597.
- Güriş S. ve Astar, M. (2014). Bilimsel araştırmalarda SPSS ile istatistik. DER Yayınları, İstanbul.
- Hersh, M. A. (2002). Whistleblowers heroes or traitors? Individual and collective responsibility for ethical behavior. Annual Reviews in Control, 26(2), 243‐262.
- Karadal, H. ve Erdem, A. T. (2018). Örgütsel Adalet, Örgütsel Vatandaşlık ve Örgütsel Güven Algılarının Analizi: Selçuk Üniversitesi Örneği.
- Koç, E. (2017). Örgütsel Bağlılık Düzeylerine Göre Whistleblowing (İfşa) Davranışı Üzerine Bir Araştırma. KTO Karatay Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
- Luthans, F, (1992). Organizational Behavior. New York: McGrawHill Inc.
- Meyer, J.P. ve Allen, N.J. (1997). Commitment in the workplace. theory, research and application. London: SAGE.
- Miceli, M. P. ve Near, J. P. (1985). Characteristics of Organizational Climate And Perceived Wrongdoing Associated With Whistleblowing Decisions, Personnel Psychology, 38(3), 525-544.
- Nunally, J. C. (1978). Psychometric theory, McGraw-Hill, New York.
- Önder, M. E., Akçıl, U. ve Cemaloğlu, N. (2019). The Relationship between Teachers’ Organizational Commitment, Job Satisfaction and Whistleblowing Sustainability, 11(21), 5995.
- Park, H., Rehg, M. T. ve Lee, D. (2005). The influence of confucian ethics and collectivism on whistleblowing ıntentions: a study of south korean public employees. Journal of Business Ethics, 58 (4): 387-403.
- Porter, L. W., Steers, R. M., Mowday, R. T. ve Boulian, P. V. (1974) “Organizational Commitment, Job Satisfaction, And Turnover Among Psychiatric Technicians”, Journal of Applied Psychology, Vol. 59, No. 5, p. 603-609.
- Uludağ, G. (2018). Örgütsel Bağlılık ile İşgören Performansı İlişkisini İncelemeye Yönelik Bir Alan Araştırması. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 171-193.
- TDK, (2019). Türkçe sözlük, “Dil Bilgisi”, Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/?kelime=a%C3%A7%C4%B1k%20etmek, (Erişim tarihi, 04.10.2019).
