Author :
Abstract
Sovyetbek Baygaziyev, 2021 itibarıyla 76 yıllık hayatına pek çok resmi ve gayrı resmi edebiyat ve siyaset ödülünü sığdırmış, gazetecilik, redaktörlük, öğretim üyeliği, yükseköğretim kurumlarında da yöneticilik yapmış bir Kırgız halk şairidir.
2007’de yayınladığı "?�?�ш?�?�?�?�?� ?�?�ш?�?�?�?�?� рухту?� ыр?�?�ры" (Zincirinden Kurtulan Ruhun Şiirleri) başlıklı 176 sayfalık şiir antolojisini Gülçınar baskısıyla Bişkek’te yayınlamıştır. Kitapta 1991’deki bağımsızlığın ilanından sonra Kırgız toplumunda yaşanan toplumsal gelişmeleri, millî kimlik unsurları olan gelenek-göreneklerin, Kırgız tarihine ve diline, hatta dinine karşı azalan ilgiye dikkat çeken şiirler yer almıştır.
Bu çalışmada da şairin “?�үр?�үттү?� ?�ө?� ?�?�шы” (Kartalın Göz Yaşı) ile “?�?�?�?�ы?� ?�?�?�ы?�. ?�р?�?�р” (Yalnız Kayık. Şiirler) kitaplarında yer alan toplumdaki yozlaşmayla birlikte “millî kimlik” inşasında önemli rol oynayan vatan, ana dili, Kırgız kültürü, İslam dini, tarih gibi kavramlar etrafında oluşturulan şiirler irdelenerek yorumlanmaya çalışılmıştır.
Sovyetbek Baygaziyev, şiirlerini milli şuurla yazmıştır. Şiirlerini yazarken milletinin ideolojiden mahrum, yolunu bulamayıp günden güne yok olmasını ağır bir şekilde eleştirerek şiirleri aracılığıyla halkında milli uyanışı gerçekleştirmeyi amaçlamıştır. Şiirlerinde halkının acizliğinden, yabancılar karşısındaki çaresizliğinden ve yok edilişinin habersizliğinden sıklıkla bahseder. Sovyetbek Baygaziyev; ülkesinin, halkının gerçeğini şiirlerinde ağır eleştirilerle ele alır; çünkü onun için “şiir” hayatın gerçeğidir.
Şiirlerinde vatanının doğal güzelliklerinden de bahseden şair, Manas ve Cengiz Aytmatov gibi Kırgızları Kırgız yapan önemli şahsiyetlerine de şiirlerinde yer vermeyi unutmamıştır.
Keywords
Abstract
Sovyetbek Baygaziyev is a Kirgiz folk poet who has number of poems dealing with Kirgiz culture. He is awarded in literature and politics awards in Kirgizstan. Has worked as a journalist, editor, lecturer, and director of higher education institutions.
In 2007, he published his 176-page poetry anthology titled "?�?�ш?�?�?�?�?� ?�?�ш?�?�?�?�?� рухту?� ыр?�?�ры" (Poems of the Soul that Survived its Chain), in Bishkek with the Gülçınar publishing house. The book contains poems that draw attention to the social developments experienced in Kirgiz society after the declaration of independence in 1991, the traditions and customs that are the elements of national identity, the decreasing interest in Kirgiz history and language and even religion.
In this work, we look into the poems selected from the poet's books "?�үр?�үттү?� ?�ө?� ?�?�шы", the Eagle's Tear and "?�?�?�?�ы?� ?�?�?�ы?�. ?�р?�?�р”, the Lonely Boat. The poems formed around concepts such as homeland, mother tongue, Kirgiz culture, Islam religion and history which play an important role in the construction of "national identity have been analyzed and interpreted.
Sovietsbek Baygaziyev wrote his poems with national consciousness. While he was writing his poems, he heavily criticized the nation's lack of ideology and its disappearance day by day, and aimed to achieve a national awakening in his people through his poems. In his poems, he frequently mentions the helplessness of his people, his despair before foreigners, and his ignorance of his destruction. Sovietbek Baygaziyev; deals with the reality of his country and its people with heavy criticism in his poems; because for him "poetry" is the reality of life. The poet, who also mentions the natural beauties of his homeland in his poems, did not forget to include important personalities such as Manas and Cengiz Aitmatov, who made Kyrgyz, in his poems.
Keywords
- Arslan, Mustafa Said (2021). Dükçü Eşan İsyanı. Ed. Orhan Söylemez ve Samet Azap. Türk Dünyasında
- Arslan, Mustafa Said (2021). Dükçü Eşan İsyanı. Ed. Orhan Söylemez ve Samet Azap. Türk Dünyasında 6 Bu üç yorum için de bk. https://kmb3.kloop.asia/2011/08/09/kishenden-boshongon-ruxtun-yrlary/ (02.01.2021).
- Aşkın, M. (2010). “Kimlik ve Giydirilmiş Kimlikler”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10/2.
- Aşlar, H. (2020). "Modern Kırgız Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış ve Bir Tasnif Denemesi", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 71, s. 12-33.
- Ateş, Ö. F. (2020). “Edebiyat ve İdeoloji. 1917 sonrası Sovyet Edebiyatında Kimlik Yozlaşması.Azerbaycan Edebiyatı Örneği”. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Doktora Tezi.
- Aytmatov, C. (1990). Dişi Kurdun Rüyaları (Çev. Refik Özdek). Ötüken Neşriyat A.Ş. İstanbul. Aytmatov, C. (1991). Gün Olur Asra Bedel. Ötüken Neşriyat A.Ş. İstanbul.
- Aytmatov, C. (1997). Kassandra Damgası (Çev. Ali Pirverdioğlu). Ötüken Neşriyat A. Ş. İstanbul. Aytmatov, C. (2007). Dağlar Devrildiğinde Ebedi Nişanlı. Ufuk Yayınları. İstanbul.
- Aytmatov, C. (2020). Gülsarı. (Çev. Refik Özdek). Ötüken Neşriyat A.Ş. İstanbul.
- Azap, S. (2013). “Kurtlar ve Mankurtlar”, TEKE Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, Sayı 2/1, s. 279-287.
- Azap, S. (2017). Tölögön Kasımbekov İnsan ve Eser. Bengü Yayınları. Ankara.
- Azap, S. (2017). “Közkaman/lık: İhanet Ve Kimlik Sorunsalı”, Asos Journal Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 41, s. 104-117.
- Baygaziyev, S. (2007). Kartalın Göz Yaşı. Gülçınar Matbaası.
- Baygaziyev, S. (2020). Yalnız Kayık. Irlar. Altın Tamga Matbaası.
- Hayit, B. (1971). Türkistan’da Öldürülen Türk Şairleri. Kardeş Matbaası. Ankara.
- Muhammed Ali, "Milli duygu yollarında" (Yay. Haz. Orhan Söylemez), Erciyes, Sayı 207, Mart-Nisan 1995, s. 20-23.
- Rayev, S. (2011). Haftanın Beşinci Günü (Çev. Orhan Söylemez- Kemal Göz- Halit Aşlar). Bengü Yayınları. Ankara.
- Smith, A.D. (2014). Milli Kimlik (Çev. Bahadır Sina Şener). İletişim Yayınları. İstanbul.
- Söylemez, O. (1995). “1980 Sonrasında Kazak Kültürel Kimliğinin Muhafazası” Basılmamış Doktora Tezi. New York: Columbia Üniversitesi.
- Söylemez, O., Yılmaz, A. (2005). Türk Dünyası Edebiyatları: Roman I. Akçağ Yayınları. Ankara. s. 151- 179.
- Söylemez, O, Ateş, Ö. F. (2020). Türk Dünyasında Çeyrek Asırlık Edebî Tecrübe: Millî Ruh ve Edebiyata Yansıması. Bengü Yayınları. Ankara.
- http://www.sayasat.kg/kg/aldyn-ala-taldoolor/65385-kolomto%D2%A3do-yjyk-tutkan-jemne%D2%A3- bar-jemne%D2%A3-menen-atuulusu%D2%A3-uluttun.html (01.02.2021)
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/136450 (06.03.2021) s. 180
- https://kmb3.kloop.asia/2011/08/09/kishenden-boshongon-ruxtun-yrlary/ (02.01.2021) https://kmb3.kloop.asia/2011/10/25/ulutka-ushintip-ky-zmat-ky-lat/ (02.01.2021)
- https://kmb3.kloop.asia/2015/02/19/sovetbek-bajgaziev/ (01.01.2021)
