TÜRKÇE ÖĞRETMENİ ADAYLARININ CAHİT SITKI TARANCI’NIN ÇOCUKLUK ADLI ŞİİRİNİN İÇERİĞİNE YÖNELİK ÇÖZÜMLEMELERİ
Author :
Abstract
Bu çalışmada Türkçe öğretiminin temel yaklaşımı olan metne dayalı öğretim ilkesi çerçevesinde, Türkçe ders kitaplarında sıklıkla yer alan Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Çocukluk” adlı şiirinin içeriğine yönelik olarak Türkçe öğretmen adaylarının çözümlemeleri incelenmiştir. Türkçe öğretmenlerinin ve öğretmen adaylarının derslerde kullanabilecekleri metinleri nasıl anlamlandırdıklarına ilişkin verilerin ortaya konulması hem öğretmen yetiştirme sürecindeki aksaklıkların giderilmesi hem de öğretimin planlanması açısından büyük bir önem arz etmektedir. Nitel esaslı betimsel yapıdaki bu çalışma 2016-2017 akademik yılı güz yarıyılında Anlama Teknikleri II: Dinleme Eğitimi dersini alan 85 Türkçe öğretmeni adayı ile yürütülmüştür. Veriler söz konusu metni çözümlemeye yönelik olarak öğrencilere yöneltilen 4 soruya verdikleri yazılı cevaplar yoluyla elde edilmiştir. Araştırma kapsamında öğretmen adaylarına yöneltilen sorular şunlardır: 1. Çocukluk adlı şiirin bağlamına göre Affan Dede şiirde neyi ifade etmektedir? 2. “Sattı bana çocukluğumu” ifadesini şiirin bağlamına göre açıklayınız. 3. Şiire göre çocukluk nedir? 4. Şiirin teması nedir? Öğrencilerden toplanan verilerin çözümlenmesinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada Türkçe öğretmen adaylarının şiirin temasına ve şiirde yer alan ifadelerin anlamına yönelik görüşleri başlıklar hâlinde sunulmuştur. Çalışmada sonuç olarak Türkçe öğretmeni adaylarının tamamına yakınının şiirin temasını bulmada oldukça başarılı oldukları, çocukluk kavramını Cahit Sıtkı Tarancı’nın şiirde vurguladığı şekilde anlamlandırabildikleri, şiirin anahtar ifadelerinden biri olan “sattı bana çocukluğumu” ifadesini doğru anladıkları söylenebilir. Bunun yanında Türkçe öğretmen adaylarının şiirde geçen Affan Dede imgesini doğru yorumlamada beklenen performansı ortaya koyamadıkları görülmüştür.
Keywords
Abstract
In this study, the analyzes of Turkish teacher candidates for the content of the poem “Childhood” of Cahit Sıtkı Tarancı, which is frequently included in Turkish textbooks, within the framework of the text-based teaching principle, which is the basic approach of Turkish teaching, was examined. Revealing the data about how Turkish teachers and prospective teachers make sense of the texts they can use in the lessons is of great importance in terms of both eliminating the problems in the teacher training process and planning the teaching. This qualitative descriptive study was carried out with 85 Turkish teacher candidates who took the Comprehension Techniques II: Listening Education course in the fall semester of the 2016-2017 academic year. The data were obtained through written answers to 4 questions addressed to students to analyze the text in question. The questions posed to prospective teachers within the scope of the research are as follows: 1. What does Affan Dede mean in the context of the poem named Childhood? 2. Explain the expression “sold me my childhood” according to the context of the poem. 3. What is childhood according to poetry? 4. What is the theme of poetry? Content analysis method was used to analyze the data collected from students. In the study, the opinions of the Turkish teacher candidates regarding the theme of the poem and the meaning of the expressions in the poem are presented in titles. As a result, it can be said that almost all of the Turkish teacher candidates are very successful in finding the theme of the poem, they can understand the concept of childhood as emphasized in the poem by Cahit Sıtkı Tarancı, and they understood the phrase “sold me, my childhood” correctly. In addition, Turkish teacher candidates were found to be unable to demonstrate the expected performance in interpreting the image of Affan Dede in poetry.
Keywords
- Akdeniz, S. (2011). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiirlerinde Çocukluk vee Çocukluğa Duyulan Özlem. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(4).
- Aktaş, Ş. (2009). Şiir Tahlili: Teori-Uygulama. Akçağ Basım Yayım.
- Bahar, M. A. (2010). Türkçe Öğretiminde Şiir. (Master's thesis, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü).
- Balcı, A. (2009). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Okuma Alışkanlık ve İlgileri Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara
- BAŞ, B. (2003). Altıncı Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Metin Türleri Üzerine Bir İnceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 257.
- Bilgin, N. (1995). Sosyal Psikolojide Yöntem ve Pratik Çalışmalar. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
- Bulut, Y. (2015). Cahit Sıtkı Tarancı'nın şiir anlayışı ve yaşama sevinci temalı şiirlerinin içerikleri açısından şiir çözümleme yöntemine göre çözümlemesi. Electronic Turkish Studies, 10(12).
- Canlı, S. (2015). Türkçe Ders Kitaplarına Seçilecek Metinlerin Belirlenmesinde Çocuğa Görelik İlkesi. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 98-123.
- Coşkun, E. ve Taş, S. (2008). Ders Kitaplarina Metin Seçimi Açısından Türkçe Öğretim Programlarının Değerlendirilmesi/Evaluation of Turkish Curriculums in Terms of Text Selection for Textbooks. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(10), 59-74.
- Çağlar, Y. (2011). ‚Affan Dede’ye Para Saydım.‛. 1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi, Sayı: 11, 81-86.
- Çinici, Ü. ve Özbay, H. (2018). Ali Akbaş’ın Gökte Ay Portakaldır Masalı Üzerine Metin Dil Bilimsel Bir Çözümleme. 21. Yüzyılda Eğitim Ve Toplum Eğitim Bilimleri Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(20), 483-504.
- Derman, S. (2011). Dil Bilgisi Öğretiminde Metin Seçimi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 297-319.
- Dilidüzgün, S. (2004). İletişim Odaklı Türkçe Derslerinde Çocuk Kitapları. Morpa Kültür Yayınları.
- Durukan, E. ve Maden, S. (2011). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçe Öğretmenliği Lisans Programına Yönelik Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 555-566.
- Göçer, A. (2008). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Türkçe Öğretimi Bakımından Öğretmenlik Mesleğine Hazır Bulunuşluk Düzeyleri (Niğde Üniversitesi Örneği). Çağdaş Eğitim Dergisi, 33(358), 5-13.
- Göçer, A. (2016). Öğretmen Rolleri ve Öğrenci Etkililiği Bakımından Türk Dili ve Edebiyatı Eğitiminde Metin Çözümleme Süreci. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 115-131.
- Gündoğdu, A. E. (2012). Ana Dili Olarak Türkçenin Öğretiminde Öyküleyici Metin Çözümlemeye Yönelik Gözlem Formu Önerisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 3(5).
- Güneş, F. (2013). Türkçe Öğretiminde Metin Seçimi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-12.
- İleri, S. (2004, 31 Aralık). Cahit Sıtkı Tarancı 2. Cumhuriyet.
- İşçan, A.; Efendioğlu, S. ve Ada, Ş. (2007). Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Edebî Metinlerin Öğrencilere Estetik Zevk Kazandırmadaki Rolü. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1/2, 59-76.
- Karadağ, Ö. (2012). Anlama becerileri açısından Türkçe Dersi Öğretim Programına Eleştirel Bir Bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(1), 97-110.
- Karadeniz, A. (2012). Modern Çözümleme Yöntemlerinin Şiir Çözümleme Becerisine Etkisi ve Şiir Öğretiminde Kullanılabilirliği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Karakaş, R. (2005). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Eserlerinde Masalın İşlevi. Dergi Karadeniz, 13 (13).
- Karakuş, N. (2012). Türkçe Öğretiminde Kaynak Metin Kullanımı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Kolaç, E.; Demir, T. ve Karadağ, R. (2012). Öğretmen Adaylarının Dil Eğitiminde Çocuk Edebiyatı Metinlerinin Kullanımına Yönelik Görüşleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 161(161), 195.
- Korkut, E. (2005). Şiir Dili ve Bir Çözümleme Örneği: Tanpınar, ‚Ne İçindeyim Zamanın‛. Türkbilig, (9), 103-112.
- MEB. (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
- Oğur, E. (2009). Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiirlerinde Çocuk Edebiyatına Kaynaklık Eden Türlerin Kullanılması. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 4, 1155-1173.
- Özbay, M. ve Çeçen, M. A. (2012). Türkçe Ders Kitaplarında (6-8. Sınıflar) Yer Alan Metinlerin Tür ve Tema Açısından İncelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 67.
- Rifat, M. (1999). Gösterge Eleştirisi. İstanbul: Kaf Yayınevi.
- Sevim, O. ve Şeref, İ. (2015). Türkçe Öğretmen Adaylarının Okuma Eğitimi Dersiyle İlgili Görüş ve Önerileri. EKEV Akademi Dergisi, 61(61), 365-378.
- Sinan, A. T. ve Demir, S. (2011). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Ders Kitaplarındaki Anlatısal Metinlerin Yapı Özellikleri ve Programa Uygunluğu. Turkish Studies, 6(3), 1149-1167.
- Şeref, İ. (2018). Şiir Öğretiminde Etkinliklere Dayalı Ontolojik Metin Çözümleme Yöntemi ve Bir Yönerge. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 3(6).
- Şeref, İ. (2020). Etkinliklere Dayalı Ontolojik Metin Analizi Yönteminin Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Şiir Çözümleme Başarılarına Etkisi. Kastamonu Education Journal, 28(1), 267-285. doi:10.24106/kefdergi.3555
- Şirin, M. R. (2011). Aynam Çocuk Renkli Bir Deniz. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
- Tarancı, C. (1989). Evime ve Nihal’e Mektuplar, (Hz. Enginün. İ.), Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
- Tepeli, Y. (2013). Necip Fazıl Kısakürek’in "Kaldırımlar" Şiiri Üzerine Dil Bilimsel Bir Çözümleme. Electronic Turkish Studies, 8(1).
- Yildirim, A ve Şimşek H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Zorbaz, K. Z. (2005). İlköğretim Okullari İkinci Kademe Türkçe Öğretmenlerinin Ölçme ve Değerlendirmeye İlişkin Görüşleri ve Yazılı Sınavlarda Sordukları Sorular Üzerine Bir Değerlendirme. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hatay. EKLER: ULAMLARA GÖRE KATILIMCI İFADELERİ [K]: KIZ [E]: ERKEK Türkçe Öğretmeni Adaylarının “Sattı bana çocukluğumu ifadesini şiirin bağlamına göre
