Author :
Abstract
Sosyal dışlanma, kendini birçok farklı alanda gösteren ve bazı kesimlerin yaşadığı topluma katılımını zorlaştıran toplumsal bir problemdir. Çağlar boyunca toplumun bazı kesimleri, yaşadıkları toplumun dışında tutulmuş, kendilerini gerçekleştirmeleri ve sosyalleşmeleri engellenmiştir. Hiç şüphesiz, Romanlar her toplumda farklı şekilde ortaya çıkan bu toplumsal problemi en çok yaşayanlar gruplardır. Romanların sahip oldukları dezavantajlı durumlar ve toplumdan dışlanmalarına karşı, 20. yüzyıl sonlarına kadar kalıcı politikalar üretilememiştir. Bu tarihten sonra gerek yerel gerekse uluslararası alanda Romanların yaşadıkları dezavantajlı koşullara ve sosyal hayattan dışlanmalarına karşı faaliyetler gerçekleştirilerek problemlerine çözüm üretmeye başlanmıştır. Bu makalede amaç; toplumda dezavantajlı gruplar arasında sayılan Romanların sosyo-demografik özelliklerinin sosyal dışlanma algılarıyla ilişkini ölçmek ve sosyal hayata katılımlarını artırmaya yönelik politika önerileri sunmaktır. Araştırma, nicel araştırma yöntemi ve anket (survey) tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, Romanların en çok etnik kimlik, eğitim durumu ve yoksulluk sebebiyle dışlandıkları, dışlanmalarının yaşam memnuniyetleri ile ilişkili olduğu görülmüştür. Dışlanmışlık algısı cinsiyete göre anlamlı farklılaşmamaktadır. Buna karşın, çocukların okulda yaşadıkları dışlanma durumundan annelerin babalara göre daha fazla dışlanmışlık algısına sahiptir. Sahip olunan ekonomik durumla ve yaşanılan yer ile sosyal dışlanmışlık algısı arasında anlamlı ilişki vardır.
Keywords
Abstract
Social exclusion is a social problem that manifests itself in many different areas and makes it difficult for some groups to participate in the society they live in. For ages, some groups of society have been excluded from the society in which they live and prevented from realizing and socializing themselves. Undoubtedly, the Romani people experience this social problem occurring differently in each society. Until the late 20th century, permanent policies could not be produced against the disadvantaged situation and exclusion of the Romani people from society. After this date, both local and international activities against the disadvantaged condition and exclusion of the Romani from social life began to produce solutions to their problems. This study aims to measure the relation of socio-demographic characteristics of the Romani people among disadvantaged groups in society with perceptions of social exclusion and to provide policy recommendations for increasing their participation in social life. The research was conducted using a quantitative research method and employed the survey technique. According to the research findings, the Romani were most often excluded because of their ethnic identity, educational status and poverty, and their exclusion was related to their life satisfaction. The perception of exclusion does not differ significantly by gender. In contrast, mothers have a higher level of perception about the exclusion than fathers due to the exclusion the children experience at school. There is a significant relationship between the economic situation and their place of residence and their perception of social exclusion.
Keywords
- Adak, N. (2009). “AIDS ve Sosyal Dışlanma”, Sosyal Dışlanma ve Sosyal Hizmet Sempozyumu (12-14 Kasım), Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü, Ankara.
- Adaman, F. ve Keyder, Ç. (2006). Türkiye’de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde Yaşanan Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma, https://ec.europa.eu/employment_social/social_ inclusion/docs/2006/study_turkey_tr.pdf, Erişim Tarihi: 14.09.2020
- Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2014). Roman Vatandaşlarımıza Yönelik Yapılan Çalışmalar. 23.01.2014 Tarihli Bilgi Notu.
- Akkan, B.E., Karatay, A., Erel, B., ve Gümüş, G. (2007). Romanlar ve Sosyal Politika, Sosyal ve Kültürel Yaşamı Geliştirme Derneği, İstanbul.
- Akkan, B.E., Deniz, M.B. ve Ertan, M. (2014). “Sosyal Dışlanmanın Roman Halleri”, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu, İstanbul.
- Akkan, B.E., Deniz, M.B. ve Ertan, M. (2014). Dezavantajlı Gruplar ve Sosyal Politika. İçinde: Betül Altuntaş (Ed.), Yoksulluğun ve Sosyal Dışlanmanın Romanlaşması. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Altınova, H. ve G. Çiftçi, E. (2009). “Korunma Altına Alınan Çocuklara Yönelik Yaratıcı Drama Uygulamalarının Önemi”, Sosyal Dışlanma ve Sosyal Hizmet Sempozyumu (12-14 Kasım), Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Sosyal Hizmet Bölümü, Ankara.
- Asseo, H. (2004). Çingeneler Bir Avrupa Yazgısı (Çev. Orçun Turkay). 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Ata, H. K. (2010). İstanbul’da Kentsel Dönüşümün Sosyal Dışlanmaya Etkilerinin Değerlendirilmesi: Tarlabaşı Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.
- Bayram, N., Sam, N., Aytaç, S., Aytaç, M., (2010). ‘Yaşam Tatmini Ve Sosyal Dışlanma’, "İş, Güç" Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 4, ss. 79-92.
- Bora, A. (2005). Kadınların Sınıfı. 1. Baskı, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Diktaş, A., Deniz A.Ç. ve Balcıoğlu, M. (2016). ‘Uşak’ta Yaşayan Romanların Türk Eğitim Sistemi İçerisinde Yaşadıkları Problemler’, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 4, ss. 1121-1142.
- Erdoğan, B. ve Köten, E. (2014). Engelli Gençler, Sosyal Dışlanma ve İnternet, İstanbul Gelişim Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
- Fırat, M. ve İlhan, S. (2019). ‘Çingenelerde Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma: Malatya Örneği’, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 3, ss. 265-277.
- Genç, Y., ve Dalkılıç, P. (2013). ‘Yaşlıların Sosyal Dışlanma Sendromu ve Toplumsal Beklentileri’, The Journal of Academic Social Science Studies, Cilt: 6, Sayı: 4, ss. 461-482.
- Genç, Y., Taylan, H.H. ve Barış, İ. (2015). ‘Roman Çocuklarının Eğitim Süreci ve Akademik Başarında Sosyal Dışlanma Algısının Rolü’, The Journal of Academic Social Science Studies, Sayı: 33, ss. 79-97.
- Giddens, A. (2012). Sosyoloji, 1. Baskı, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Gökbayrak, Ş. (2005). ‘Avrupa Birliği’nin Sosyal Koruma Sorunsalı Olarak Sosyal İçerme Politikaları’, Çalışma Ortamı Dergisi, Sayı: 80, ss. 16-18.
- Göregenli, M. (2012). Temel Kavramlar: Önyargı, Kalıp yargı ve Ayrımcılık, Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar (Der. Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Karakaş, Mehmet (2010). ‘Küresel Yoksulluğun Öteki Yüzü: Yeni Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma’, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 2, ss. 1-16.
- Karataşoğlu, S. ve İslamoğlu, E. (2016). ‘Gelir Seviyesi ile Sosyal Dışlanma İlişkisi Üzerine Bir Araştırma’, Çalışma İlişkileri Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, ss. 12-41.
- Kolukırık, S. (2004). Aramızdaki Yabancı: Çingeneler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, , İzmir, Türkiye.
- Özgökçeler, S. ve Bıçkı, D. (2010). Özürlülerin Sosyal Dışlanma Boyutları: Bursa ve Çanakkale Örneklerinden Yansıyanlar, Sosyal Haklar Ulusal Sempozyumu, Denizli, Türkiye.
- Özkan, A. R. (2000). Türkiye Çingeneleri, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi.
- Özpınar, Ş., Özpınar, Ö. ve Çondur, F. (2013). ‘Türkiye’de Üç Büyük Kentte Cinsiyete Göre Sosyal Dışlanma’, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 2, ss. 31-44.
- Proje Sonuç Raporu ve Roman Sorunları Alan Araştırması (2017). Hep Birlikte Daha Güzel Yarınlara, Proje No: Trh4.1.Isedp/P-03/1425, Yayımcı Kurum: Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti.
- Sapancalı, F. (2005). ‘Avrupa Birliği’nde Sosyal Dışlanma Sorunu ve Mücadele Yöntemleri’, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2005/3, ss. 51-106.
- Shields, M. A., Price, S. W., & Wooden, M. (2009). ‘Life Satisfaction and the Economic and Social Characteristics of Neighborhoods’, Journal of Population Economics, Volume: 22, Issue: 2, pp. 421 443.
- Szukielojc-Bienkunska, A. (2005). Poverty and Social Exclusion in Poland, Seminar on Poverty Measurement (30 November – 2 December), Paris, France.
- Taylan, H. H. ve Barış, İ. (2015). Romanlar ve Sosyal Dışlanma, 1. Baskı, Konya: Çizgi Kitabevi.
- Topuz, S. K. (2010). Yurttaşlık Kavramı ve Türkiye’de Yurttaşlık: Edirne Çingenelerinin/Romanlarının Yurttaşlık Algısı Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
- Türkiye İstatistik Kurumu (2019). Ulusal Eğitim İstatistikleri Veri Tabanı, 2008-2019, Erişim Tarihi: 14.09.2020.
- Uçum, Ö. (2008). Kocaeli Çingenelerinde Evlenme Geleneği. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli, Türkiye.
- Uzpeder, E., Danova, S., Özçelik, S. ve Gökçen, S. (2008). Biz Buradayız! Türkiye’de Romanlar, Ayrımcı Uygulamalar ve Halk Mücadelesi, 1. Baskı, İstanbul: Mart Matbaacılık.
- Williams, P. (1994). ‘The European Odyssey of the Gypsies on The Road’, Unesco Courier, November, Volume: 47, Issue: 11.
