Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı ortaokul öğrencilerine yönelik geçerli ve güvenilir bir “İklim Okuryazarlığı Ölçeği” geliştirmektir. Bu amaçla araştırma, nicel araştırma yöntemi temel alınarak yürütülmüştür. Araştırmanın örneklem grubunu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılında İstanbul ilinde öğrenim görmekte olan yedinci ve sekizinci sınıf düzeyinde 558 öğrenci oluşturmaktadır. Bu bağlamda geliştirilmek istenen ölçek kapsamında, detaylı olarak gerçekleştirilen alan yazın taraması sonucunda araştırmacılar tarafından hazırlanan 81 ifadeden oluşan bir iklim okuryazarlığı taslak formu, veri toplama aracı olarak kullanılmıştır. Hazırlanan ölçeğin taslak formu alanında uzman öğretim üyeleri tarafından incelenerek, uzman görüşü alınmıştır. Daha sonra fen bilimleri ve sosyal bilgiler öğretmenleri aracılığıyla uygunluğu incelenmiş ve dil uzmanları aracılığıyla da dil anlatımı açısından kontrolü sağlanmıştır. Uzman görüşleri doğrultusunda ölçeğin taslak formundaki soru maddeleri 81 maddeden 73 maddeye düşürülmüştür. Pilot uygulaması yapılarak son hali verilen iklim okuryazarlığı ölçeğinin taslak formu belirlenen ortaokul öğrencilerine uygulanmıştır. Uygulama sonrası elde edilen veriler spss ve lisrel istatistik programlarıyla analiz edilmiştir. Analiz edilme sürecinde, ölçeğin yapı geçerliliğinin sağlanması bakımından açımlayıcı faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizi; güvenirliği bakımından ise iç tutarlılık katsayısı hesaplaması ve madde analizleri yapılmıştır. Madde analiziyle ilgili olarak madde-toplam puan korelâsyonlarına dayalı analizleri ve alt-üst grup ortalamaları farkına dayalı madde analizlerine ait t değerleri de hesaplanmıştır. Gerçekleştirilen faktör analizleri sonucunda, geliştirilen ölçeğin 3 faktörlü toplamda 24 maddeden oluşan bir yapı olduğu görülmüştür. Elde edilen üç faktörlü yapının doğrulanması açısından, ölçeğin doğrulayıcı faktör analizi gerçekleştirilmiştir. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, ölçeğin 3 faktörlü yapısı doğrulanmış ve uyum indeksleri incelenmiştir. Analizler sonucunda, ölçeğin güvenirliğinin tümüne ilişkin olarak hesaplanan Cronbach Alpha iç tutarlık katsayısı 0.895 olarak hesaplanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen bulgular doğrultusunda, ortaokul öğrencilerinin iklim okuryazarlığı beceri düzeylerini belirlenmesi hedeflenen ölçeğin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu ortaya konulmuştur. Bu bağlamda, geliştirilen iklim okuryazarlığı ölçeğinin ortaokul öğrencilere uygulanabilecek bir ölçme aracı olduğu belirlenmiş ve uygulamaya yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
The aim of this research is to develop a valid and reliable “Climate Literacy Scale” for secondary school students. For this purpose, the research was carried out based on the quantitative research method. The sample group of the study consists of 558 students studying at the city of Istanbul in the 2019-2020 academic year at the seventh and eighth grade level. Within the scope of the scale to be developed in this context, a climate literacy draft form consisting of 81 expressions prepared by the researcher as a result of the literature review conducted in detail was used as a data collection tool. The draft form of the prepared scale was examined by expert lecturers in the field and expert opinion was taken. Then, its suitability was examined through science and social studies teachers, and it was controlled in terms of language expression through language experts. In accordance with the expert opinions, the question items in the draft form of the scale were reduced from 81 items to 73 items. The draft form of the climate literacy scale, which was finalized with a pilot application, was applied to the determined middle school students. Data obtained after the application were analyzed with spss and lisrel statistics programs. In the process of analysis, exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis to ensure construct validity of the scale; In terms of reliability, internal consistency coefficient calculation and item analyzes were performed. Regarding the item analysis, the t-values of item analysis based on item-total score correlations and sub-upper group mean difference were also calculated. As a result of the factor analysis conducted, it was observed that the developed scale was a structure consisting of 3 items with a total of 24 items. Confirmatory factor analysis of the scale was performed in order to confirm the obtained three-factor structure. As a result of confirmatory factor analysis, the 3-factor structure of the scale was confirmed and fit indexes were examined. As a result of the analysis, the Cronbach Alpha internal consistency coefficient calculated for all the reliability of the scale was calculated as 0.895. In line with the findings obtained within the scope of the research, it was revealed that the scale aimed to determine the climate literacy skill levels of secondary school students is a valid and reliable measurement tool. In this context, it has been determined that the developed climate literacy scale is a measurement tool that can be applied to secondary school students and suggestions for implementation have been made.
Keywords
- Açıl, E. (2015). Ortaokul 3. Sınıf Öğrencilerin Denklem Kavramına Yönelik Soyutlama Süreçlerinin İncelenmesi: APOS Teorisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- Anagün, Ş. S., Atalay, N., Kılıç, Z. ve Yaşar, S. (2016). Öğretmen Adaylarına Yönelik 21. Yy. Becerileri Yeterlilik Algıları Ölçeğinin Geliştirilmesi:Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(40), 160-175.
- Atalay, İ. (2005). Kuvaterner'deki İklim Değişikliklerinin Türkiye'nin Doğal Ortamı Üzerindeki Etkileri. Türkiye Kuaterner Sempozyumu Toplantısında Sunulan Bildiri, İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Atik, A. D., ve Doğan, Y. (2019). Lise Öğrencilerinin Küresel İklim Değişikliği Hakkındaki Görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 3(1), 84-100.
- Aydemir, Z., Sakız, G., ve Doğan, M. C. (2019). İlkokul Düzeyinde Dijital Okuryazarlık Becerileri Rubriğinin Geliştirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 617-638.
- Bayat, B. (2014). Uygulamalı Sosyal Bilim Araştırmalarında Ölçme, Ölçekler ve “Likert” Ölçek Kurma Tekniği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 1-24.
- Boomsma, A., & Hoogland, J. J. (2001). The robustness of LISREL modeling revisited. Structural Equation Models: Present and Futur, A Festschrift in Honor of Karl Jöreskog, 2(3), 139-168.
- Bryman, A. ve Cramer, D. (2001). Quantitative Data Analysis With SPSS Release 10 For Windows: A Guide For Social Scientists. London: Routledge.
- Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: PegemA Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. (2018).Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı (24. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş. (2019).Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
- Child, D. (2006). The Essentials of Factor Analysis. (3rd Ed.). London: Continuum.
- Coaley K., (2010).Psychological Assessment and Psychometrics.Sage Publications: California.
- Cohen, R. J., Swerdlik, M., (2010), Psychological Testing and Assessment: An Introduction to Tests and Measurement. New York: McGraw-Hill Book Co.
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010) Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik Spss ve Lirsel Uygulamaları. Ankara: Pegem Yayınları.
- Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik Spss ve Lisrel Uygulamaları. (3. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Dede, C. (2010). Comparing Frameworks For 21st Century Skills. 21st Century Skills. Erişim Tarihi:03.04.2020 Http://Watertown.K12.Ma.Us/Dept/Ed_Tech/Research/Pdf/Chrisdede.Pdf.
- Demirci, A. (2005). ABD’de Eğitim Sistemi ve Coğrafya Öğretimi. Ankara: Aktif Yayınevi.
- Devellis, R. F. (2003). Scale Development: Theory and Applications. London: Sage.
- DeVellis, R. F. (2017). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar (T. Totan, Çev.). Ankara: Nobel Akademi.
- Dupigny‐Giroux, L. A. L. (2010). Exploring The Challenges Of Climate Science Literacy: Lessons From Students, Teachers And Lifelong Learners. Geography Compass, 4(9), 1203-1217.
- Ekici, G., Abide, Ö. F., Canbolat, Y. ve Öztürk, A. (2017). 21.Yüzyil Becerilerine Ait Veri Kaynaklarinin Analizi. Journal of Research in Education and Teaching. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-12.
- Erkuş, A., (2012), Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-I. Ankara:Pegem Akademi.
- Eryılmaz, S. ve Uluyol, Ç. (2015). 21. Yüzyil Becerileri Işığında FATİH Projesi Değerlendirmesi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (GEFAD), 35(2), 209-229.
- Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics. Sage.
- Fraenkel, Jack R., Wallen, Norman E. ve Hyun, Helen H. How to Design and Evaluate Research in Education, 8th Ed., New York, Mc Graw Hill, 2012.
- Gök, A., Turan, S. ve Oyman, N. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bilişim Teknolojilerini Kullanma Durumlarına İlişkin Görüşleri, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1 (3), 59-66.
- Hestness, E. E. (2016). A Figured Worlds Perspective On Middle School Learners' Climate Literacy Development, Unpublished Doctoral Dissertation. University of Maryland, USA.
- İçen, Y., (2019). Fen Bilimleri Öğretmenleri İçin Proje Kültürü Ölçeği Geliştirlmesi ve Proje Kültürlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi,Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
- İlhan, M., Çetin B., (2014). Sınıf Değerlendirme Atmosferi Ölçeği‟nin (SDAÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 3150.
- İlhan, N., Şekerci, A. R., Sözbilir, M. ve Yıldırım, A. (2013). Eğitim Araştırmalarına Yönelik Öğretmen Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”,Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 4(8), 31-57.
- Jöreskog, K. G., ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural Equation Modeling With The SIMPLIS Command Language. Lincolnwood: Scientific Software International.
- Kalaycı, Ş. (Ed.). (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri (1. Baskı). Ankara: Asil Yayın.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel Arastirma Yontemi (16. Baski). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Kayış, A. (2018). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ş. Kalaycı (Ed.), Güvenilirlik Analizi (Reliability Analysis). (S.402-419). Ankara: Dinami Akademi Yayıncılık.
- Kline, R.B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: The Guilford Press.
- Koca, H. (2015). Klimatoloji (İklim Bilimi). H. Yazıcı ve N. Koca (Editörler), Genel Coğrafya. (7. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
- Köklü, N., Büyüköztürk, Ş., ve Çokluk, Ö. (2015). Sosyal Bilimler İçin İstatistik. Ankara: Pegem Akademi.
- Kurudayıoğlu, M. ve Tüzel, S. (2010). 21. Yüzyıl Okuryazarlık Türleri, Değişen Metin Algısı ve Türkçe Eğitimi. Türklük Bilim Araştırmaları Dergisi, 15(28), 283-298.
- Ledward, B. C., ve Hirata, D. (2011). An Overview of 21st Century Skills. Honolulu: Kamehameha Schools Research & Evaluation Erişim Tarihi: 04.21.2020, http://www.ksbe.edu/_assets/spi/pdfs/21st_Century_Skills_Brief.pdf.
- Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2015). Yapısal Eşitlik Modeli Amos Uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Muijs, D. (2004). Doing Quantitative Research in Education With SPSS. Great Britain: Sage Publications.
- Muthén, L. K., ve Muthén, B. O. (2002). How to Use A Monte Carlo Study to Decide on Sample Size and Determine Power. Structural Equation Modeling, 9(4), 599-620.
- Nergis, A. (2011). Literacy Culture and Everchanging Types Of Literacy. International Online Journal of Educational Sciences, 3(3), 1133-1154.
- O'Brien, M. ve Rugen, L. (2001). Teaching Literacy İn The Turning Points School. Turning Points: Transforming Middle Schools. Boston, MA: Center For Collaborative Education.
- Önal, İ. (2010). Tarihsel Değişim Sürecinde Yaşam Boyu Öğrenme ve Okuryazarlık : Türkiye Deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121.
- Özdamar, K., (2017).Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Eskişehir: Nisan Kitabevi.
- Rebich, S., ve Gautier, C., (2005). Concept Mapping to Reveal Prior Knowledge and Conceptual Change in A Mock Summit Course on Global Climate Change. Journal of Geoscience Education, 15(4), 355365.
- Seçer, İ. (2013). Spss ve Lirsel İle Pratik Veri Analizi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Seçer, İ. (2015). SPSS ve LİSREL İle Pratik Veri Analizi,(2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Shafer, M. A. (2008). Climate Literacy and A National Climate Service. Physical Geography, 29(6), 561- 574.
- Slavec, A., ve Drnovsek, M. (2012). A Perspective On Scale Development İn Entrepreneurship Research. Economic and Business Review for Central and South-Eastern Europe, 14(1), 39-62.
- Somerville, R. C. (2011). How Much Should The Public Know About Climate Science?. Climatic Change, 104(3), 509-514.
- Sorensen, K., Van Den Broucke, S., Fullam, J., Doyle, G., Pelikan, J., Slonska, Z., Brand, H. (2012). Health Literacy And Public Health: A Systematic Review And İntegration Of Definitions And Models. BMC Public Health, 12(1), 80.
- Sönmez, V., ve Alacapınar, F.G. (2014). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
- Tavşancıl, E. (2018). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
- Tekbaş, Ö. F., Vaizoğlu S. A., Uğur, R. ve Güler, Ç. (2005). Küresel Isınma İklim Değişikliği ve Sağlık Etkileri. Ankara: Gülhane Askeri Tıp Akademisi Komutanlığı, Ayın Kitabı.
- Türkeş M., (2016), Genel Klimatoloji: Atmosfer, Hava ve İklimin Temelleri. İstanbul: Kriter Yayınevi.
- Ural, A., ve Kılıç, İ. (2013). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
- Üner, S. (2019). Fen Grubu Öğretmenlerinin Okul Dışı Öğrenme Ortamlarına Yönelik Kaygı Düzeyi Değerlendirme Ölçeği Çalışması,Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yakar, H. (2019).Ortaokul Düzeyinde İklim Okuryazarlığı Yeterliklerinin Delphi Tekniğiyle Belirlenmesi, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Yalçın, G., Demircan, M., Ulupınar, Y. ve Bulut, E. (2005). Klimatoloji-1. Çevre ve Orman Bakanlığı Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü. Ankara: DMİ yayınları, Yayın No: 2005/1.
- Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi Ve Geçerlilik: Keşfedici Ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, Özel Sayı, 74-85.
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, D., Uzunsakal, E.(2018). Alan Araştırmalarında Güvenirlik Testlerinin Karşılaştırılması ve Tarımsal Veriler Üzerine Bir Uygulama, Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
- Yıldız, S. (2019). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Toplumsal Cinsiyete Yönelik Sınıf İçi Algıları ve Bir Ölçek Geliştirme Çalışması, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
