Author :
Abstract
Osmanlı Devleti’nde halk arasında en fazla anlaşmazlık yaşanan konulardan birisi yaylalar olmuştur. Orta Asya’dan gelen geleneksel yaylacılık kültürü ve hayvancılığın en önemli ekonomik alanlardan birisi olması bu anlaşmazlıkların her zaman ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Devlet bu anlaşmazlıkların giderilmesi konusunda her türlü tedbiri almaya çalışmıştır. Tedbirler arasında, güvenliğin sağlanması ilk sırada gelmektedir. Güvenliğin dışında otlak ve mera anlaşmazlığı, su sıkıntısının had safhaya ulaştığı yaz aylarında su kaynakları ile ilgili sıkıntılar ve bazı bölgelerde Müslim-gayrimüslim aileler arasında anlaşmazlıklar meydana gelmiştir. Yaylalardaki anlaşmazlıklar ülkenin Rumeli topraklarında daha fazla görülmektedir. Filibe ve Lofça köylüleri arasındaki anlaşmazlığın çözümü ve Tırnova’da anlaşmazlığın giderilmesi için mühendis talep edilmiştir. Karadağ’da yayla anlaşmazlığı silahlı çatışmaya dönüşmüş, iki tabur asker istenmiştir. İpek kazasında Müslümanlar ile Hıristiyan halk arasında yayla anlaşmazlığı ortaya çıkmıştır. İşkodra ve Karadağ ahalisi arasındaki yayla anlaşmazlığının giderilmesi için yayla sınırlarına kuleler yapılması gündeme gelmiştir. Kosova’daki yayla anlaşmazlıkları için askeri kuvvet istenmiştir. Anadolu’da ise Gümüşhane, Konya, Ankara, Trabzon, Erzurum şehirlerine bağlı yaylalarda halk arasında anlaşmazlıklar ortaya çıkmıştır. Konya’daki yaylalarda halkın ihtiyacı için yeterli mera ve su kuyularının açılması için yetkililer görevlendirilerek, elli bin kuruş tahsisat ayrılmıştır. Yayla anlaşmazlıklarında ölüm olayları meydana gelmiş ve zanlılar yakalanmıştır. Erzurum’da bulunan Kürt ahali mera ve yaylalar nedeniyle her zaman tartıştıklarından dolayı gerekli tedbirler alınmıştır. Yayla anlaşmazlıkları çok uzun yıllar devam etmiş, mahkemeler yıllarca sürmüş ve anlaşmazlıklar sonucunda can kaybı olmaması için askeri kuvvetler sevk edilmiştir.
Keywords
Abstract
One of the most disputed issues among the people in the Ottoman Empire was the plateaus. These disputes were very common because of the traditional transhumant culture from Central Asia and the fact that animal husbandry is one of the most important economic activities of people. The State has tried to take every precaution to resolve these disputes. Among the measures, ensuring security comes first. Apart from security, pasture disputes, water shortages in the summer months and problems in some regions between Muslim and non-Muslim families were common conflict causes. Disagreements in the plateaus are more common in the country's Rumelia. An engineer was requested to settle the dispute between the villages of Plovdiv and Lovech and to settle the dispute in Veliko Tarnovo. In Montenegro, the plateau dispute turned into an armed conflict and two battalion soldiers were requested. In the district of Ipek, conflict between the Muslims and the Christian people raised because of plateau dispute. In order to settle the plateau dispute between Shkodra and the inhabitants of Montenegro, the construction of towers on the plateau borders has been brought into agenda. Military force was requested for the plateau disputes in Kosovo. In Anatolia, disputes arose among the people in the plateaus of Gümüşhane, Konya, Ankara, Trabzon and Erzurum. Authorities were assigned to open enough pastures and water wells for the needs of the people in the highlands in Konya, and fifty thousand cents were allocated. Deaths occurred in plateau disputes and suspects were arrested. Necessary measures have been taken since the Kurdish people in Erzurum have always argued about pastures and plateaus. Plateau disputes continued for many years, courts lasted for years, and military forces were dispatched to prevent loss of life as a result of the disputes.
Keywords
- 04.04.1306/M. 16 Haziran 1890. BOA. Y. PRK. UM. 17/13, H. 12.10.1307/M. 1 Haziran 1890 BOA. Y. PRK. ASK. 63/59 BOA. TFR.I.ŞKT, 94/9313, H. 16.06.1324/M. 7 Ağustos 1906 BOA. TFR.I.KV. 164/16380, H. 04.05.1325/M. 15 Haziran 1907 BOA. DH. MKT. 1001/87, H. 24.06.1323/ M. 26 Ağustos 1905 BOA. Y. A. HUS. 179/77, H. 03.11.1301/M. 25 Ağustos 1884 BOA. DH. ŞFR, 144/31, R. 03.05.1306/M. 15 Temmuz 1890 BOA. DH. ŞFR, 144/43, R. 09.05.1306/M. 21 Temmuz 1890 BOA. MVL. 993/1, H. 27.01.1281/ M. 2 Temmuz 1864 BOA. BEO. 2382/178613, H. 20.05.1322/M. 2 Ağustos 1904 BOA. A. MKT. UM. 347/90, H. 29.08.1275/M. 3 Nisan 1859 BOA. A. MKT. UM. 449/76, H. 07.07.1277/M. 19 Ocak 1861 BOA. İ. MVL. 443/19716, H.06.08.1277/17 Şubat 1861 BOA. DH. ŞFR. 278/120, R. 19.12.1317, M. 4 Mart 1902 BOA. DH.İ.UM, 20/13, H. 17.12.1336/M. 23 Eylül 1918 BOA. DH. H. 41/43, R. 11.07.1327/M. 24 Temmuz 1911 BOA. DH. MKT. 1885/11, H. 29.03.1309/M. 2 Kasım 1891 BOA. MVL. 1048/14, H. 23.02.1285/ M.15 Haziran 1868 BOA. DH. MUİ. 111/52, H. 25.07.1328/ M. 2 Ağustos 1910 BOA. DH. İD. 135/48, H. 12.09.1330/M. 25 Ağustos 1912 BOA. Y. MTV. 260/116, H. 18.03.1322/M. 2 Haziran 1904
- Kitap ve Makaleler Cin, H. (1980). Türk Hukukunda Mera Yaylak ve Kışlaklar. Ankara: Turhan Kitabevi. Cin H. (1985). Osmanlı Toprak Düzeni ve Bu Düzenin Bozulması. İstanbul: Boğaziçi Yayınları. Çeker, O. (1985). Arazi Kanunnamesi. İstanbul: Ebru Yayınları. Ekinci, İ. (2017). XIX. Yüzyılda Doğu Karadeniz Yaylalarında Değişim, Rekabet ve Tartışmalar, ASOS,
- 2017, 133-143. Ekinci, İ. (2019). On Dokuzuncu Yüzyılda Doğu Karadeniz’de (Gümüşhane-Trabzon) Yayla
- Anlaşmazlıkları ve Düşündürdükleri. Karadeniz İncelemeleri Dergisi, Bahar 2019 (26), 311-346. Gümüşçü, O. (2016). Yaylak ve Kışlak. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, (s. 677-678) İçinde,
- İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. Kazıcı, Z. (1977). Osmanlılarda Vergi Sistemi. İstanbul: Eren Basımevi. Koca, N. (2015). “Geçmişten Günümüze Osmaniye Yaylaları”, Yayla Kültürü ve Yaylacılık
- Sempozyumu, 6-7 Kasım, Bilecik. Kuruca, N. ; Kuruca, M.Y ve Karademir, S. (2019). “Osmanlı Devleti’nden Günümüze Yaylaların
- Kültürü Sempozyumu, 26-28 Eylül, Giresun. Şahin, İ. (2006). Osmanlı Döneminde Konar-Göçerler. İstanbul: Eren Yayınları. Tunçdilek, N. (1967). Türkiye İskân Coğrafyası, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
- Yayınları. Yüksel, A. (2012). Giresun Tarihi Yazıları. İstanbul: Kitabevi. Zaman, M. (2007). Doğu Karadeniz Kıyı Dağları’nda Yaylalar ve Yaylacılık. Erzurum: Atatürk Üniversitesi
