Author :
Abstract
Bulaşıcı hastalıklar, tarih boyunca insan varlığını ve toplumları tehdit etmiştir. Nüfus hareketleri başta olmak üzere birçok yolla yayılan bu hastalıklar, büyük yıkımlara sebep olmuştu. Tarihi geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan çiçek hastalığı da insanlığı tehdit eden bulaşıcı hastalıkların en önemlileri arasında yer almıştır. Hastalık, yayıldığı bölgelerde büyük can kayıplarına yol açmış ve bu nedenle devletler söz konusu hastalıkla mücadeleye büyük önem vermişlerdir. Çiçek salgını ile mücadeleye Osmanlı Devleti döneminde başlanmıştı. Özellikle Balkan ve Birinci Dünya savaşları sırasında büyük yıkımlara neden olan salgın hastalıklar arasında çiçek de yer almıştı. Çiçek salgınları ile mücadeleye Millî Mücadele ve Cumhuriyet dönemlerinde de devam edilmiştir. Cumhuriyet döneminde çiçek salgınları genellikle Suriye, Irak ve İran gibi komşu ülkelerden çeşitli vasıtalarla Anadolu’ya geçmiştir. Bu nedenle Cumhuriyet hükümetleri, yurt dışından gelen çiçek salgınlarından korunmak amacıyla sınır üzerinde yer alan bölgelerde gerekli tedbirler almıştır. Bunun yanında yurt içinde yayılan ve varlığı tespit edilen vakaların salgınlara fırsat vermeden bastırılması için yoğun çalışmalara başlanmıştı. Sıhhat ve İçtimaî Muavenet Vekâleti, hastalığın yayıldığı bölgelere sağlık ekipleri göndermiş ve geniş ölçüde aşılama çalışmalarına başlanmıştı. Bu çalışmada Cumhuriyet döneminde 1926-1931 Suriye’den, 1942-1944 Suriye ve Irak’tan ve 1956-1957 yılları arasında da İran, Irak ve Suriye’den yayılan çiçek salgınları ve bunlara karşı sınır kapıları ile yurt içinde alınan önlemler incelenecektir.
Keywords
Abstract
Infectious diseases have threatened human existence and societies throughout history. These diseases, which spread in many ways, especially population movements, caused great destruction. Smallpox, which has a history dating back thousands of years, is among the most important infectious diseases that threaten humanity. The disease caused great loss of life in the regions where it spread, and therefore states gave great importance to the fight against the disease. The fight against the smallpox, epidemic started in the Ottoman Empire period. Smallpox, was among the epidemic diseases that caused great destruction, especially during the Balkan and First World wars. The fight against smallpox epidemics continued during the National Struggle and the Republic periods. In the Republican period, smallpox epidemics generally passed to Anatolia from neighboring countries such as Syria, Iraq and Iran by various means. For this reason, the governments of the Republic have taken necessary measures in the regions on the border in order to protect against smallpox epidemics coming from abroad. In addition, intensive work was started to suppress the cases that spread and detected in the country without giving an opportunity to outbreaks. The Ministry of Health and Social Assistance sent health teams to the regions where the disease was spread and vaccination studies were started on a large scale. In this study, the smallpox epidemics that spread from Syria during the Republic period from 1926-1931, Syria and Iraq between 1942-1944, and from Iran, Iraq and Syria between 1956-1957 and the measures taken in the country with border gates will be examined.
Keywords
- Genelkurmay Basımevi, Ankara 2011. Cumhuriyet Dönemi Yataklı Tedavi Hizmetleri (1923-1983) ve 1983 Yılı Çalışmaları, Sağlık ve Sosyal Yardım
- Bakanlığı Yayını, Ankara 1983. Genelkurmay Başkanlığı, Balkan Harbi (1912-1913) I, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1993. Genelkurmay Başkanlığı, Birinci Dünya Harbi Kafkas Cephesi 3’ncü Ordu Harekâtı I, Genelkurmay
- Basımevi, Ankara 1993. Güneydoğu Birinci Genel Müfettişlik Bölgesi, Yayınlayan Birinci Genel Müfettişlik, Cumhuriyet Matbaası,
- 1973. TBMM ZC 3) Gazeteler Son Posta Akşam Ulus Vakit 4) Kitap ve Makaleler “Cumhuriyet İdaresi 10 Senede Yüz Binlerce Vatandaşını Sıtmadan, Frengiden Kurtardı”, Akşam, 29
- 2002, ss.419-430. Cumhuriyetin İlk 15 Yılında Sağlık Hizmetleri, İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Yayını, İstanbul 1998. Dervişoğlu, Fatih M., Milli Mücadelede Sağlık Teşkilatına Bir Bakış, Öz Emek Matbaası, Sivas 2007. Ege, Rıdvan, Türkiye’nin Sağlık Hizmetleri ve İsmet Paşa, İnönü Vakfı Yayınları, Ankara 1992. Gönüllü, Ali Rıza, “Antalya’da Salgın Hastalıklar (1894-1922)”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C:24,
- S:71, Ankara 2008, ss.445-483. Gürsel, Ali, Cumhuriyet Dönemi Sağlık Politikaları (1920-1960), Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve
- İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1998. Olcar, M. Kadri, “Yirmi Beş Yıllık Cumhuriyet Devrinde Sağlık ve Sosyal Yardım Çalışmalarımız”,
- Ulus, 29 Ekim 1948. Onul, Behiç, “Cumhuriyet Döneminde Salgın Hastalıkların Durumu”, Atatürk ve Cumhuriyet Döneminde
- Sağlık Hizmetleri Açık Oturumu, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları, Ankara 1982, ss.
- 77-82. Özlüarda, Elhan, “Dünyada Çiçek Epidemiyolojisi ve 1972 Yılı Çiçek Salgınları”, Türk Hijiyen ve Tecrübî
- Biyoloji Dergisi, C:32, S:2, Ankara 1972, ss.122-133. Soyak, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıralar I, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1973. Soysal, İsmail, Türkiye’nin Siyasal Andlaşmaları (1920-1945) I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara
- 2000. Türkiye Tarihi I, Osmanlı Devletine Kadar Türkler, Yayın Yönetmeni: Sina Akşin, Cem Yayınevi, İstanbul Yücebaş, Ferit, Cumhuriyet Döneminde Güneydoğu Anadolu (Gaziantep-Mardin-Urfa)’ya Yapılan Kamu
- Harcamaları ve Yatırımlar (1923-1950), Hiperyayın, İstanbul 2019. Ekler:
