Author :
Abstract
Gagauz Türklerinin keşfi Türk kültür tarihinin en önemli olaylarından birisi oldu. 1930’lu yıllar, Gagauzların keşfi sebebiyle Türkiye’de ve Romanya Türkleri arasında büyük heyecanlar yarattı. Gagauzlarla ilgili kitaplar, makaleler, hatıralar ve tercüme eserler yayınlandı. Gazeteler ve dergiler bu konuyu gündemlerine aldılar ve çok sayıda haber yapıldı. Gagauzlara dair bilimsel çalışmalar Türkiye’de ve Romanya’da eş zamanlı olarak yapıldı ve yayınlandı. Romanya’da yayınlanan Türk Birliği gazetesi, Gagauzlarla ilgili hem Türkiye’de çıkan haber ve yazıları, hem de kendi özgün yayınlarını gazeteye taşıdı ve konuyu olabildiğince genişletti. Gagauzların keşfine dair heyecan dalgası bazı şairleri de harekete geçirdi. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kuruluş felsefesini ve temel ilkelerini şiir sanatı vasıtasıyla anlatmayı kendisine bir görev sayan Behçet Kemal Çağlar “Tekrar Bulduğum Kardeşlerime” başlıklı şiirini yazdı. Şiir, 1936’da Romanya’da Türkçe çıkarılan Türk Birliği gazetesinde yayımlandı. Behçet Kemal Çağlar’ın bu şiiri, Türk edebiyatında, Gagauzlar hakkında yazılan ilk şiir olma özelliğini taşımaktadır. Türk Birliği gazetesinde Behçet Kemal’in başka şiirleri de yayımlandı. Diğer şiirleri şairin şiir kitaplarına girmesine karşın “Tekrar Bulduğum Kardeşlerime” adlı şiiri kitaplara girmemiştir. Bir dikkatsizliğin sonucu unutulduğunu veya şairin ölümünden sonra basılan kitapları için şiir seçimi yapan kişilerin tercih etmemesi sonucu kenarda kaldığını düşündüğümüz bu şiir Türk Birliği gazetesinin sayfaları arasında kalmıştır. Bu çalışma ile Gagauzlar hakkındaki bu ilk şiirinin metni gün yüzüne çıkarılmış ve tahlil edilmiştir.
Keywords
Abstract
The discovery of the Gagauz Turks was one of the most important events in the history of Turkish culture. 1930’s, due to the discovery of the Gagauz in Turkey and Romania created great excitement among the Turks. Books, articles, memoirs and translated works about Gagauz were published. Newspapers and magazines put this issue on their agenda and a lot of news was made. Scientific studies about the Gagauz in Turkey and Romania were held simultaneously and published. The Türk Birliği newspaper published in Romania, published both the news and articles related to the Gagauz in Turkey, as well as its original publication of the newspaper and expanded this subject as much as possible. The wave of excitement about the discovery of the Gagauz people also mobilized some poets. Behçet Kemal Çağlar who took the duty as describing the establishment philosophy and basic principles of the State of the Republic of Turkey via poetry wrote his poem titled ‘Tekrar Bulduğum Kardeşlerime’. The poem was published in the Türk Birliği newspaper published in Turkish in Romania in 1936. This poem by Behçet Kemal Çağlar is the first poem written about Gagauz in Turkish literature. Behçet Kemal's other poems were also published in the Türk Birliği newspaper. Although his other poems were included in the poetry books, his poem ‘Tekrar Bulduğum Kardeşlerime’ was not included in the books. This poem, which we think is forgotten as a result of carelessness or forgotten about as a result of not being prefered by the people who chose the poems for the books published after the poet’s death , is among the pages of the Türk Birliği newspaper. With this study, the text of the Gagauz poem has been unearthed and analyzed.
Keywords
- Anzerlioğlu, Y. (2006). Bükreş Büyükelçisi Hamdullah Suphi ve Gagauz Türkleri. Bilig, S. 39, 31-51.
- Bedir, Ö. (2018). Romanya’da Türkçe Matbuat: Türk Birliği Gazetesi (1930-1939), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara.
- Behçet Kemal Üzerine, Hisar, Aralık 1969.
- Çağlar, B. K. (1972). Behçet Kemal Çağlar-Son Şiirleri. İstanbul: İlker Basımevi.
- Çetin, N. (2009). Şiir Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap.
- Çonoğlu, S. (2017). Ziya Gökalp-Yeni Hayat. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Dağistan, A. (2002). Hamdullah Suphi’nin Romanya Büyükelçiliği ve Gagauz Türkleri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C. XVIII, Kasım, 815-829.
- Enginün, İ. (2004). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Geçer, G. O. (2017). ‚Romanya’da Çıkarılan Emel Mecmuası ve Yıldırım Gazetesinin Gagauzların Tanıtılmasına Katkıları‛, 8. Uluslararası Balkanlar’da Sosyal Bilimler Kongresi, 6-11 Eylül, Köstence/ROMANYA.
- Gökşen, E. N. (1970). Behçet Kemal Çağlar. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Kara, M. (2018). Ziya Gökalp’ın Yeni hayat ‚Mukaddimesi‛ni ‚Şiir‛ ve ‚Şuur‛ Kavramları Etrafında Yeniden Okumak. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 7, S. 2, 1052-1064.
- Karpat, K. (?) Gagauzlar. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019, https://islamansiklopedisi.org.tr/gagauzlar
- Mutluay, Rauf (23 Kasım 1969). ‚Behçet Kemal Çağlar‛. Cumhuriyet Gazetesi. 10.
- Tanpınar, A. H. (1992). Edebiyat Üzerine Makaleler. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Yavuz, N. (2010). Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Gagavuzlar. Gazi Akademik Bakış, Cilt 4, S. 7. 117-184.
- Yılmaz, S. (2013). ‚Yaşar Nabi Nayır'ın Gözünden Balkanlar ve Türk Kültürü‛, İkinci Uluslararası Dil ve Edebiyat Konferansı -Balkanlar’da Türkçe-, I. Cilt, 14-16 Kasım, Tiran/ARNAVUTLUK.
