SOSYAL BİLGİLER DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI’NDA YER ALAN DEĞERLER AÇISINDAN ÇİZGİ FİLM İNCELEME: RAFADAN TAYFA ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Sosyal Bilgiler öğretiminin önemli amaçlarından biri çocuklara değerleri kazandırmaktır. Daha etkili ve nitelikli değerler eğitimi için Sosyal Bilgiler dersinde birçok eğitim aracı öğretmenler tarafından kullanılmaktadır. Değerlerin kazandırılmasında özellikle destan, şiir, hikâye gibi edebi ürünlerin yanında çizgi filmler de değerler eğitimi için önemli yer almaktadır. Bu araştırmada, Sosyal Bilgiler derslerinde değerler eğitimi kapsamında yararlanılabilecek Rafadan Tayfa çizgi filminin 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’ndaki değerler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ile veriler toplanmıştır. Çizgi filme ait 2014-2016 yılları arasında yayınlanan ve 2 sezon süren toplamda 79 bölüm içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, çizgi filmin bölümlerinde toplam 17 değer tespit edilmiştir. Sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlerin çizgi filmde farklı oranlarda yer aldığı tespit edilmiştir. Özellikle bilimsellik, dayanışma ve sevgi değeri en fazla yer alan değerdir. Bilimsellik değeri teorik bilgiler ve günlük yaşamdan bilgiler şeklinde, Dayanışma değeri ise arkadaş dayanışması ve toplumsal dayanışma şeklinde iki alt tema altında ele alınarak değerlendirilmiştir. Ayrıca Rafadan Tayfa çizgi filminde kültürel değerlere sıkça yer verildiği belirlenmiştir. Kültürel değerler geleneksel yemekler, geleneksel oyunlar, milli unsurlar, yöresel kıyafetler, müzikler ve belirli gün ve haftalar altında ele alınmıştır. Özgürlük, bağımsızlık ve barış değerlerinin çizgi filmde çok az yer verildiği tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
One of the important goals of the Social Studies course is to bring values to children. In the Social Studies course, many educational tools are used by teachers. In addition to literary products such as epics, poems and stories, cartoons are also important for the education of values. The main purpose of this study is to analyze the cartoon of Rafadan Tayfa in the context of the values in the Social Studies Curriculum published in 2018. The research was carried out with document analysis, which is one of the qualitative research methods. The data source of this research consists of 79 sections of Rafadan Tayfa cartoon film. Rafadan Tayfa cartoon's episodes published between 2014-2016 and in 2 seasons were analyzed. In the research, most of the values in the social studies course curriculum were found in the cartoon of Rafadan Tayfa. It is seen that the most important cultural values and elements are included in the cartoon of Rafadan Tayfa. Besides, it is seen that the values of Scientificity, Solidarity, Sympathy are the most emphasized values. Scientific value is gathered under two sub-themes as theoretical and daily life information. Solidarity value is gathered in this cartoon under two sub-themes: friend solidarity and social solidarity. There are traditional dishes, traditional plays, national elements, local clothes, music, certain days and weeks from cultural values and elements. There are traditional dishes, traditional plays, national elements, local clothes, music, certain days and weeks from cultural values and elements. It was determined that values of freedom, independence and peace were given little place in the cartoon.
Keywords
- Alabay, E., Can, B. H., Kandemir, A. B & Güney, K. (2018). TÜBİTAK tarafından yayınlanan meraklı minik çocuk dergisinin değerler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16 (35), 7-26.
- Al-Masri, H. (2016). Jordanian editorial cartoons: A multi modal approach to the cartoons of emadhajjaj. Language & Communication, 50, 45-58.
- Arslan, Y. & Taş Alicenap, Ç. (2019). Laban hareket analiz (LMA) yöntemi ile 3 boyutlu bilgisayar animasyonu hareket analizi: “Rafadan Tayfa” TV serisi incelemesi. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (32), 710-733.
- Aslan, O. & , Yılar, Ö. (2019). Halk Bilimi Unsurlarının Gelecek Kuşaklara Aktarımında Çizgi Filmlerin Rolü: Rafadan Tayfa Örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(2), 646-669.
- Ayan, S. & Baş, B. (2015). Çizgi filmlerdeki söz varlığıyla ilkokul öğrencilerinin söz varlığı üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 84-99.
- Barış, D. A. & Ece, A. S. (2015). Kültürel değerlerin aktarılmasında çocuk tekerlemeleri “tekerlemelerimizi biliyor muyuz?”. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 343-368.
- Bogdan, R.C. & Biklen, S.K. (2007). Qualitative research for education: An introduction to the or and methods. 5th Edition, Allyn& Bacon, Boston.
- Bölük, E. (2018). Çizgi filmlerde yer alan değerlerin ilkokul hayat bilgisi öğretim programında yer alan değerler çerçevesinde incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hatay.
- Bursalı, H. & Topçuoğlu Ünal, F. (2015). Çizgi dizilerin 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin söz varlığına katkısı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 60-74.
- Candan, D. & Ergen, G. (2014). 3. sınıf Hayat Bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 134-161.
- Cebeci, S. & Demir, R. (2018). 4-6 yaş grubu çocukların çizgi filmlerden etkilenme durumları. JASS Studies-TheJournal of Academic Social Science Studies, 66(2), 291-306.
- Cohen, L. Manion, L. & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6rd ed.). Routledge.
- Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4. Baskı). Boston, MA: Pearson Education, Inc.
- Çoban Keneş, H. (2016). Punky ve Afacan Toto isimli çizgi filmlerde ‘öteki’nin temsili. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2(49), 31-50.
- Erdoğan, S. (2010). Erken çocukluk döneminde televizyonun sosyal gelişime ve değerler eğitimine etkisi. International Conference on New Trends in EducationandTheirImplications Bildiri Kitabı, 764-767.
- Eşitti, Ş. (2016). Çizgi filmlerde küresel ve yerel kültürün inşası: Caillou ve Pepee Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(32), 125-144.
- Fouts, G., Callan, M., Piasentin, K., & Lawson, A. (2006). Demonizing in children’s television cartoons and disney animated films. Child Psychiatryand Human Development, 37(1), 15–23.
- Güler, D. (1989). Çocuk, televizyon ve çizgi film. Kurgu Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli İletişim Dergisi, 5(5), 163-177.
- Güler, D. (1992). Çizgi filmlerin eğitim iletişimi boyutları ve bir örnek olay çözümlemesi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
- Habib, K. & Soliman, T. (2015). Cartoons’ effect in changing childre nmental response and behavior. Open Journal of Social Sciences, 3, 248-264.
- İnal, R. (2004). Eğitim ve iktidar-Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler, Ankara: Ütopya.
- Kalaycı, N. (2015). Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Açısından Bir Çizgi Film Çözümlemesi: PEPEE. Eğitim ve Bilim, 40(177), 243-270.
- Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim, 40(187), 138-145.
- Karakuş, B. (2015). Okul Öncesi döneme hitap eden tema içerikli çizgi filmlerin değerler eğitimine katkısı yönünden değerlendirilmesi (Niloya Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 12(30), 251-277.
- Karaman, K. (2014). Çizgi/dizi film karakterlerinin çocukların tüketim alışkanlıkları üzerine etkisi (Giresun Örneği). Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, (7), 66-84.
- Köprülü, S. G. (2016). Çizgi film çevirisinde onomastik etki. Söylem Filoloji Dergisi, 1(2), 157-167.
- Lodigo, M., Spaulding, D. & Voegtle, K. (2010). Methods in educationalresearch: Fromtheorytopractice, 2nd Edition. San Francisco, CA: Jossey-Bass.
- Miles, M.B. & Hubermann, A.M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks CA, Kaliforniya, ABD: Sage Publications Ltd.
- Millî Eğitim Bakanlığı Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar) (2018). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL; Erişim tarihi: 20.06.2020).
- Özdemir, A. & Ramazan, O. (2012). Çizgi filmlerin çocukların davranışları üzerindeki etkisinin anne görüşlerine göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 35(35), 157-173.
- Özkul, O. (2015). Türk kimliğini oluşturan ortak değerler. Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(8), 166-185.
- Sadioğlu, Ö., Turan, M., Deveci Dikmen, N., Yılmaz, M. & Özkan Muhtar, Y. (2018). Değerlerin öğretiminde çizgi filmler: ‘Rafadan Tayfa Örneği’. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 240-251.
- Selanik Ay, T. & Korkmaz, Ç. (2017). Sosyal bilgiler programında yer alan değerler ve kültürel ögeler bağlamında “Küçük Hezarfen” çizgi filmi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 49-62.
- Sönmez, Ö. F. (2014). Atasözlerinin sosyal bilgiler programındaki değerler açısından incelenmesi. Journal of World of Turks, 6(2), 101-115.
- Sözer, E. (2009). Sosyal bilgiler programının amaçları, ilkeleri ve temel özellikleri. Gürhan Can (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s. 17-34). Eskişehir: Açıköğretim Fakültesi.
- Şahin, S. & İlhan, V. (2019). Primary School Children’s Practices of Watching Cartoons and Their Perceptions about Cartoon Characters. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, (34), 26-48.
- Şen, Ü. (2007). Milli Eğitim Bakanlığı’nın 2005 yılında tavsiye ettiği 100 temel eser yoluyla Türkçe eğitiminde değerler öğretimi üzerine bir araştırma. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
- Şentürk, Ş. & Keskin, A. (2019). Rafadan Tayfa çizgi filminin milli ve evrensel değerler açısından değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20, 143-157.
- Teske, J., Clausen, C. K., Gray, P., Smith, L. L., Al Subia, S., Szabo, M. R. &Rule, A. C. (2017). Creativity of third graders’ leadership cartoons: Comparison of mood-enhanced toneutral conditions. Thinking Skills and Creativity, 23, 217-226.
- Teymuroğlu, B. & Oruç, Ş. (2016). Sosyal bilgiler öğretiminde çizgi film kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 2(2). 92-106.
- Tonga, D. & Uslu, S. (2015). Sosyal bilgiler dersinde kazanım-değer ilişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 91-110.
- Tozduman Yaralı, K. & Avcı, N. (2017). Bir çizgi filmin popüler kültür açısından incelenmesi: Rafadan Tayfa. Gümüşhane Fakültesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 5(1), 449-470.
- Türk Dil Kurumu. (2005). Türkçe sözlük. Ankara: TDK.
- Türkmen, N. (2012). Çizgi filmlerin kültür aktarımındaki rolü ve Pepee, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36(2), 139-158.
- Vanderstoep, S.W. & Johnson, D.D. (2009). Research methods or every day life: Blending qualitative and quantitative approaches. San Francisco: John Wiley&Sons.
- Yaman, E., Bayburtlu, F. İ., Tekir, B. & Kırman, S. (2015). Dede Korkut çizgi filminde yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 13(29), 245-269.
- Yazıcı, E. (2011). Televizyon yayınlarının olumsuz etkilerinden çocukların korunmasına yönelik düzenlemeler. Radyo Televizyon Üst Kurulu uzmanlık tezi, Ankara.
- Yazıcı, E., Yaman Baydar, İ. & Kandır, A. (2019). Çizgi film ve çocuk: Ebeveyn görüşleri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 10-19.
- Yeter, F. (2019). Çocuk dergilerinin sosyal bilgiler öğretim programındaki değerler açısından incelenmesi, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
